دانشگاه شیراز
دانشگاه شیراز، یکی از دانشگاه‌های مادر، دولتی و جامع ایران است که در سال ۱۳۲۵ در شهر شیراز تاسیس شد. این دانشگاه در حال حاضر به‌عنوان یکی از سه دانشگاه برتر پژوهش‌محور کشور و یکی از 5 دانشگاه مادر در رشته‌های مهندسی، جایگاه رفیعی در نظام آموزش عالی ایران دارد. در اولین گزارش رتبه‌بندی دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه شیراز به‌عنوان سطح یک رتبه‌بندی شده و این امر نشان‌دهنده کیفیت بالای آموزش و پژوهش در این دانشگاه است.
دانشگاه شیراز در زمینه‌ی راه‌اندازی دوره‌های دکترا در ایران پیشگام بوده است. در حال حاضر و پس از جداسازی دانشگاه‌های علوم پزشکی، این دانشگاه با بیش از ۲۰ هزار دانشجو، ۲۰۰ رشته کارشناسی، ۳۰۰ رشته کارشناسی ارشد، یک دوره دکترای حرفه‌ای (دامپزشکی) و ۱۵۰ دوره دکترای تخصصی، به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم آموزش عالی در ایران به شمار می‌رود.
تاریخچه
بنیان دانشگاه شیراز به سال ۱۳۲۵ و تأسیس یک دانشکده فنی با هدف تربیت متخصصان علوم پزشکی بازمی‌گردد. این دانشکده که در ابتدا «مؤسسه عالی بهداشت» نام داشت، در سال ۱۳۲۹ به دانشکده پزشکی ارتقا یافت.
در سال‌های بعد، دانشکده‌های پرستاری نمازی، کشاورزی و هنر و علوم پایه نیز به این مجموعه اضافه شدند. با تأسیس دانشکده‌های مهندسی و دامپزشکی در سال ۱۳۳۳، این دانشکده‌ها به سطح دانشگاه ارتقا یافته و در مجموع «دانشگاه پهلوی» نام گرفتند.
واحدهای دیگری که پس از آن به دانشگاه اضافه شدند عبارتند از: دانشکده دندانپزشکی (۱۳۴۸)، دانشکده تحصیلات تکمیلی و دانشکده الکترونیک (۱۳۴۸)، دندانپزشکی (۱۳۴۹) و دانشکده‌های حقوق و علوم تربیتی (۱۳۵۶).
محوطه دانشگاه
دانشگاه شیراز از دومین پردیس بزرگ کشور برخوردار است. بخش قابل توجهی از اراضی این پردیس که در تپه ارم قرار دارد، پیش‌تر متعلق به دو تن از ثروتمندان شیرازی، محمد نمازی و زبیح‌الله قِربان، بوده است. این زمین‌ها با هدف توسعه دانشگاه به آن اختصاص یافت.
طراحی اولیه پردیس دانشگاه شیراز بر عهده مینورو یاماساکی، معمار آمریکایی، بود که برج‌های تجارت جهانی را نیز طراحی کرده بود.
در سال ۱۳۴۷، همزمان با گسترش پردیس دانشگاه و آمادگی شیراز برای برگزاری اولین جشنواره هنرهای شیراز، گروهی از هنرمندان برجسته ایرانی از جمله پرویز تناولی، سهراب سپهری، ابوالقاسم سعیدی،
و حسین زنده‌رودی، در طراحی عناصر هنری و دیوارنگاره‌های آمفی‌تئاتر، سلف‌سرویس و محوطه بیرونی دانشگاه مشارکت کردند و جلوه‌های هنری خاصی به آن بخشیدند.
در سال ۱۳۴۸، به پیشنهاد و دعوت فرح پهلوی، ملکه وقت ایران، مجتمعی برای موزه هنرهای شیراز توسط معمار مشهور معاصر، آلوار آلتو، طراحی شد. این پروژه به دلیل درگذشت ناگهانی آلتو در سال ۱۳۵۵ متوقف ماند. در سال ۱۳۹۵، دانشگاه آلتو و سفارت فنلاند در ایران با دانشگاه شیراز برای تکمیل اسناد و مدارک مربوط به طرح‌های اولیه آلتو تماس گرفتند. در سال ۱۳۹۷، شهرداری شیراز به همراه دو سرمایه‌گذار ایرانی و فنلاندی وارد این پروژه شدند؛ اما به‌دلیل تحریم‌های جدید و کمبود بودجه، پروژه بار دیگر متوقف شد.
