فتحالله گولن
محمد فتحالله گولن زاده ۱۹۴۱ یک سخنران، نویسنده و مدرس علوم اخلاقی و الهیات اهل ترکیه است که در تبعیدی خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی میکند. او به عنوان رهبر جنبش گولن شناخته میشود که در سراسر جهان به ویژه در ترکیه فعالیتهای گستردهای در زمینه آموزش، رسانه و خدمات اجتماعی دارد. گولن در تدریس خود به نسخهای پیشرفته از اسلام به نام «اسلام آناتولیایی» تکیه دارد که بر اساس آموزههای سعید نورسی است و شامل مفاهیمی چون مدارا، گفتوگو بین ادیان و مخالفت با تروریسم است.
جنبش گولن
جنبش گولن، که با نام «خدمت» نیز شناخته میشود، از دهه ۱۹۷۰ میلادی آغاز شد و با تأسیس مدارس، دانشگاهها و مراکز رسانهای در نقاط مختلف دنیا به یک سازمان جهانی تبدیل شده است. این جنبش که بیشتر بر آموزش تمرکز دارد، هزاران مدرسه در بیش از ۱۰۰ کشور جهان دارد. یکی از ویژگیهای بارز مدارس گولن، تأکید بر آموزش زبان انگلیسی و کیفیت بالای آموزشی است که باعث شده دانشآموزانی از ادیان و فرهنگهای مختلف به این مدارس بپیوندند.
مواضع گولن در مورد شیعیان و ایران
گولن در طول زندگی خود نسبت به شیعیان و ایران مواضع انتقادی داشته است. او در سخنرانیهای خود شیعیان را افرادی «ریاکار، منحرف و تفرقهافکن» توصیف کرده و به شدت از آنها انتقاد کرده است. او همچنین مواضع سختگیرانهای علیه ایران و شیعیان اتخاذ کرده و گفته است که «هرگز به ایران نخواهم رفت» و از آنها به شدت بیزار است.
روابط با دولت ترکیه و کودتای ۲۰۱۶
گولن به دلیل کودتای نافرجام ۲۰۱۶ در ترکیه توسط دولت رجب طیب اردوغان متهم شد. اردوغان ادعا کرد که گولن و طرفدارانش پشت این کودتا بودند. در پی این اتهام، دولت ترکیه از آمریکا درخواست استرداد گولن را کرد، اما گولن دخالت در این کودتا را رد کرده و اظهار داشته که آماده است از حکم استرداد پیروی کند، هرچند که این کودتا را نتیجه توطئه اردوغان میداند.
نقش در آموزش و تأثیرات جهانی
گولن در زمینه آموزش تأثیرات گستردهای داشته و مدارس تحت مدیریت جنبش او در نقاط مختلف جهان به عنوان مراکزی با کیفیت آموزشی بالا شناخته میشوند. این مدارس نه تنها ترکتبارها و مسلمانان بلکه دانشآموزان از ادیان مختلف را نیز جذب کردهاند.
گولن به دلیل فعالیتهایش در آموزش و تلاش برای ترویج گفتوگو بین ادیان، در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته و روابط مثبتی با جوامع بینالمللی به ویژه در غرب دارد.