آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک یا پادزیست (به فرانسوی: Antibiotique) داروهایی هستند که با مبارزه با عفونت‌های ناشی از ورود باکتری‌ها، به بدن کمک می‌کنند. این داروها باکتری‌ها را از بین می‌برند و مانع از رشد و تکثیر آن‌ها می‌شوند. از آنتی بیوتیک می‌شود به عنوان یک زیست‌کش یاد کرد. آنتی بیوتیک‌ها هیچ تأثیری روی ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها ندارند و بیشتر برای درمان عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تاریخچه آنتی بیوتیک
پیش از این که پنی‌سیلین کشف شود، بشر از برخی مواد خام به عنوان عامل ضدمیکروب استفاده می‌کرد. برای مثال چینی‌ها 500 تا 600 سال پیش از میلاد، از شیره کپک زده لوبیای شور برای درمان عفونت‌ها استفاده می‌کردند.
اصطلاح آنتی‌بیوز (Antibiosis) برای اولین بار توسط ویلمین در سال 1889 به منظور توجیه ماهیت رقابتی جوامع زیست‌شناختی که در آن تنها قوی‌ترین زنده می‌ماند، به کار گرفته شد. در سال 1982، الکساندر فلمینگ (Alexander Fleming) با کشف پنی‌سیلین موفق شد به اولین آنتی بیوتیک جهان دست یابد. او به طور اتفاقی متوجه اثر ضدباکتریایی مادهه مترشحه توسط قارچ پنی‌سیلیوم نوتاتوم شد.
پس از گذشت ده سال، هاوارد فلوری با کمک ارنست چین، توانست این ماده خالص کند و سپس با تجویز آن، موفق به درمان عفونت‌ها به روش سیستمیک شد. پس از این کشف، دانشمندان توانستند از مواد طبیعی دیگر مانند تتراسایکلین، استرپتومایسین و سفالوسپورین‌ها به عنوان آنتی‌بیوتیک استفاده کنند. وقتی این ساختار توسط شیمیدان‌ها شناسایی شد، آن‌ها با ایجاد اصلاحات و تغییرات، گونه‌های صناعی آنتی‌بیوتیک‌ها را تولید کردند. این گونه‌های صناعی، اثربخشی و ثبات شیمیایی بیشتری دارند.
عوارض آنتی بیوتیک‌ها
عوارض جانجی ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها، بسته به نوع آنتی بیوتیک متنوع است. آنتی بیوتیک‌ها ممکن است با داروها و مکمل‌ها تداخل داشته باشند و از عوارض رایج آن‌ها می‌توان به تهوع، استفراغ، اسهال، بثورات پوستی و عفونت قارچی اشاره کرد. مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک سبب از بین رفتن باکتری‌های فلور طبیعی روده و در نتیجه موجب ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که برخی از آنتی بیوتیک‌ها، سبب اختلال در کارایی قرص‌های ضد بارداری می‌شوند.
درمان
آنتی بیوتیک‌ها در درمان مشکلات عفونی زیر، مؤثر هستند:
- آکنه و جوش‌های پوستی
- برونشیت
- التهاب ملتحمه یا قرمزی چشم (Conjunctivitis)
- عفونت گوش میانی (Otitis Media)
- بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله آمیزشی (Sexually Transmitted Diseases)
- عفونت پوست یا بافت نرم
- گلو درد استرپتوکوکی (Streptococcal Pharyngitis)
- اسهال
- نعفونت دستگاه تنفسی فوقانی (Upper Respiratory Tract Infection)
- عفونت دستگاه ادراری (Urinary Tract Infection)
آنتی بیوتیک‌های متداول
| نام آنتی‌بیوتیک | تاریخ کشف | منبع | ماهیت شیمیایی | موارد مصرف اختصاصی |
| پنی‌سیلین | ۱۹۲۹ | پنی‌سیلیوم نوتاتوم | دی‌پپتید | علیه باکتری‌های گرم-مثبت، گونوکک‌ها، مننگوکوک‌ها و اسپیروکت‌ها |
| استرپتومایسین | ۱۹۴۴ | استرپتومایسس تری رئوس | گلوکوزید بازی | علیه سالمونلا و در درمان بیماری سل |
| نئومایسین | ۱۹۴۹ | استرپتومایسس فرادی | آمینوگلیکوزید | علیه باکتری‌های گرم مثبت و منفی و به‌کار رفتن آن به عنوان ضدعفونی‌کننده موضعی و عمومی |
| نیستاتین | ۱۹۵۱ | استرپتومایسس نورسئی | نامشخص | مؤثر علیه قارچ کاندیدا آلبیکنس و سایر قارچ‌ها |
| کانامایسین | ۱۹۵۷ | استرپتومایسس نیوئوس | آمینوگلیکوزید | مؤثر علیه استافیلوکوکوس طلایی و اغلب باکتری‌های گرم منفی به جز سودوموناس و درمان عفونت مجاری ادراری |