رحم

رحم و سیستم تولید مثل

رحم که به آن زهدان نیز می گویند یک اندام در بدن است که در جنس ماده پستانداران وجود دارد. جنین درون رحم به وجود می آید و رشد می کند و تا هنگام زایمان در آن می ماند. رحم شکلی مشابه یک گلابی وارونه دارد و در نواحی لگن و در خط وسط، بین مثانه و رکتوم قرار دارد.

رحم دارای یک تنه و گردن رحم می باشد و مهبل یا همان واژن در سمت داخل بدن است که به رحم اتصال دارد. رحم دارای دیواره‌های ضخیم عضلانی است. عضلات رحم، قوی ترین عضله ها در بدن خانم ها است. در موقع زایمان، انقباض در این عضله ها بسیار زیاد می شود و در نهایت سبب خارج شدن نوزاد و درد به هنگام زایمان می گردد.

وقتی یک خانم هنوز حامله نیست، رحم او حدود پنج الی هفت سانتی متر طول و حدود پنج سانتی متر عرض دارد که وزن آن نیز حدود سی و پنج گرم می باشد این ابعاد و وزن پس از بارداری افزایش پیدا می کنند.

کارکرد رحم

نگهداری از جنین، رشد جنین و تغذیه او
بستری مناسب برای شنای اسپرم ها و رسیدن به تخمک

تقسیم بندی فضای رحمی

فوندوس: فوندوس که در انگلیسی به آن Fundous می گویند، یک قسمت از رحم است که بالاتر از محل ورود لوله‌های رحمی قرار دارد.
جسم رحم: جسم رحم یا همان Body یک فضا است که در میان فوندوس و ایسموس قرار دارد.
گردن رحم: گردن رحم که در انگلیسی به آن Cervix می گویند یک فضای دوکی شکل است. به حفره گردن رحم، کانال سرویکال می گویند که از راه سوراخ داخلی با حفره رحم از راه سوراخ خارجی با حفره مهبل مرتبط می باشد.

مجاورت های رحمی

در قسمت جلو در فاصله بین رحم تا مثانه، بن بست مثانه ای و سطح فوقانی مثانه قرار دارد. در قسمت عقب در فاصله بین رحم تا رکتوم، بن بست رکتومی رحمی که به آن بن بست دوگلاس نیز میگویند قرار دارد. در قسمت خارجی رباط پهن و سرخرک و سیاهرگ رحمی موجود می باشد.

خون رسانی رحمی

خون رسانی در رحم به کمک سرخرگ رحمی از شاخه‌های سرخرگ تهیگاهی درونی و همچنین سرخرگ تخمدانی از شاخه‌های سرخرگ آئورت شکمی انجام می گیرد.

سطح داخلی رحم

آندومتر یک نوع بافت فعال است که سطح داخلی رحم را پوشش می دهد. این بافت نسبت به تغییرهای هورمونی حساس می باشد و بعد از بلوغ تا قبل از یائسگی در هر دوره از پریودی ریزش می کند و موجب بروز خونریزی که همان عادت ماهیانه می باشد، می شود. بعد از تمام شدن عادت ماهیانه، این بافت مجدد شکل می گیردو تغییرهای بافتی اندومتر، فضای داخلی رحم را برای پذیرش جنین و لانه گزینی آماده می سازد.

عادت ماهانه

چرخه قاعدگی، تغییراتی فیزیولوژیکی می باشد که در خانم هار بارور به دلیل تولید مثل جنسی صورت می گیرد که در هر ماه یک تخمک بالغ می شود و شرایط را برای تشکیل جنین آماده می سازد. در این حالت به مرور زمان بافت رحم نیز خود را برای پذیرش جنین آماده می کند.

اگر لقاح انجام نشود، تخمک از بین می رود و دفع می گردد و در این حالت بافت پوششی رحم نیز ریزش پیدا می کند که همان قاعدگی می باشد. این روند به صورت طبیعی در دوران باروری جنسی، جنس ماده پستانداران انجام می گیرد. قاعدگی در خانم های باردار و دوران شیردهی رخ نمی دهد. چرخه قاعدگی از زمان بلوغ تا هنگام یائسگی ادامه دارد. مدت خونریزی در قاعدگی حدودا سه الی چنج روز می باشد که این زمان میتواند به دو الی هشت روز نیز تغییر یابد.

هر سیکل قاعدگی به صورت میانگین بیست و هشت روز به طول می انجامد، یک سیکل قاعدگی در حالت طبیعی حدود 21 الی 35 روز می باشد. میزان خونریزی که در هر سیکل قاعدگی حدود سی و پنج میلی لیتر می باشد.

بیماری‌های رحم

رحم ممکن است به دلیل شرایط بدنی فرد، در برابر برخی بیماری ها قرار گیرد که عبارتند از: