تخمدان
تخمدان ها که در انگلیسی به آن ها ovary میگویند دو غده به شکل تخم مرغ هستند که در دو سمت رحم قرار دارند و از راه لوله فالوپ به رحم مرتبط می شوند. تخمدان در جانورانی که جنس ماده هستند وجود دارد.
این جانوران دارای تخمک های نارس می باشند که بعد از رشد به تخمک بالغ تبدیل میگردند و توانایی لقاح را به دست می آورند. در هربار قاعدگی معمولا یک تخمک از تخمدان آزاد میشود و اگر هیچ اسپرمی قادر نباشد که خود را به این تخمک برساند بعد از گذشت زمانی، تخمک توانایی لقاح را از دست می دهد. آزاد شدن تخمک از سن بلوغ جنسی شروع می شود و تا موقع مونوپاز ادامه خواهد داشت.
تخمدان ها می توانند هورمون های جنسی زنانه را که همان پروژسترون و استروژن هستند را بسازند و چرخه قاعدگی را تنظیم می نمایند. استروژن سبب ایجاد یکسری از مشخصات جنسی زنانه مانند بزرگ شدن پستان ها می گردد.
آناتومی تخمدان
تخمدان ها به شکل بیضی هستند و طول آن ها حدود 3 سانتی متر می باشد و درون لگن قرار دارند و با لیگمان هایی در جای خود ثابت می مانند و به وسیله لوله های فالوپ به رحم وصل می شوند.
کیست تخمدان
کیست های تخمدان، ساک هایی هستند که دارای مایع می باشند و داخل تخمدان و یا بر روی آن رشد می کنند. کیست های تخمدان انواع متفاوتی دارد که شایع ترین نوع آن کیست های فولیکولی می باشند که در فولیکول هایی که وظیفه تولید تخمک را دارند بروز می کند. این کیست ها با رشد نقطه ای از تخمدان و جمع شدن مایع درون آن مشخص می گردند و اندازه آن ها اغلب بالای سه سانتی متر می باشد. این کیست نباید با فولیکول تخمک که در موقع تخمک گذاری به وجود می آید و اندازه آن ممکن است به بیست و پنج میلی متر نیز برسد اشتباه گرفته شود.
اغلب این کیست ها به صورت خود به خودی و یا با استفاده از قرص های پیشگیری از بارداری در بین شش الی هشت هفته ناپدید می شوند و معمولا با به وجود آمدن مشکلی همراه نمی باشند و البته در برخی مواقع ممکن است با درد در ناحیه شکم همراه باشند.
کیست های مرکب با قرار گرفتن تیغه یا سپتوم درون کیست در سونوگرافی تشخیص داده می شوند که آن ها را به حفره های مختلفی تقسیم بندی می نمایند به صورتی که کیست چند حفره ای ایجاد می شود.