فیلمنامهنویس
فیلمنامهنویس (به انگلیسی: Screenwriter) یا سناریست (به فرانسوی: scénariste) به نویسندگانی اطلاق میشود که متنی را که فیلم بر اساس آن ساخته میشود، مینویسند. در ایران این متن را فیلمنامه یا سناریو مینامند.
فیلمنامهنویس شخصی است که یک فیلمنامه کامل را، یا بر اساس طرحی که خود ارائه داده یا طرحی که به او داده شده، مینویسد. او در کنار تهیهکننده، کارگردان و بازیگران از عوامل اصلی فیلم به شمار میآید.
فیلمنامهنویسان ممکن است نویسندهٔ رمان یا داستان نیز باشند، یا تنها به نوشتن فیلمنامه مشغول باشند.
نویسنده طرح
نویسنده طرح فردی است که ایده اصلی فیلمنامه از او نشأت میگیرد. معمولاً فردی که طرح فیلمنامه را ارائه میدهد، خود نیز فیلمنامه را مینویسد، اما در برخی موارد، نوشتن فیلمنامه به شخص دیگری سپرده میشود و نام او به عنوان نویسنده طرح، در عنوانبندی فیلم ذکر میشود.
بازنویسنده
بازنویسنده کسی است که فیلمنامه اصلی به او سپرده میشود تا بر اساس نظر کارگردان یا تهیهکننده، تغییراتی در آن اعمال کند و فیلمنامه مطلوب و نهایی را آماده سازد.
مشهورترین فیلمنامهنویسان
مشهورترین فیلمنامهنویسان ایران
- ناصر تقوایی - نویسنده و کارگردان ایرانی که فیلمهای معروفی مانند "ناخدا خورشید" و "کاغذ بیخط" را نوشته است.
- بهرام بیضایی - یکی از چهرههای برجسته سینمای ایران که فیلمهای "باشو، غریبه کوچک" و "مسافران" را نوشته و کارگردانی کرده است.
- اصغر فرهادی - فیلمنامهنویس و کارگردان ایرانی برنده جوایز اسکار که فیلمهایی مانند "جدایی نادر از سیمین" و "فروشنده" را نوشته است.
- کامبوزیا پرتوی - نویسنده و کارگردان که فیلمهای "من ترانه ۱۵ سال دارم" و "کافه ترانزیت" را نوشته است.
- پرویز شهبازی - فیلمنامهنویس و کارگردان فیلمهای "نفس عمیق" و "طلا".
مشهورترین فیلمنامهنویسان جهان
- چارلی کافمن (Charlie Kaufman) - نویسنده فیلمهای "درخشش ابدی یک ذهن پاک" و "جان مالکوویچ بودن".
- کنت لونرگان (Kenneth Lonergan) - نویسنده فیلمهای "منچستر بای د سی" و "میتوانید مرا ببخشید؟".
- کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino) - نویسنده و کارگردان فیلمهای "داستان عامهپسند" و "بیل را بکش".
- آرون سورکین (Aaron Sorkin) - نویسنده فیلمهای "شبکه اجتماعی" و "چند مرد خوب".
- کریستوفر نولان (Christopher Nolan) - نویسنده و کارگردان فیلمهای "تلقین" و "بینستارهای".
فیلمنامهنویسان کلاسیک جهان
- بیلی وایلدر (Billy Wilder) - نویسنده و کارگردان فیلمهای "غرامت مضاعف" و "سانست بلوار".
- پدی چایفسکی (Paddy Chayefsky) - نویسنده فیلمهای "شبکه" و "بیمارستان".
- ارنست همینگوی (Ernest Hemingway) - نویسنده و رماننویس معروف که برخی از آثارش به فیلم تبدیل شدهاند.
- تنسی ویلیامز (Tennessee Williams) - نویسنده نمایشنامهها و فیلمنامههایی مانند "اتوبوسی به نام هوس" و "گربه روی شیروانی داغ".