گاهشماری قمری
گاهشماری هجری قمری یا گاهشماری قمری نوعی از گاهشماری است که بر اساس گردش ماه به دور زمین محاسبه میشود که بیشتر در میان مسلمانان شناخته شده است. در اسلام مراسمهای عبادی و مناسبتهای مذهبی را بر اساس این گاهشماری انجام میدهند.
هر سال قمری ۳۵۴ یا ۳۵۵ روز دارد و ده یا یازده روز از گاهشماری خورشیدی و گاهشماری میلادی کمتر است. این گاهشماری از 1 محرم اولین روز ماه محرم آغاز میشود و در پایان ماه ذیالحجه خاتمه مییابد.
سید بن طاووس، محدث شیعه در قرن هفتم قمری، احتمال داده است که ماه رمضان ابتدای سال عبادی و ماه محرم ابتدای سال مناسبتی باشد.
مبدا
مبدأ گاهشماری هجری قمری، هجرت پیامبر اسلام(ص) از مکه به مدینه در سال ۶۲۲ میلادی است.
گاهشماری قمری در کشورهای اسلامی
گاهشماری هجری قمری تا پیش از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸م) مبنای تاریخ رسمی در کشورهای اسلامی بود و وقایع و رویدادها بر اساس آن ثبت میشد. در کشور ایران، قانون تبدیل ماههای قمری به ماههای فارسی در ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ خورشیدی، در دوران پهلوی، تصویب شد و تقویم و تاریخ خورشیدی به صورت رسمی جایگزین تقویم و تاریخ قمری گردید.
حکومت افغانستان نیز در سال ۱۳۰۱ خورشیدی، تاریخ شمسی را جایگزین تاریخ قمری کرد. عربستان سعودی نیز از سال ۱۴۳۹ قمری/۱۳۹۶ خورشیدی، تاریخ میلادی را جایگزین تاریخ قمری کرد.
تقسیمبندی
گاهشماری هجری قمری شامل دوازده ماه است و هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز دارد، اما اینکه کدام ماه ۲۹ روز و کدامیک ۳۰ روزه است، ترتیب و قاعده خاصی ندارد و بستگی به حلول ماه جدید در پایان ماه قبل دارد. اما ماههای فرد ۳۰ روزه و ماههای زوج ۲۹ روزه تعیین شده و ماه آخر در سالهای کبیسه ۳۰روزه است.
بر اساس گاهشماری هجری قمری هر سال قمری به 12 ماه تقسیم میشود. که فهرست این ماهها عبارتند از: