آکنه
آکنه، به انگلیسی: Acne vulgaris، عارضه‌ای پوستی است که اکثر افراد به‌خصوص نوجوانان آن را تجربه می‌کنند. این بیماری سبب مشکل در سیستم ایمنی بدن و ایجاد بیماری‌های دیگر نمی‌شود و فقط محدود به پوست فرد مبتلا است. با این‌حال چون بر ویژگی‌های ظاهری تاثیر می‌گذارد، برای مبتلایان اهمیت دارد.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نام های دیگر: | به انگلیسی: Acne vulgaris |
| نشانه ها: | ایجاد التهاب و قرمزی اطراف جوش‌ها جوش‌های سر سفید که چرکی شده‌اند. جوش‌های سرسیاه وجود جوش در صورت، بازو‌ها و قفسه سینه که به صورت برجستگی کوچک و قرمز است و به آن پاپول گفته می‌شود. کیست زیر پوست (توده‌های دردناک و پر از چربی در پوست) |
| علت(ها): | فعالیت هورمونی استرس مصرف برخی داروها ژنتیک استفاده از برخی مواد مراقبت پوستی نظیر کرم ها |
| پیشگیری: | داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب استفاده نکردن از لوازم آرایشی به‌خصوص کرم پودرهای سنگین ورزش کردن ترک سیگار |
آکنه در جاهای مختلف از بدن مانند سر، شانه‌ها و قفسه سینه بروز می‌کند. اما تقریبا ۹۰ درصد از نوجوانان و بزرگسالان مبتلا، آکنه صورت را تجربه می‌کنند و درصد کمی این بثورات را در بازو و شانه و روی سینه تجربه می‌کنند.
اگرچه آکنه به‌جز مشکلات پوستی عارضه‌ای دیگر ایجاد نمی‌کند، اما در مواردی که آکنه‌ها شدید باشد می‌تواند سبب اسکار آکنه شود. اسکار به معنای باقی ماندن جای جوش و آکنه روی پوست است که اغلب به‌صورت فرورفتگی می‌باشد.
علائم آکنه
آکنه با تظاهرات پوستی به‌صورت جوش خود را نشان می‌دهد. مهم‌ترین نشانه‌ها برای بروز آکنه موارد زیر است:
- ایجاد التهاب و قرمزی اطراف جوش‌ها
- جوش‌های سر سفید که چرکی شده‌اند.
- جوش‌های سرسیاه
وجود جوش در صورت، بازو‌ها و قفسه سینه که به صورت برجستگی کوچک و قرمز است و به آن پاپول[۱] گفته می‌شود.
کیست زیر پوست (توده‌های دردناک و پر از چربی در پوست)
علل آکنه
آکنه در پوست به‌دلیل تجمع تجربی زیر پوست ایجاد می‌شود. اما عوامل بسیاری وجود دارد که سبب می‌شود چربی زیاد ترشح شود یا این‌که راه برای خروج نداشته باشد. این عوامل بستگی به سن فرد و شرایط زندگی وی دارد. مواردی را که سبب افزایش چربی زیر پوست می‌شود؛ شامل:
فعالیت هورمونی
نوجوانی و دوره‌ی بلوغ با ترشح هورمون‌های جنسی همراه است. هومورمون جنسی تستوسترون در پسران سبب رشد اندام جنسی می‌شود. در دختران هم تستوسترون سبب حفظ قدرت عضلانی و استخوانی می‌شود. تاثیر تستوسترون بر پوست با افزایش فعالیت غدد چربی و تجمع این چربی زیر پوست و ایجاد آکنه همراه است.
آکنه در خانم‌ها
زنان با تغییر در میزان ترشح هورمون‌ها علاوه بر نشانه‌های پوستی، علائم و عوارض دیگری هم دارند؛ از جمله:
- هیرسوتیسیم: عارضه‌ای است که اختلالات هورمونی سبب رشد موهای زائد در پستان‌ها، کشاله‌ی ران و روی صورت می‌شود.
- پریودهای نامنظم در زنان مبتلا به اختلالات هورمونی شایع است.
- معمولا این افراد به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هم مبتلا هستند.
