حسین الهی قمشهای
حسین محیالدین الهی قمشهای (زاده ۱۴ دی ۱۳۱۸) و در حوزه نویسندگی، مترجمی و سخنرانی ایرانی در زمینه عرفان، ادبیات و فلسفه هنر فعالیت کرده است.
زندگی و فعالیت
تحصيلات ابتدايي، متوسطه و دانشگاهی را به ترتيب در دبستان دانش، دبيرستان مروی و دانشكده الهيات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به پایان برد و نيز تحصيلات حوزوی و سنتی را نزد پدر، استاد فقيد مهدی الهی قمشهای و استادان ديگر دنبال كرد. سپس به كار تدريس در دانشگاه تهران و ساير مراكز آموزش عالي در داخل و بعدها خارج كشور پرداخت و در كنار آن به تاليف و ترجمه در زمينه عرفان و ادبيات و زيبايي شناسي مشغول شد. قريب يك سال نيز رياست كتابخانه ملي ايران را عهده دار بود. از آثار قلمي او: گزيده فيه مافيه (مقالات مولانا) در معرفی جلال الدين بلخی و شرح مقالات او، گزيده منطق الطير در معرفي عطار و هفت شهر عشق او، شرح گلشن راز شيخ محمود شبستری، كتاب مقالات، ترجمه گزيدهای از سخنان شکسپیر، بررسی آثار ترجمه شده اسلامي به زبان انگليسي، ترجمه كتاب پیامبر اثر خليل جبران، تصحيح ديوان حافظ، مجموعه ای از ترجمهها، مقالات و مقدمهها در شماره های مختلف كتاب كيميا، ۳۶۵ روز با سعدي، ۳۶۵ روز با ادبيات انگليسي (در قلمرو زرين)، ۳۶۵ روز با مولانا، ۳۶۵ روز با قرآن، ۳۶۵ روز در صحبت شاعران پارسی گو (گنجينه آشنا) ۳۶۵ روز در صحبت حافظ ، رباعيات حكيم عمر خيام (ويرايش و پیشگفتار)، ترجمه دعاي كميل، ترجمه کتاب آن خردمند ديگر اثر هنري ون دايك، زيرکي هاي ملانصرالدين (مقدمه و توضيحات) و نیز متون عرفانی به زبان فارسی را مي توان نام برد. مجموعه اي از سخنراني هاي ايشان كه به زبان های فارسي و انگليسي در سازمان ها و دانشگاه هاي داخل و خارج كشور ايراد شده به صورت نوارهای صوتی و تصويری در زمينه های عرفان، ادبيات و هنر توسط موسسه فرهنگی هنری دکتر الهی قمشه ای به علاقمندان عرضه شده و بقيه در دست تهيّه است.
آثار
الهی قمشهای دارای تألیفات و ترجمههای متعددی است. وی تعداد زیادی سخنرانی به زبانهای فارسی و انگلیسی در دانشگاهها و سازمانهای مختلف داخل و خارج از کشور ایراد کرده که برخی از آنها از طریق رسانه ملی پخش شده است. اکثر سخنرانیهای ایشان به صورت لوح فشرده و فایل صوتی در دسترس میباشد. جاذبه کلامش بسیار زیاد بوده و بر روی طیف وسیعی از مخاطبان داخل و خارج از کشور دارای اثرگذاری عمیقی بوده است.
