آدولف هیتلر
آدولف هیتلر (متولد ۲۰ آوریل ۱۸۸۹، برانائو ام این، اتریش-مجارستان – درگذشته ۳۰ آوریل ۱۹۴۵، برلین، آلمان نازی) سیاستمدار آلمانی متولد اتریش و رهبر حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان بود که از سال ۱۹۳۳ تا زمان خودکشی در ۱۹۴۵، بهعنوان دیکتاتور آلمان در دوران نازی حکومت کرد.
ورود به سیاست و قدرتگیری
هیتلر در شهر برانائو آم این در اتریش-مجارستان به دنیا آمد و در سال ۱۹۱۳ به آلمان مهاجرت کرد. هیتلر در جنگ جهانی اول در ارتش آلمان خدمت کرد و نشان «صلیب آهنین» دریافت نمود. در سال ۱۹۱۹، هیتلر به «حزب کارگران آلمان» (DAP) پیوست که بعداً به حزب نازی تبدیل شد. او در ۱۹۲۱ رهبر این حزب شد. در ۱۹۲۳ تلاشی نافرجام برای کودتا در مونیخ انجام داد و به پنج سال زندان محکوم شد که بیش از یک سال آن را گذراند. در این دوران، جلد نخست کتاب زندگینامه و مانیفست سیاسی خود با عنوان نبرد من را نوشت.
پس از آزادی در ۱۹۲۴، با استفاده از سخنرانیهای کاریزماتیک و تبلیغات نازی، از پیمان ورسای انتقاد کرد و ایدههای پانژرمنیسم، یهودستیزی و ضدکمونیسم را ترویج داد. او کمونیسم را بخشی از «توطئه جهانی یهودیان» میدانست. در نوامبر ۱۹۳۲، حزب نازی بیشترین کرسیها را در رایشتاگ داشت، هرچند اکثریت مطلق بهدست نیاورد. فشار برخی سیاستمداران محافظهکار باعث شد که رئیسجمهور «پاول فون هیندنبورگ» در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۳، هیتلر را بهعنوان صدراعظم منصوب کند. با تصویب «قانون اختیارات» در همان سال، جمهوری وایمار به دیکتاتوری تکحزبی نازی تبدیل شد.
تثبیت قدرت و سیاست داخلی
با مرگ هیندنبورگ در ۲ اوت ۱۹۳۴، هیتلر همزمان رئیس دولت و رئیس کشور شد و قدرت مطلق یافت. او سیاستهای نژادپرستانه را در داخل کشور به اجرا گذاشت و برای اخراج یا کشتار یهودیان آلمانی اقدام کرد. در شش سال نخست حکومتش، اقتصاد آلمان از رکود بزرگ خارج شد، محدودیتهای پس از جنگ جهانی اول لغو گردید و مناطق دارای جمعیت آلمانیتبار به آلمان ملحق شدند.
اهداف ارضی و آغاز جنگ جهانی دوم
یکی از اهداف اصلی هیتلر، تحقق فضای حیاتی برای آلمانیها در اروپای شرقی بود. سیاست خارجی تهاجمی و توسعهطلبانه او، علت اصلی آغاز جنگ جهانی دوم در اروپا بهشمار میرود. او دستور به بازآرایی گسترده نیروهای مسلح داد و در ۱ سپتامبر ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد؛ اقدامی که باعث اعلام جنگ بریتانیا و فرانسه به آلمان شد. در ژوئن ۱۹۴۱، هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی یورش برد و در دسامبر همان سال به ایالات متحده نیز اعلان جنگ کرد. تا پایان ۱۹۴۱، آلمان و متحدان محور بیشتر اروپا و شمال آفریقا را اشغال کرده بودند، اما از آن پس، این پیشرویها بهتدریج عقبنشینی شد.
شکست و مرگ
در سال ۱۹۴۵، نیروهای متفقین ارتش آلمان را شکست دادند. هیتلر در ۲۹ آوریل همان سال با اوا براون، در پناهگاه زیرزمینی برلین ازدواج کرد. روز بعد، هر دو برای جلوگیری از اسارت توسط ارتش سرخ شوروی خودکشی کردند.
پیامدهای ایدئولوژی نازی و جنگ جهانی دوم
به گفته مورخ و زندگینامهنویس ایان کرشاو، هیتلر «تجسم شر سیاسی مدرن» بود. بر پایه ایدئولوژی نژادپرستانه او، رژیم نازی مسئول نسلکشی حدود شش میلیون یهودی و میلیونها قربانی دیگر بود که بهعنوان «مادون انسان» یا افراد نامطلوب شناخته میشدند. همچنین، این رژیم عمداً حدود ۱۹٫۳ میلیون غیرنظامی و اسیر جنگی را به قتل رساند. افزون بر آن، ۲۸٫۷ میلیون سرباز و غیرنظامی نیز در نتیجه عملیات نظامی در جبهه اروپا کشته شدند. جنگ جهانی دوم مرگبارترین درگیری تاریخ بشر بهشمار میرود.