اختلال شخصیت
اختلال شخصیت که در انگلیسی به آن Personality Disorders می گویند یک نوع اختلال روانی است که فرد مبتلا به آن، دارای یک الگو ناسالم از تفکر، رفتار و عملکرد می باشد. فرد مبتلا به اختلالات شخصیت، در درک موقعیت و افراد دچار مشکل می شود و از همین رو با برخی مشکلات و محدودیت های جدی در زندگی فردی خود، فعالیت های اجتماعی، محیط کار و مدرسه مواجه می شود.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نشانه ها: | نشانه ها بسته به نوع ان متفاوت است. |
| عوارض: | بروز مشکل در روابط خانوادگی، محیط کار و مدرسه، انزوای اجتماعی و... |
| علت(ها): | عوامل محیطی و ژنتیکی |
| عوامل خطرناک: | سابقه اختلال شخصیت یا دیگر بیماری‌های روانی در اهضا خانواده تجربه زندگی خشونت آمیز، بی ثبات و پریشان در دوران کودکی تشخیص اختلال سلوک در کودکان تغییر شیمی و ساختار مغز |
| روش های درمان: | روان درمانی، دارو و تغییر سبک زندگی |
اختلال های شخصیت اغلب در سنین جوانی و یا آغاز دوره بزرگسالی رخ می دهد. اختلال شخصیت انواع متفاوتی دارد. هنگامی که شخص به دوره میانسالی می رسد شدت یکسری از انواع اختلال ها کاهش پیدا می کند.
طبق تحقیقات انجام شده، تقریبا از بین هر بیست نفر حدود یک نفر با یک نوع از اختلال های شخصیت زندگی می نماید.
علائم اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت انواع گوناگونی دارد که هر یک علائم ویژه خود را دارند اما به صورت کلی در همه ی آن ها فرد قادر به برقراری ارتباط صحیح با دیگران نمی باشد. مشکلاتی که اختلال شخصیت برای فرد به وجود می آورد ممکن است او را به سمت دیگر اختلال های بهداشت روانی همچون اضطراب و استرس، افسرگی و... بکشاند.
شخص مبتلا ممکن است در کنار این مشکلات به انجام کارهای خطرناکی همچون: مصرف مواد مخدر و الکل، خودزنی و... برای کنار آمدن با مشکلات خویش روی آورد.
بسیاری از اشخاصی که به یک نوع اختلال شخصیت مبتلا هستند میتوانند به صورت همزمان به نوع دیگری از این اختلال نیز دچار باشند.
انواع اختلالات شخصیت
طبق گفته پزشکان، ده نوع اختلال شخصیت وجود دارد که آن ها را به سه گروه A، B و C تقسیم بندی کرده اند.
اختلالات شخصیت دسته A
این گروه دارای ویژگی تفکر عجیب و غیرعادی می باشد. اختلال های این گروه شامل: اسکیزوئید، پارانوید و اسکیزوتایپی می باشد.
اختلال شخصیت پارانوید
- فرد مبتلا به این اختلال نسبت به دیگران بی اعتماد است و دائما به آنان شک می کند.
- او بر این باور است که افراد دیگر دائما قصد فریب یا آسیب زدن به او را دارند.
- شک بدون دلیل به وفادارای یا قابل اعتماد بودن افراد دیگر.
- در اعتماد به دیگران دچار تردید می شود زیرا فکر می کند آن ها بعدا از اطلاعات محرمانه بر علیه او استفاده می نمایند.
- موقعیت های بی خطر را یک نوع حمله شخصی و یا توهین به حساب می آورند.
- در برابر رفتارهایی که فکر میکنند توهین یا تحقیر به حساب می آیند به صورت خشونت آمیز واکنش نشان می دهند.
- به وفاداری همسر و یا شریک جنسی خود دائما شک می کنند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید
- به برقراری رابطه فردی و یا اجتماعی علاقه ای ندارند و ترجیحشان این است که تنها باشند.
- این افراد از محدود بروز احساسات کمی برخوردار هستند.
- قادر به لذت بردن از اغلب فعالیت ها نیستند.
- سرنخ های عادی اجتماعی را متوجه نمی شوند
- این افراد دارای ظاهری سرد و بی تفاوت نسبت به بقیه اشخاص می باشند.