استرس
سبک زندگی در نوجوانی و بزرگسالی بر مکانسیم سوخت و ساز و فعالیت‌های شیمیایی بدن تاثیر دارد. استرس با تولید مواد سمی در بدن مشکلات و عوارض زیادی برای سلامتی ایجاد می‌کند. یکی از مواردی که با بروز استرس و اضطراب تحت تاثیر قرار می‌گیرد، میزان فعالیت غدد چربی در بدن است.
داروها
بعضی داروها مانند داروهای استروئیدی، داروهای صرع و لیتیوم سبب افزایش ترشح چربی در پوست و ایجاد آکنه می‌شود. افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، اگر علائم آکنه را دارند باید با پزشک مشورت کنند و در صورت امکان‌پذیر بودن داروهای جایگزین استفاده کنند.
ژنتیک
افزایش فعالیت غدد چربی در بدن، در سنین نوجوانی، یکی از علل ابتلا به آکنه است که می‌تواند از والدین و از طریق کروموزوم‌ها به ارث برسد.
اگر از افراد مبتلا به آکنه در مورد افرادی که در نزدیکان آن‌ها تظاهرات آکنه داشته‌اند سوال کنید، تقریبا تمام آن‌ها اظهار می‌کنند والدین یا بستگان نزدیک مبتلا به آکنه بوده‌اند.
استفاده از کرم
استفاده‌ی زیاد از کرم‌های ضد آفتاب و محصولات آرایشی مانند: کرم پودرها یا مرطوب کننده‌های با پایه روغنی می‌تواند سبب ایجاد آکنه شود. حتی محصولات مراقبت از مو هم در صورتی که چربی زیاد داشته باشند، می‌توانند سبب ایجاد مشکل برای فرد شوند.
انواع آکنه
جوش ها از نظر اندازه، رنگ و میزان درد متفاوت هستند. جوش ها ممکن است در قالب های زیر باشند:
- جوش های سر سفید: این ها زیر پوست باقی مانده و کوچک هستند.
- جوش های سرسیاه: آن ها به وضوح قابل مشاهده هستند، سیاه هستند و در سطح پوست دیده می‌شوند.
- پاپول ها: برجستگی‌های كوچك و معمولاً صورتی رنگ، که در سطح پوست قابل رؤیت هستند.
- پوسچول: این ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. قاعده آن ها قرمز رنگ بوده و در بخش بالایی خود چرک دارند.
- ندول ها: به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها جوش های بزرگ، سفت و دردناکی هستند که در اعماق پوست قرار دارند.
- کیست ها: آن ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها دردناک بوده و پر از چرک هستند. کیست ها می‌توانند منجر به ایجاد اسکار شوند.
درمان آکنه با مراقبت خانگی
درمان آکنه نیازمند صبوری زیاد است، چون مراقبت‌ها برای اثربخش بودن باید استمرار داشته باشند و با جدیت دنبال شوند. هر فردی می‌تواند با مراقبت از پوست میزان چربی باقی‌مانده بر آن را کنترل کند. موارد زیر راهکارهایی است که برای مراقبت از پوست توصیه می‌شود:
- قبل از خواب پوست خود را با پاک کننده‌ها تمیز و خشک نمایید.
- از خوردن غذاهای فست‌فود، سرخ کرده و پر ادویه پرهیز کنید.
- از لوازم آرایشی تا حد امکان کم استفاده کنید و هیچوقت بدون پاک کردن آرایش نخوابید.
- جوش‌ها را دستکاری نکنید و فشار ندهید.
درمان آکنه در طب سنتی
سرکه سیب
سرکه سیب به‌دلیل خاصیت اسیدی که دارد می‌تواند ph پوست را تنظیم کند و آن را از آلودگی هم پاک کند. همچنین خاصیت سفت کنندگی پوست دارد. البته مصرف زیاد آن ممکن است پوست را بیش از اندازه خشک نماید.
برای استفاده باید سرکه سیب و آب را مخلوط کنید. نسبت سرکه سیب به آب باید ۱ به ۳ باشد. بعد از شستن و خشک نمودن پوست، محلول را به پوست اسپری کنید یا با پنبه روی محل آکنه بمالید. روزانه دو مرتبه این کار را تکرار کنید. اگر احساس کردید پوستتان خشک می‌شود، از مرطوب کننده استفاده کنید.
