برفک دهان
برفک دهان که به آن کاندیدیازیس دهان نیز می گویند به دلیل عفونت مخمر، باکتریایی و یا تراکم قارچ در دهان بروز میکند. در حالت طبیعی در دهان اشخاص قارچ وجود دارد مانند قارچ کاندیدیازیس که در دهان موجود است.
در زمانی که مقدار این قارچ بیش از حد نرمال گردد و رشد نماید شخص را به برفک دهان دچار می کند. این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد اما فراگیری آن در نوزادان، کودکان و افراد مسن بیشتر است که علت آن ضعف سیستم دفاعی بدن می باشد. برفک دهان، در جوانان و افراد میانسال اغلب زمانی رخ می دهد که شخص به بیماری های خاصی همچون HIV مبتلا باشد.
علائم برفک دهان
برفک دهانی در آغاز ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد و مدتی را به صورت مخفی فعالیت نماید اما با گسترش آن عفونت نیز شدیدتر می شود و علائم خود را نشان می دهند. برخی از این علائم عبارتند از:
- احساس سوزش و درد در دهان
- بروز لکه هایی با رنگ سفید یا زرد بر روی زبان، لب، لثه و یا لوزه ها.
- خونریزی در یکسری مواقع که با تراشیدن برجستگی ها و یا لکه هایی که در دهان وجود دارند بروز می کند.
- حس وجود یک جسم پنبه ای درون دهان
- ترک و یا خشک شدن پوست در نواحی اطراف دهان
- ایجاد تغییر در حس چشایی و احساس طعم بد در غذاها
- حس فشار در ناحیه گلو برای بلعیدن غذاها
- تحریک و یا حساس شدن پوست در زیر دندان مصنوعی
- در مواد کمی ممکن است مری افراد نیز تحت تاثیر این بیماری قرار گیرد.
علت برفک دهان
برفک دهان به دلیل باکتری ها و قارچ ها ایجاد می شود. وقتی یک عفونت مخمری بروز می کند با رشد زیاد و غیرطبیعی قارچ Candida albicans همراه می باشد. وجود قارچ در دهان هیچ مشکلی ندارد و یکی از ویژگی های طبیعی می باشد. زمانی که بدن فرد به صورت صحیح و با یک سیستم ایمنی درست کار می کند، باکتری ها نیز به میزان مشخصی رشئ و فعالیت قارچ ها تحت کنترل قرار می گیرد اما وقتی سیستم ایمنی دچار مشکل می شود این تعادل در بدن برهم می خورد و قارچ ها از کنترل خارج می شوند و فعالیتشان افزایش پیدا می کند.
یکی از دلایل بروز این بیماری، مصرف آنتی بیوتیک ها است زیرا آنتی بیوتیک ها میکروارگانیسم های بدن را کاهش می دهند و یک دلیل برای افزایش رشد قارچ ها می باشند. در این زمان نیز امکان بروز برفک دهان ایجاد می شود که در اغلب موارد پس از قطع یا کاهش مصرف دارو این بیماری از بین می رود.
یکی دیگر از علت های بروز برفک دهانی، بیماری های سرطانی می باشد. درمان هایی همچون شیمی درمانی و یا پرتو درمانی یک دلیل برای نابودی سلول های سالم و یا کاهش فعالیت آن ها می باشد. در این حالت، سیستم ایمنی بدن فرد با مشکل مواجه می شود و شرایط بروز برخی عفونت ها ایجاد می شود.
بیماری های ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن نیز یکی دیگر از دلایل بروز برفک دهان است که برخی از این بیماری ها عبارتند از: سرطان خون، اچ آی وی و... از این رو در برخی موارد این بیماری یکی از نشانه ها و یا علائم ابتلا به HIV به شمار می رود.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند نیز ممکن است دچار برفک دهان شوند. سیستم دفاعی بدن این افراد به دلیل بیماری دیابت ضعیف شده است و میزان قند خون در آنان بالا می باشد که در این حالت، محیط برای بروز عفونت و رشد قارچ مناسب می باشد.
برفک دهان مسری است؟
بیماری های قارچی در صورت انتقال، مسری می باشند و از همین رو اگر از راه بوسیدن، قارچ که عامل اصلی بیماری برفک دهان است از فردی به فرد دیگر منتقل شود احتمال ابتلای آن فرد به این بیماری وجود دارد.
از طرفی دیگر، انتقال عفونت مخمر تنها محدود به دهان نیست و این امکان دجود دارد که این عفونت از طریق یکی از قسمت های بدن شخص بیمار به قسمتی از بدن فردی دیگر منتقل شود. در اغلب موارد این حالت در روابط جنسی رخ می دهد و اگر فرد به برفک دهانی، عفونت مخمر در واژن یا آلت تناسلی باشد می تواند این بیماری را از راه رابطه جنسی به فرد مقابل منتقل نماید.
یکی دیگر از راه هایی که ممکن است عفونت مخمر انتقال یابد از طریق مادر به فرزند است. اگر مادر دچا رعفونت مخمر واژن باشد ممکن در در هنگام زایمان این عفونت را به فرزند خود منتقل کند و یا اگر دچار عفونت مخمر سینه باشد در موقع شیردهی، کودک را مبتلا کند. در حالت عکس نیز ممکن است برفک دهان از طریق کودک به مادر نیز منتقل شود.
تشخیص برفک دهان
نخستین و مشخص ترین راه تشخیص بیماری برفک دهان، بررسی علائم شخص به وسیله پزشک می باشد. در اغلب موارد، پزشک با معاینه وضعیت دهان شخص این بیماری را به راحتی تشخیص می دهد اما در برخی مواقع نیز ممکن است برای تشخیص دقیق به نمونه برداری نیاز پیدا شود. در نمونه برداری، پزشک برای انجام بیوپسی از قسمت برجستگی دهان می ترشاند و نمونه ای بر می دارد تا آن را در آزمایشگاه دقیق تر بررسی نماید.
در مواقعی که احتمال دارد مری نیز دچار برفک دهانی شده باشد، پزشک برای اطلاعات بیشتر و تشخیص دقیق تر آندوسکوپی را پیشنهاد می کند. در آندوسکوپی یک لوله نارک با یک دوربین از راه دهان به مری وارد می گردد و وضعیت آن را مورد بررسی قرار می دهد.