کتابها
- گزیده فیه ما فیه (مقالات مولانا) تلخیص و شرح: انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۶۶)
- کیمیا (مجموعه مقالات، ترجمهها و مقدمهها) جلدهای ۱ تا ۵، ۸ تا ۱۲: انتشارات روزنه (۱۳۶۶–۱۳۹۴)
- مقدمه و تصحیح دیوان حافظ: انجمن خوشنویسان ایران و انتشارات سروش (۱۳۶۸)
- بررسی آثار ترجمه شده اسلامی به زبان انگلیسی: انتشارات سمت (۱۳۷۱)
- گزیده منطق الطیر (عطار): انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۳)
- شرح گلشن راز (شیخ محمود شبستری): انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۷)
- ترجمه گزیده سخنان شکسپیر: انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۷)
- مقالات: انتشارات روزنه (۱۳۷۸)
- پیامبر، ترجمه اثر جبران خلیل جبران: انتشارات روزنه (۱۳۷۸)
- قرآن دوجلدی (عربی و فارسی): نشر هفت گنبد (ترجمه مهدی الهی قمشهای، ویرایش حسین الهی قمشهای) (۱۳۷۸)
- یاد یار مهربان (ستایش و نیایش در ادب پارسی): انتشارات یساولی (۱۳۷۹)
- مناجات منظوم حضرت علی (ع) (پیشگفتار): انتشارات کلینی (۱۳۷۹)
- ۳۶۵ روز با سعدی: انتشارات سخن (۱۳۸۱)
- مقدمه، تصحیح و شرح دیوان حافظ: انتشارات پیک علوم (۱۳۸۱)
- رباعیات حکیم عمر خیام (ویرایش و پیشگفتار): انتشارات پیک علوم (۱۳۸۲)
- گنج رحمت (مقدمهای بر تابلوهای بسم الله): انتشارات یساولی (۱۳۸۴)
- دعای کمیل، ترجمه: انتشارات یساولی (۱۳۸۵)
- طلب، ترجمه اثر مرتضی الهی قمشهای: انتشارات پیک علوم (۱۳۸۵)
- مائدههای فرهنگی: انتشارات پیک علوم (۱۳۸۶)
- ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی، در قلمرو زرین: انتشارات سخن (۱۳۸۶)
- آن خردمند دیگر، ترجمه اثر هنری ون دایک: انتشارات روزنه(۱۳۸۶)
- ۳۶۵ روز در صحبت مولانا: انتشارات سخن (۱۳۸۸)
- ۳۶۵ روز در صحبت قرآن: انتشارات سخن (۱۳۸۹)
- زیرکیهای ملانصرالدین، تألیف شاهد قمشهای، مقدمه و توضیحات حسین الهی قمشهای: انتشارات روزنه (۱۳۸۹)
- ۳۶۵ روز در صحبت شاعران پارسی گو، گنجینهٔ آشنا: انتشارات سخن (۱۳۹۲)
- رباعیات حکیم عمر خیام (مقدمه و شرح چهل رباعی):انتشارات فرهنگسرای میردشتی (۱۳۹۳)
- متون عرفانی به زبان فارسی: انتشارات سمت (۱۳۹۴)
- ۳۶۵ روز در صحبت حافظ: انتشارات سخن (۱۳۹۶)
- از دولت قرآن (انتخاب آیات، ترجمه فارسی و پیشگفتار): انتشارات سبزه (۱۳۹۷)
- ترانههای باباطاهر عریان: انتشارات خانه فرهنگ و هنر گویا (۱۳۹۷)
- نغمه عشاق: گزیده دیوان حکیم الهی قمشه ای (گزینش، ویرایش، پیشگفتار): انتشارات سخن (۱۳۹۷)
