خورشید (گاوباریان)
اسپهبد خورشید متولد 734 م در سارویه، طبرستان مشهور به فرشواذ مرزبان که برخی تاریخ‌دانان امروزی نام او را «خورشید شاه» نوشته‌اند، آخرین اسپهبد دودمان دابویگان طبرستان بود.
پدر خورشید، دادمهر، وقتی که او شش سال داشت درگذشت. با مرگ پدر، یکی از عموهای خورشید به نام فرخان کوچک به مدت هشت سال نیابت و قیومیت او را بر عهده گرفت و در سال ۷۴۸ میلادی با رسیدن خورشید به سن چهارده‌سالگی حکومت را به وی سپرد. خورشید پس از تحویل گرفتن مقام اسپهبدی از فرخان کوچک، با توطئه فرزندان او روبه‌رو شد. او پس از تاجگذاری در تمیشه، در نبردی فرزندان فرخان را شکست داده و در سارویه، مرکز طبرستان، مستقر شد.
| خورشید | |
|---|---|
| لقب(ها): | اسپهبد طبرستان |
| تاریخ تولد: | 734 م |
| محل تولد: | سارویه، طبرستان |
| تاریخ فوت: | 761 م |
| محل فوت: | پلام، دیلم |
| سلسله: | گاوباریان |
| قلمرو: | طبرستان و گیلان |
| مرکز حکومت: | سارویه (ساری کنونی) |
| شاه قبلی: | فرخان کوچک |
| آغاز سلطنت: | 748 م |
| پایان سلطنت: | 761 م |
| نام پدر: | دادمهر |
| همسر(ها): | ورمجه هرویه و ۹۲ زن دیگر |
| فرزند(ان): | هرمز، دادمهر، وندادهرمز |
| خویشاوندی: | پسر دادمهر |
مهدی عباسی، جانشین منصور، توانست از اسپهبد برای ورود سپاهیانش به طبرستان و رفتن به خراسان از این راه اجازه بگیرد، ولی زمانی‌که در سال ۷۵۹ میلادی سربازان عباسی وارد طبرستان شدند، به گشایش این مرزوبوم پرداختند و اداره شهرها را به‌دست گرفتند.
خورشید، زن و فرزندان خود را به همراه دارایی‌هایش در غاری به نام غار اسپهبد خورشید گذاشته و به سوی پلام در دیلم گریخت. در سال ۷۶۱ میلادی زمانی‌که خورشید خبر پیروزی عرب‌ها بر پناهندگان غار (پس از دوسال و ۷ماه محاصره) و دستگیری خانواده‌اش را شنید، خودکشی کرد.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت خورشید 'طبرستان و گیلان' ذکر شده است.
درگذشت
خورشید سرانجام در تاریخ 761 م در پلام، دیلم خودکشی کرد.