علی ابن حسین
علی ابن حسین در تاریخ 5 شعبان سال 38 هجری قمری در مدینه به دنیا آمد. درمورد تاریخ ولادت او در بین مورخان اختلاف نظرهایی وجود دارد.
برخی تاریخ تولد علی ابن حسین را 15 جمادیالثانی میدانند. برخی دیگر نیز ولادت او را در پنجم و نهم شعبان معتبرتر میدانند.
نام مادر او شهربانو و نام پدر ایشان حسین بن علی امام دوم شیعیان است. او امام چهارم شیعیان و نوه علی ابن ابیطالب امام اول شیعیان و داماد حسن مجتبی امام دوم شیعیان میباشد.
همسر علی ابن حسین فاطمه دختر حسن بن علی و فرزندش امام محمد باقر(ع) امام پنجم شیعیان است.
ابوحمزه ثمالی، ابوخالد کابلی، ابان بن تغلب، جابر بن عبدالله انصاری، سلیم بن قیس هلالی، سعید بن مسیب بن حزن قرشی مخزومی، یحیی بن ام طویل، سعید بن جبیر، محمد بن جبیر بن مطعم و... از جمله شاگردان و پیروان امام سجاد بودند.
اقاب و کنیه
علی ابن حسین در میان شیعیان با نام امام سجاد نیز شهرت دارد. علت این لقب این است که او بسیار عبادت میکرد و زمانهای طولانی به درگاه خدا در سجده بود. او همچنین دارای لقب زینالعابدین میباشد که به معنی بهترین عبادتکنندگان است.
از دیگر القاب و کنیههای علی ابن حسین به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
کنیهها
- ابوالحسن
- ابوالحسین
- ابومحمد
- ابولقاسم
- ابوعبدالله
القاب
- سیدالساجدین
- سجاد
- ذو الثفنات
- هاشمی
- علوی
- مدنی
- قرشی
- علیاکبر
وی در زمان حیات خویش به القاب زیر شهرت داشت:
- علیالخیر
- علیالاصغر
- علیالعابد
همسران و فرزندان
آنچه در منابع معتبر تاریخی و اسلامی آمده نشان میدهد که امام سجاد (ع) 10 تا 15 فرزند داشته که شامل 11 پسر و 4 دختر است.
شیخ مفید و طبرسی در آثار خود همسران و فرزندان امام سجاد را به این ترتیب ذکر کردهاند:
- همسر: ام عبدالله فرزند: امام محمد باقر(ع)
- عبدالله، حسن و حسین اکبر
- زید و عمر
- علی و خدیجه
- محمد اصغر
برخی منابع دیگر فرزندان امام سجاد را به این ترتیبذکر کردهاند:
- عبدالله
- حسن
- حسین
- زید
- عمر
- حسین اصغر
- عبدالرحمن
- سلیمان
- علی
- خدیجه
- محمداصغر
- فاطمه
- عُلَیَّه
- ام کلثوم
عاشورا
امام سجاد(ع) یکی از همراهان امام حسین(ع) در سال 61 در واقعه کربلا بود که در روز عاشورا در بستر بیماری بود و امکان شرکت در جنگ را نداشت و به اسارت درآمده توسط لشکریان یزید به شام برده شد.
در شام یزید بن معاویه که دستور دادهبود اسرای کربلا را به شام ببرند، دستور داد تا علی بن الحسین و سرها و اسرا نزد وی آورده شوند آن ها را در حالی که با طناب پیچیده شده بودند وارد کردند. علی بن حسین به او گفت: تو را به خدا ای یزید میدانی که اگر پیامبر ما را به چنین حال و روزی ببیند چه می کند؟ همه حاضران به گریه افتادند. یزید دستور داد طناب ها را پاره کنند و وقتی که سرها را پیش پایش گذاردند شعری بر ضد حسین بن علی خواند و مجادلهای لفظی که به خشونت نیز کشیده شد مابین یزید بن معاویه و علی بن حسین روی داد.[۱]
در شام امام سجاد در خطبهای که در حظور یزید قرائت کرد مردم را از مصائبی که در کربلا به آنان گذشته آگاه کرد و همچنین باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت شدند.
امامت
پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین در سال 61 هجری قمری، امام سجاد به امامت رسید. مدت زمان امامت اما سجاد 34 سال ذکر شده است.
امامت وی با دوران حکومت یزید ابن معاویه، معاویة بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان و ولید ابن عبدالملک مقارن بوده است.
پس از امامت امام سجاد، واقعه حره رخ داد. در این واقع مردم مدینه علیه امویان به پا خواستند اما امام سجاد که پایان کار را میدانست با آنها همراه نشد.
چندی بعد نهضت توابین به راه افتاد. عدهای که واقعه عاشورا حسین ابن علی را تنها گذاشته بودند، نادم و پشیمان، توبه کرده و به دنبال گرفتن انتقام بودند. هدف آننا باز پس گیری حکومت و اعطای آن به اهل بیت بود.
قیام بعدی که در زمان امامت امام سجاد رخ داد، قیام مختار بود. مختار نیز کسی بود که میخواست انتقام خون شهدای کربلا را از مسببین آن بگیرد.
آثار
امام سجاد آنچنان که از القاب او مانند زینالعابدین پیداست، بسیار عبادت میکرد و دائما درحال ذکر و دعا بود.
آثار متعددی از ایشان به جا مانده که اغلب آن ادعیه و زیارات ویژه است. معروفترین اثر علیابنالحسین صحیفه سجادیه است.
رساله حقوق، دعای ابوحمزه و زیارت امینالله از دیگر آثار امام سجاد هستند.
شهادت
در تاریخ آمده است که به دستور ولید بن عبدالملک، با سم حسین ابن علی را مسموم کردند. برخی دیگر معتقدند به دست هشام بن عبدالملک، که برادر خلیفه بود مسموم شده است.
وی در زمان شهادت 57 سال سن داشت و 34 سال از زمان امامتش میگذشت.
درمورد تاریخ شهادت امام سجاد نیز روایات متعددی وجود دارد. برخی سال شهادت را 94 و برخی منابع 95 ذکر کردهاند. همچنین درمورد روز شهادت در برخی منابع 12 محرم، در برخی 19 محرم، 22 محرم و 25 محرم ذکر شده است.
پیکر ایشان پس از شهادت در قبرستان بقیع و در کنار قبر امام حسن مجتبی(ع) به خاک سپرده شد.
پس از شهادت علی ابن حسین، پسرش محمد ابن علی معروف به محمد باقر به امامت رسید.
منابع
- ↑ <گذری بر زندگی نامه امام علی ابن الحسین علیه السلام>، برداشت شده در 23 دی 1401