امام

امامت بر اساس باور شیعیان، رهبر جامعه اسلامی و جانشینی پیامبر اسلام^(ص) در امور دینی و دنیوی است. این آموزه، از اصول مذهب شیعه و از اختلافات اعتقادی میان شیعه و اهل سنت است.

تصویر تابلو سفالی نام امامان شیعه به علاوه پیامبر اسلام و دخترش فاطمه زهرا

شیعه
اصول دین (عقاید)
عقائد اصلی	توحید - نبوت - معاد - عدل الهی - امامت
سایر عقائد	عصمت - علم غیب - ولایت - مهدویت - غیبت - انتظار - ظهور - رجعت - بداء
فروع دین (احکام عملی)
احکام عبادی	نماز - روزه - خمس - زکات - حج - جهاد
احکام غیرعبادی	امر به معروف و نهی از منکر - تولی - تبری
منابع اجتهاد	کتاب - سنت - عقل - اجماع
اخلاق
فضائل	کظم غیظ - سخاوت - توکل
رذائل	كبر - ریا - سخن‌چینی - حسد
منابع	قرآن - نهج البلاغه - صحیفه سجادیه - سایر کتاب‌ها
مسائل چالشی
جانشینی پیامبر - شفاعت - توسل - تقیه - عزاداری - متعه - عدالت صحابه
شخصیت‌ها
امامان شیعه	امام علی(ع) - امام حسن(ع) - امام حسین(ع) - امام سجاد(ع) - امام باقر(ع) - امام صادق(ع) - امام کاظم(ع) - امام رضا(ع) - امام جواد(ع) - امام هادی(ع) - امام عسکری(ع) - امام مهدی(عج)
صحابه	مردان	سلمان - مقداد - ابوذر - عمار
	زنان	خدیجه - فاطمه(س) - زینب - ام کلثوم - اسماء - ام ایمن - ام‌سلمه
عالمان	ادیبان - اصولیان - شاعران - رجالیان - فقیهان - فیلسوفان - مفسران
زیارتگاه‌ها
مسجد الحرام - مسجدالنبی - بقیع - مسجد الاقصی - حرم امام علی - مسجد کوفه - حرم امام حسین - حرم کاظمین - حرم عسکریین - حرم امام رضا - حرم فاطمه معصومه - حرم حضرت زینب
اعیاد مذهبی
عید فطر - عید قربان - عید غدیر - عید مبعث
سوگواری‌ها
سوگواری محرم - دهه محرم - تاسوعا - عاشورا - دهه صفر - اربعین - ایام فاطمیه
رویدادها
مباهله - واقعه غدیر - واقعه سقیفه - ماجرای فدک - جنگ جمل - جنگ صفین - جنگ نهروان - واقعه کربلا
کتاب‌ها
الاستبصار - الکافی - تهذیب الاحکام - من لایحضره الفقیه - کتاب‌های شیعه
فرق تشیع
امامیه - اسماعیلیه - زیدیه - کیسانیه

اهمیت مسئله امامت نزد شیعیان باعث شده که آنان امامیه بنامند. بنابر آموزه‌های شیعه، پیامبر اسلام^(ص) از ابتدای دوران پیامبری خود به معرفی خلیفه خویش و امام مسلمانان پس از وفات خود، اهتمام جدی داشت. اقدامات آن حضرت در این مسیر، از نخستین دعوت علنی، با معرفی علی ابن ابی‌طالب^(ع) به عنوان خلیفه و جانشینِ بعد از خود آغاز شد و تا آخرین روزهای زندگانی او، در راه بازگشت از حجة الوداع در ۱۸ ذی‌الحجه در غدیر خم و همچنین لحظات آخر عمرشان که دوات و قلمی درخواست کردند ادامه یافت.

اهل سنت نیز ضرورت وجود امام و لزوم تبعیت از دستوراتش را می‌پذیرند، ولی معتقدند انتخاب امام به دست مردم است و پیامبر اسلام^(ص) کسی را به‌عنوان خلیفه بعد از خویش معرفی نکرده است.

از نظر شیعیان اثناعشری، امامان همه معصوم و دوازده نفراند. اولین آنان علی ابن ابی‌طالب^(ع) و آخرین‌شان، امام مهدی^(عج) است. بعد از اولین امام، حسن ابن علی المجتبی^(ع) و سپس برادرش حسین ابن علی^(ع) و بعد از او، نُه نفر از فرزندانش این مقام را برعهده دارند.

فلسفه وجودی امام، حفظ دین اسلام، تبیین صحیح معارف دینی و هدایت انسان‌هاست؛ ازاین‌رو لازم است امام برای انجام بهتر وظایف خویش، دارای عصمت، علم لدنّی و خدادادی و ولایت از جانب خداوند باشد.

مفهوم‌شناسی

امامت به‌معنای پیشوایی و رهبری است. در زبان عربی، کلمه امام، به‌معنای فرد یا چیزی است که به او اقتدا می‌شود؛ ازاین‌رو، برای امام مصادیقی مانند قرآن کریم، پیامبر اسلام^(ص‌)، جانشین پیامبر، امام در نماز جماعت، فرمانده سپاه، راهنمای مسافران، ساربان شتران و دانشمندی که از او پیروی می‌شود، بیان شده است.

امامان شیعه

نام و خصوصیات امامان دوازده‌گانه شیعه در احادیثی که از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)روایت شده، بیان گردیده است آنان عبارتند از:

1. علی ابن ابی‌طالب^(ع) (امام علی)
2. حسن ابن علی المجتبی^(ع) (امام حسن مجتبی)
3. حسین ابن علی^(ع) (امام حسین)
4. علی ابن حسین^(ع) (امام سجاد)
5. محمد ابن علی^(ع) (امام باقر)
6. جعفر ابن محمد^(ع) (امام صادق)
7. موسی ابن جعفر^(ع) (امام کاظم)
8. علی ابن موسی^(ع) (امام رضا)
9. محمد ابن علی الجواد^(ع) (امام جواد)
10. علی ابن محمد^(ع) (امام هادی)
11. حسن ابن علی العسکری^(ع) (امام حسن عسکری)
12. حجت ابن الحسن^(ع) (مهدی موعود‌)