- دیوان حافظ (تصحیح، پیشگفتار و تصویرگذاری): خانهٔ فرهنگ و هنر گویا (۱۳۹۸)
- ۳۶۵ روز در صحبت فردوسی: انتشارات سخن (۱۴۰۲)
مقالات
- بر عدم باشم نه بر موجود مست. فصلنامه چلیپا، شماره اول، تابستان ۱۳۷۰، صفحات ۵–۲۷
- در تنگنای قافیه خورشید. فصلنامه چلیپا، شماره اول، تابستان ۱۳۷۰، صفحات ۹۸–۱۱۳
- شأن و صفا. نگاهی به رساله آداب المشق میرعماد. فصلنامه چلیپا، شماره اول، تابستان ۱۳۷۰، صفحات ۱۸۶ تا ۱۹۹
- خطی زشت است که به آب زر نبشته است. فصلنامه چلیپا شماره ۲، زمستان ۱۳۷۰، صفحات ۹۷–۱۰۹
- نگاهی به نخستین شماره نشریه الخطّاط. فصلنامه چلیپا شماره ۲، زمستان ۱۳۷۰، صفحات ۱۲۱–۱۲۴
- چینیان گفتند ما نقاش تر. فصلنامه چلیپا، شماره ۳، بهار ۱۳۷۱، صفحات ۲۰–۲۴
- رقصی به سوی خداوند. کیمیا (۱) ، انتشارات روزنه، ۱۳۷۷، صفحات ۸۶–۸۹
- ستایش سعدی از زبان جامی. کیمیا (۱)، انتشارات روزنه، ۱۳۷۷، صفحات ۱۰۱–۱۰۴
- معرفی کتاب تحفه المحبین. کیمیا (۱)، انتشارات روزنه، ۱۳۷۷، صفحات ۷–۱۳
- همچو قرآن که به معنی هفت توست. کیمیا (۱)، انتشارات روزنه ۱۳۷۷، صفحات ۹۱–۹۴
- مقامه اول حریری (ترجمه). کیمیا (۲)، انتشارات روزنه، ۱۳۷۸، صفحات ۳۷–۴۱
- ترجیع بند خواجوی کرمانی. کیمیا (۸)، انتشارات روزنه، ۱۳۸۶، صفحات ۱۲–۲۰
- ستایش و نیایش. کیمیا (۸)، انتشارات روزنه، ۱۳۸۶، صفحات ۳۱۷–۳۲۲
- ای نام تو بهترین سرآغاز. کیمیا (۹)، ۱۳۸۹ انتشارات روزنه، صفحات ۱۶–۲۵
- عطر و شکر عطار، در آثار مولانا، شیخ محمود شبستری و حافظ. کیمیا (۹)، انتشارات روزنه، ۱۳۸۹، صفحات ۲۶–۴۵
- حکایت نی. کیمیا (۹)، انتشارات روزنه، ۱۳۸۹، صفحات ۴۶–۶۱
- هفت روز هفته: رنگها، ستارگان و معانی رمزی و عرفانی آنها. کیمیا (۱۰)، انتشارات روزنه، ۱۳۸۹، صفحات ۱۳–۱۵
- دین عشق. کیمیا (۱۰)، انتشارات روزنه، ۱۳۹۳، صفحات ۹–۲۵
- آیینه جهانی و شیرین زبانی سعدی. کیمیا (۱۱)، انتشارات روزنه، ۱۳۹۳، صفحات ۲۷–۴۳
- سمفونی مولانا. کیمیا (۱۲)، ۱۳۹۴، انتشارات روزنه، صفحات ۹–۷۷
- یکی بسیار و بسیار اندکی شد. کیمیا (۱۲)، ۱۳۹۴، انتشارات روزنه، صفحات ۲۹–۳۹
سایر فعالیتها
- ریاست کتابخانه ملی ایران (۶۱–۱۳۶۰)
- عضو هیئت مؤسس و رئیس هیئت مدیره مؤسسه فرهنگی هنری الهی قمشهای (از سال ۱۳۸۱)
- عضو هیئت مؤسس و عضو هیئت مدیره مؤسسه فرهنگی، هنری و پژوهشی مولانا جلالالدین محمد مولوی (خانه مولانا)
- مدیر مسئول و سردبیر فصلنامه چلیپا – نشریه خط و خوشنویسی و هنرهای سنتی (۷۱–۱۳۷۰)
- عضو آکادمی تمنوس (Temenos) انگلستان
- عضو شورای مشورتی نشریه Mawlana Rumi Review انگلستان