نوجوان
نوجوانی یکی از مراحل مهم گذار در رشد انسان است که بین دوران کودکی و جوانی قرار می‌گیرد و در آن تغییرات عمده فیزیکی، روانی و اجتماعی رخ می‌دهد. این دوره عموماً با بلوغ جنسی، رشد اجتماعی و تکامل روان‌شناختی همراه است. نوجوانی به طور معمول در محدوده سنی ۱۲ تا ۱۸ سال در نظر گرفته می‌شود، اما با توجه به عواملی مانند بلوغ زودهنگام به‌ویژه در دختران و تأخیر در پسران، این محدوده سنی می‌تواند متفاوت باشد و در برخی موارد به دوره‌ای فراتر از ۱۸ سال نیز کشیده می‌شود.
پایان دوره نوجوانی و ورود به جوانی یا بزرگسالی بستگی به فرهنگ و قوانین مختلف کشورها دارد و در هر جامعه سن مشخصی برای انجام برخی وظایف قانونی و اجتماعی مانند رانندگی، خدمت سربازی، ازدواج، و شرکت در انتخابات تعیین می‌شود. همچنین، در برخی فرهنگ‌ها و جوامع، معیارهای اجتماعی و فرهنگی نیز نقش مهمی در تعیین زمان پایان نوجوانی دارند.
این مرحله از زندگی معمولاً با افزایش تدریجی استقلال فردی از خانواده و کاهش نظارت والدین یا سرپرستان همراه است و فرد در این دوران شروع به تصمیم‌گیری‌های مهم برای آینده خود می‌کند.
نوجوانی در ایران
در ایران نوجوانی با جشن رسیدن به تکلیف شرعی آغاز می‌شود که برای دختران این سن 9 و برای پسران 16 سالگی است. در دوره نوجوانی و پس از دوره کودکی در کشورهای مسلمان و اسلامی، باید فرد به تکالیف شرعی و دینی خود پابند باشد و به آنها عمل کند.
این دوره با دوره قانونی که 18 سالگی است فرق می‌کند و یک فرد ایرانی تا 18 سالگی از حقوق مدنی و قانونی برخوردار نیست.