سپیدرود

سپیدرود یا سفیدرود یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه‌های ایران است که در استان‌های گیلان و قزوین جریان دارد. این رودخانه با داشتن نقش کلیدی در تامین آب و کشاورزی منطقه و همچنین با اهمیت تاریخی و فرهنگی خود، یکی از رودخانه‌های برجسته کشور به شمار می‌آید.

سپیدرود گیلان

منبع رود

سپیدرود از دو رود اصلی، شاهرود و قزل‌اوزن، تشکیل می‌شود. شاهرود از کوه‌های البرز مرکزی در استان قزوین سرچشمه می‌گیرد و قزل‌اوزن نیز از کوه‌های زاگرس در استان زنجان سرچشمه می‌گیرد. این دو رود در نزدیکی منجیل به هم می‌پیوندند و سپیدرود را تشکیل می‌دهند. پس از پیوند این دو رود، سپیدرود به سمت شمال جریان می‌یابد و در نهایت به دریای خزر می‌ریزد. مسیر این رودخانه حدود ۷۶۵ کیلومتر است و از مناطق کوهستانی، دشت‌های حاصلخیز و جنگل‌های گیلان عبور می‌کند.

سپیدرود مسیری پر پیچ و خم را برای رسیدن به دریای خزر طی می‌کند. داستان این رودخانه از کردستان آغاز می‌شود. سرچشمه اصلی این رودخانه کوه چهل چشمه است که شاخه‌ای از کوه‌های پنجه علی در شمال غربی همدان و شاخه‌های دیگر در ناحیه بیجار به آن متصل شده و به سمت شمال ‌میریزد. آنها در وسط رودخانه‌های دیگر به هم ‌میپیوندند و سپس جهت خود را به سمت جنوب شرقی تغییر ‌میدهند.

سپس زنجان رود که از سلطانیه سرچشمه ‌میگیرد و شاخه‌های کوچک دیگری که از کوه‌های طارم سرچشمه ‌میگیرد به آن ‌میپیوندد و در نهایت به تنگه منجیل ‌میرسد.

تا اینجا رودخانه قزل اوزن (یا رود سرخ) نامیده ‌میشود. در این مکان شعبه دیگری به نام شاهرود به آن ‌میپیوندد. این شاخه تقریبا یک چهارم آب رودخانه سفید رود را تامین ‌میکند.

از تلاقی دو رودخانه شاهرود و قزل اوزن، رودخانه ای به نام رود سفید رود بیرون ‌می‌آید.

تاریخچه

در دوره هخامنشیان، این رودخانه برای آبیاری استفاده می‌شد و مهندسان ایرانی با روش‌های نوآورانه زمین‌های حاصلخیز کنار رودخانه را آبیاری می‌کردند. در دوره ساسانیان، رودخانه به‌طور اسطوره‌ای مورد توجه قرار گرفت و به‌عنوان منبع رودخانه اسطوره‌ای اروند رود شناخته می‌شد. در قرون وسطی، نواحی اطراف رودخانه سفید رود تحت حاکمیت سلسله‌های مختلف محلی بودند و سلجوقیان و صفویان نیز تأثیرات خود را در این منطقه به جا گذاشتند و شهرها و روستاهای حاشیه رودخانه را توسعه دادند. در قرن بیستم، توسعه کشاورزی منجر به ساخت سدهایی در کنار رودخانه سفید رود شد. سد البرز در دهه ۷۰ ساخته شد که به کنترل سیلاب‌ها و افزایش ظرفیت آبیاری منطقه کمک کرد. امروزه رودخانه سفید رود همچنان نقش مهمی در اقتصاد شمال ایران ایفا می‌کند و برای آبیاری، تولید برق آبی و اهداف تفریحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رودخانه گردشگران بسیاری را از سراسر جهان جذب می‌کند که برای لذت بردن از ورزش‌های آبی و زیبایی‌های طبیعی منطقه به اینجا می‌آیند.