شیر و عسل
استفاده از شیر کم چرب علاوه بر تغذیه پوست، به‌دلیل اسیدهای موجود در آن خاصیت ضد باکتری دارد. برای تامین رطوبت مورد نیاز پوست یک فنجان شیر را با یک قاشق چایخوری عسل ترکیب کنید و روی پوست تمیز بمالید.
آبلیمو
آبلیمو یک میکروب‌کش طبیعی است که تاثیر زیادی بر بهبود جوش‌های صورت و جلوگیری از بروز مجدد آن‌ها دارد. قابل توجه است که اگر جوش‌های صورت ملتهب یا باز هستند استفاده از آبلیمو می‌تواند سبب ایجاد سوزش یا درد شود.
بخور گرم
بخور گرم سبب باز شدن منافذ پوستی می‌گردد، پس عوامل آلوده‌کننده‌ای که این منافذ را بسته‌اند از بین برده و پوستتان را نیز شفاف‌تر می‌کند.
عسل
عسل طبیعی، ضدعفونی‌کننده قوی است و می‌تواند عوامل میکروبی و آلوده‌کننده پوست را از میان بردارد. از بهترین و موثرترین ماسک‌های حاوی عسل نیز می‌توان ماسک عسل و دارچین را نام برد.
محلول ضدجوش
همچنین می‌توان به صورت روتین از بعضی محلول‌ها و تونرها برای آکنه‌های خفیف استفاده نمود. گاهی هم ممکن است از کرم ها یا ژل ها و ضد آفتاب برای درمان آکنه کمک
اصلاح تغذیه
جهت اصلاح تغذیه می‌توان بعضی از غذاها که در بروز جوش صورت نقش دارند را حذف نمود؛ زیرا چربی‌های اشباع و شیرین، غذاهای پرچرب مثل چیپس، شکلات، خامه و مواردی از این قبیل سبب آکنه می‌گردند.
با کنترل آرامش نیز می‌توان تا حدودی از بروز برخی از جوش‌ها جلوگیری کرد، زیرا استرس سبب تولید کورتیزول می‌شود که عملکرد صحیح دیگر فرآیندهای بدن از جمله ترشح غدد درون ریز را مختل می‌کند.
به همین دلیل است که استرس مزمن می‌تواند منجر به آکنه گردد؛ زیرا هورمون‌های مناسب ساخته نشده و این خودش را در صورت نمایان می‌کند. بعضی از خانم‌ها زمانی که دچار استرس می‌شوند، آکنه هورمونی‌شان زیاد می‌شود.
پیشگیری از بروز آکنه
آکنه یک عارضه‌ی پوستی است که با رعایت کردن مواردی می‌توان از آن پیشگیری یا حداقل میزان بثورات پوستی را کنترل نمود. اگر مبتلا به آکنه هستید موارد زیر را در سبک زندگی رعایت کنید:
- نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب به افراد مبتلا به آکنه توصیه می‌شود.
- از لوازم آرایشی به‌خصوص کرم پودرهای سنگین استفاده نکنید. چون منافذ پوست را می‌بندند و مانع از خروج چربی از بدن می‌شوند.
- نباید جوش‌ها را ترکاند. زیرا جای آن‌ها به‌صورت لکه‌های تیره رنگ روی پوست باقی می‌ماند.
- ورزش کردن سبب می‌شود مواد زائد و سمی از بدن دفع شود و خون در تمام بدن به گردش دربیاید.
- سعی کنید هفته‌ای سه مرتبه حمام کنید و پوست را از آلودگی‌ها و چربی پاک کنید.
- پوست صورت را با آب ملایم و روزی دو مرتبه بشویید. آب داغ و زیاد شستن پوست سبب تحریک غدد چربی و افزایش ترشح چربی در پوست می‌شود.
- سیگار کشیدن را ترک کنید.
زمان مراجعه به پزشک
علائم آکنه در پوست صورت ظاهر می‌شود و فرد را از لحاظ زیبایی آزار می‌دهد. به‌همین جهت با بروز نشانه‌ها و بعد از موثر نبودن درمان‌ها و مراقبت‌های خانگی باید به پزشک مراجعه کنید و طبق نظر پزشک ازداروهای آکنه استفاده کنید. در صورتی که به آکنه روزاسه مبتلا هستید، دکتر آکنه روزاسه می‌تواند درمان‌های مناسب‌تری به شما پیشنهاد دهد.
منابع
- ↑ <پاپول چیست؟> برداشت شده در 1402/05/02