استروژن
استروژن یک هورمون جنسی است که از کلسترول (نوعی چربی) ساخته می‌شود. این هورمون فقط به زنان جوان اختصاص ندارد، بلکه در بدن مردان، کودکان و زنان یائسه هم یافت می‌شود.
در این افراد استروژن معمولا در بافت چربی، استخوان‌ها، پوست، کبد و غده فوق‌کلیوی ساخته می‌شود. در مردان بالغ، بیضه‌ها هم می‌توانند این هورمون را تولید کنند.
انواع
این هورمون به سه شکل مختلف در بدن وجود دارد:
استرادیول (E2)
در سنین باروری، E2 فراوان‌ترین استروژن بدن است و قوی‌ترین اثر را روی گیرنده‌های مخصوص این هورمون دارد. بیشتر E2 در تخمدان‌ها تولید می‌شود و مقدار کمی از آن از استرون مشتق می‌شود که یکی از انواع استروژن است. میزان تولید E2 در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند.
استرون (E1)
این هورمون هم در سنین باروری ترشح می‌شود، اما نسبت به استرادیول تاثیر ضعیف‌تری روی گیرنده‌های هورمون دارد. بیشتر E1 بدن از یک هورمون جنسی به نام آندروژن ساخته می‌شود. این فرآیند در بافت چربی یا عضلات رخ می‌دهد.
تخمدان‌ها هم مقدار کمی E1 تولید می‌کنند. در دوران یائسگی که تخمدان‌ها تولید هورمون را متوقف می‌کنند، E1 تنها استروژنی است که بدن به تولید آن ادامه می‌دهد.
استریول (E3)
به استریول «استروژن بارداری» می‌گویند. چون زمانی که باردار نیستید، E3 بسیار کمی در جریان خون وجود دارد که تقریبا غیر قابل تشخیص است. E1 ضعیف‌ترین اثر را روی گیرنده‌های هورمون دارد.
مقدار هر سه نوع استروژن در دوران بارداری بالا می‌رود، اما E3 بیشترین افزایش را دارد. چرا که توسط جفت تولید می‌شود.
تاثیر در بدن
بلوغ و رشد جنسی
هورمون استروژن در تکمیل و رشد کامل دستگاه تناسلی نقش مهمی را بازی می‌کند. علی‌الخصوص در آناتومی واژن و رحم این هورمون نقشی ضروری دارد و البته رشد موهای زائد هم به همین هورمون مرتبط است. در نهایت در رشد سینه‌ها در مراحل بلوغ نیز هورمون استروژن موثر است.
تنظیم چرخه قاعدگی
درست است که قاعدگی به خودی خود اتفاق خوشایندی به نظر نمی‌‌رسد، اما چرخه قاعدگی منظم نشانه مثبتی از سلامت بدن و توانایی بچه‌دار شدن است. استروژن در واقع عاملی است که پوشش داخلی رحم را در آستانه بارداری می‌سازد. اگر هم بارداری اتفاق نیفتد، باز این استروژن است که به بدن این امکان را می‌دهد که پوشش داخلی رحم را از طریق پریود از بین ببرد و آن را برای ماه‌های آینده آماده کند.
رشد و حفظ سلامت استخوان‌ها
سلامت استخوان‌ها در همه مراحل وابسته به هورمون استروژن است. در مرحله اول رشد اصولی و صحیح استخوان‌ها به استروژن مرتبط است. از طرفی با افزایش سن، احتمال کاهش توده استخوانی وجود دارد اما استروژن این روند را کند می‌کند و از استخوان‌ها محافظت می‌کند. بعدها در دوران یائسگی استروژن کاهش یافته و در نتیجه احتمال از دست دادن توده استخوانی بیشتر می‌شود و دلیل ابتلا به پوکی استخوان در سنین بالا در خانم‌ها نیز دقیقا به همین علت است.
عملکرد قلب
استروژن نقش مهمی در سلامت قلب دارد. این هورمون مفید رگ‌های خونی را سالم و انعطاف‌پذیر نگه می‌دارد، کلسترول را کنترل می‌کند و از افزایش التهاب جلوگیری می‌کند که یک تهدید بزرگ برای سلامت قلب است. با شروع یائسگی سطح استروژن کاهش می‌یابد و همین امر سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی خواهد شد.
تاثیر بر خلق و خوی افراد
هورمون استروژن تولید سروتونین شیمیایی مغز را افزایش می‌دهد. سروتونین خود خلق و خوی شما را متعادل می‌کند و می‌تواند حس شادی و شادابی را القا کند. به همین دلیل است که وقتی سطح استروژن کاهش می‌یابد (در پس از زایمان یا یائسگی)، بسیاری از زنان از افسردگی رنج می‌برند.