- افراد مبتلا به این اختلال شخصیت نسبت به برقراری رابطه جنسی کم میل یا بی میل می باشند.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
- این افراد لباس، تفکرات، رفتار و گفتار عجیبی دارند.
- ادراک عجیبی را تجربه کرده اند مانند اینکه کسی نامشان را صدا کرده است.
- از نظر عاطفی خنثی هستند و یا اینکه در برخی مواقع واکنش نامناسب عاطفی از خود نشان می دهند.
- این افراد دچار اضطراب اجتماعی هستند و رابطه صمیمی ندارند و یا اینکه برای برقراری یک رابطه دوستانه راحت نیستند.
- نسبت به دیگران واکنش بی تفاوت، مشکوک یا نامناسب از خود بروز می دهند.
- تفکر جادویی. این افراد تصور می کنند که با تفکرات خود قادر اند بر روی افراد و یا رویدار ها تاثیر گذار باشند.
- آن ها بر این باور اند که برخی اتفاق های تصادفی تنها برای شخص شما یک پیغام مخصوص دارد.
اختلال شخصیت دسته B
این گروه از اختلال های شخصیت دارای ویژگی‌هایی از جمله تفکر و یا رفتار نمایشی، بیش از حد عاطفی و یا غیر قابل پیشبینی هستند. اختلال های این گروه شامل: ضد اجتماعی، مرزی، خود شیفته و نمایشی می باشد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- به نیازها و یا احساسات افراد دیگر اهمیت نمی دهند.
- دائما دروغ می گویند، دزدی می کنند و یا از نام های مستعار استفاده می نماید و همیشه دیگران را سرکار می گذارند.
- با قانون همیشه مشکل دارند.
- تخطی از حقوق افراد دیگر.
- این افراد دارای رفتار های پرخاشگرانه و معمولا خشونت آمیز هستند.
- به امنیت خود و یا دیگران هیچ اهمیتی نمی دهند.
- بدون فکر رفتار می کنند.
- بی مسئولیت هستند.
- پس از رفتارهایشان احساس پشیمانی نمی کنند.
اختلال شخصیت مرزی
- این افراد رفتار های پرخطر و بیدون فکری از خود نشان می دهند مانند: قمار، رابطه جنسی پرخطر، پرخوری و...
- شخص مبتلا تصویری که از خویش دارد متزلزل و بی ثبات می باشد.
- این افراد روابطی دشوار و بی ثبات دارند.
- فرد مبتلا به این اختلال دمدمی مزاج، معمولا در واکنش به استرس میانفردی
- این افراد رفتار هایی همچون خودکشی یا تهدید به خود آزاری از خویش نشان می دهند.
- شخص مبتلا به شدت از تنهایی و یا ترک شدن می ترسد.
- به طور مستمر احساس پوچی می کنند.
- از خود خشم شدید و متناوب بروز می دهند.
- پارانویای مقطعی به دلیل استرس
اختلال شخصیت نمایشی
- این افراد به صورت مداوم دنبال جلب توجه هستند.
- این افراد برای جلب توجه رفتار های نمایشی، عاطفی و یا حتی جنسی از خود بروز می دهند.
- نظرهای قدرتمندی می دهد اما جزئیات و یا حقایق زیادی در پس حرف هایش دیده نمی شود.
- به سادگی از دیگران تاثیر می پذیرند.
- دارای احساست سطحی هستند که به صورت مستمر تغییر میابد.
- در رابطه با ظاهر خود، نگرانی بیش از اندازه دارند.
- تصور می کنند که با دیگران رابطه ای صمیمانه دارند اما در واقعیت اینگونه نیست.
اختلال شخصیت خود شیفته
- این افراد تصور می کنند از دیگران خاص و یا مهمتر هستند.
- شخص مبتلا فانتزی موفقیت، قدرت و جذابیت دارد.
- این افراد نمی توانند به نیاز و یا احساسات دیگران توجه نمایند.
- شخص مبتلا در رابطه با استعداد و دستاوردهای خویش اغراق مینماید.
- همیشه از دیگران انتظار تعریف و تمجید دارند.
- تکبر دارند.
- توقع نابه جا درباره دریافت لطف و مزیت دارند و معمولا از افراد دیگر سوء استفاده می نمایند.
- به افراد دیگر حسادت می کنند و این تصور را دارند که دیگران نیز به او حسادت می نمایند.
اختلال شخصیت دسته C
از ویژگی‌های این گروه می توان به تفکر مضطربانه و دلهره آورد اشاره کرد. اختلال های این گروه شامل: اجتنابی، وسواسی و وابسته می شود.
اختلال شخصیت اجتنابی
- این افراد نسبت به انتقاد یا طرد شدن بسیار حساس می باشند.
- شخص مبتلا به این اختلال تصور کافی نبودن، مهم یا جذاب نبودن می کند.
- این اشخاص از فعالیت های عملی که برای انجام آن ها به برقراری ارتباط با افراد دیگر احتیاج است دوری می کنند.
- این افراد منزوی هستند و از موقعیت های اجتماعی ترس دارند. شخص مبتلا از فعالیت های جدید و یا آشنایی با افراد غریبه دوری می کند.
- آن ها در رابطه با شرایط اجتماعی و رابطه‌های شخصی بسیار خجالتی می باشند.
- شخص مبتلا به این اختلال از تایید نشدن، شرمندگی و یا مورد تمسخر قرار گرفتن می ترسد.
اختلال شخصیت وابسته
- این افراد به دیگران بسیار وابسته هستند و در مورد اینکه باید مورد مراقبت باشند احساس نیاز مینمایند.
- شخص مبتلا به این اختلال در برابر دیگران رفتاری مطیع و یا وابسته از خود نشان می دهد.
- این افراد ترس اینکه بخواهند از خود مراقبت کنند یا در موقع تنهایی از خویش دفاع نمایند را دارند.
- شخص مبتلا دچار کمبود اعتماد بنفس است و در مورد جزئی ترین تصمیمات به راهنمایی و یا تایید دیگران نیازمند است.
- مخالفت با دیگران برایشان سخت می باشد و از تایید نشدن واهمه دارند.
- رفتار های غیرمحترمانه و خشونت آمیز را حتی در مواقعی که گزینه دیگری وجود دارد تحمل می نمایند.
اختلال شخصیت وسواسی
- روی جزئیات، نظم و ترتیب بسیار حساس هستند.
- دچار کمالگرایی شدید هستند به شکلی که اگر یک کار به صورت مطلوب به پایا نرسد بی قرار و پریشان می شوند.
- می خواهند اشخاص، امور و یا شرایط را کنترل نمایند. این افراد نمی توانند کارها را به شخص دیگری بسپارند.
- به دلیل تعهد زیاد به کار، دوستان و فعالیت های لذت بخش را نادیده می گیرند.
- قادر به دور انداختن وسایل شکسته و خراب نیستند.
- شخصیتی سرسخت و کله شق دارند.
- این افراد در مقابل اخلاق و ارزش ها از خود انعطاف نشان نمی دهند.
- بودجه و خرج پول را به شدت کنترل می نمایند.
نکته: اختلال شخصیت وسواسی با اختلال وسواس فکری عملی یکسان نمی باشد. اختلال وسواس فکری عملی یک نوع اختلال اضطراب به حساب می آید.
علت اختلال شخصیت
به مجموعه ای از رفتار، عواطف و تفکرات که یک فرد را از دیگران متمایز می گرداند شخصیت گفته می شود. شخصیت هر فرد همان دیگاه، درک و همذات پنداری او با اتفاق های اطرافش و دید او نسبت به خویش می باشد.
شخصیت هر فرد در کودکی و از راه تعامل با موارد زیر تشکیل می شود:
- ژن: یکسری خصوصیت های شخصیتی به وسیله والدین به فرد انتقال پیدا می کند که گاهی به این خصوصیت ها سرشت نیز می گویند.
- محیط: محیطی که فرد در آن رشد کرده، اتفاق هایی که رخ داده و ارتباط هایی که شکل گرفته است همه در تشکیل شخصیت فرد موثر هستند.
طبق تحقیقات انجام شده، اختلال های شخصیت تحت تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی رخ می دهند. ژنتیک میتواند فرد را در برابر یک اختلال آسیب پذیر سازد و وضعیت زندگی موجب بروز آن اختلال شود.