با گذشت بیش از ۷۰ سال، طرح اولیه پردیس دانشگاه که شامل خوابگاه مرکزی و ساختمان‌های آموزشی بود همچنان تکمیل نشده و همچنان در حال ساخت‌وساز است. پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، به دلایل مختلفی از جمله جدایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، کمبود بودجه برای نگهداری، نبود اعتبار کافی، طرح‌های توسعه شهری و … بخش قابل توجهی از اراضی متعلق به دانشگاه تفکیک و واگذار شد.
دانشکده‌ها و پژوهشکده‌ها
دانشکده‌ها و پردیس‌ها
- پردیس علوم انسانی:
- دانشکده ادبیات و علوم انسانی
- دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی
- دانشکده الهیات و معارف اسلامی
- دانشکده حقوق و علوم سیاسی
- دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
- دانشکده دامپزشکی
- دانشکده فناوری‌های نوین
- پردیس علوم
- پردیس مهندسی:
- دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
- دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز
- دانشکده مهندسی مکانیک
- دانشکده مهندسی مواد و عمران
- پردیس کشاورزی
- کشاورزی و منابع طبیعی داراب
- پردیس هنر و معماری
- پردیس بین الملل
- آموزش الکترونیکی
کتابخانه‌ها
- کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز
- کتابخانه خوارزمی
- کتابخانه ملاصدرا
- کتابخانه شهید مفتح
- کتابخانه دانشکده هنر و معماری
- کتابخانه شهید هاشمی نژاد
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی
- کتابخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب
- کتابخانه پژوهشکده علوم اجتماعی
مراکز تحقیقاتی
- گروه پژوهشی فرآوری آبزیان
- مرکز پایش هوشمند تصویر و ماشین بینایی
- مرکز پژوهشی گیاه‌شناسی باغ ارم
- مرکز پژوهش‌های جوی و اقیانوسی
- مرکز پژوهش‌های فرهنگ اسلامی
- مرکز تحقیقات بیماری‌های پرندگان
- مرکز تحقیقات تابش
- مرکز تحقیقات دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
- مرکز تحقیقات محیط زیست در صنایع نفت و گاز
- مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی گیاهی
- مرکز جمعیت‌شناسی
- مرکز زمین‌شناسی پزشکی
- مرکز محیط زیست و توسعه پایدار
- مرکز مطالعات ادبیات کودک
- مرکز مطالعات حمل و نقل و ترافیک
- مرکز مطالعات خشکسالی
- مرکز مطالعات راهبردی خلیج فارس
پژوهشکده‌ها
- پژوهشکده علوم اجتماعی
- پژوهشکده نجوم، اخترفیزیک و فناوری ابزارهای نجوم
- پژوهشکده نانوتکنولوژی
- پژوهشکده بیوتکنولوژی
- پژوهشکده صنایع نفت و گاز فراساحلی
- پژوهشکده علوم و فنون هوایی
قطب‌های علمی
- قطب علمی افزاره‌های سوئیچینگ الکترونیک نوری
- قطب علمی انجیر دیم
- قطب علمی پژوهش‌های فرهنگی و ادب فارس
- قطب علمی خطرات زمین‌شناسی زیست‌محیطی
- قطب علمی گاز
- قطب علمی مدیریت آب در مزرعه
- قطب علمی مطالعات ترکیبات ضد میکروبی طبیعی
- قطب علمی ویروس‌شناسی گیاهی
- مطالعات تولیدمثل در گاوهای شیری پرتولید
- قطب مطالعات و تاریخ جهان
رتبه‌بندی
دانشگاه شیراز در رتبه‌بندی‌های جهانی و ملی، همواره جایگاه مناسبی را کسب کرده است. در زیر به برخی از این رتبه‌بندی‌ها اشاره می‌کنیم:
- رتبه ۷۰۱-۸۰۰ در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های شانگهای (ARWU) در سال ۲۰۲۰
- رتبه ۴۸۰ در نظام رتبه‌بندی سنجش‌های علمی و لایه‌ای جهان (CWTS) در سال ۲۰۲۰
- رتبه ۶۸۱-۶۹۰ در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های QS در سال ۲۰۲۴
- رتبه ۸۰۱-۱۰۰۰ در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های تایمز (THE) در سال ۲۰۲۴
- رتبه ۸۲۱ در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های آمریکا و گزارش جهانی اخبار آمریکا (USNWR) در سال ۲۰۲۳
افراد مشهور دانشگاه
- اسدالله علم، نخست وزیر سابق و مشاور نزدیک محمدرضا شاه پهلوی
- مسعود علیمحمدی، استاد ترور کوانتوم و فیزیک ذرات ابتدایی
- علی باباچاهی. شاعر، نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی
- ایرج بشیری، استاد تاریخ دانشگاه مینه سوتا
- حسین بهاروند، زیست شناس سلول های بنیادی و رشدی و مدیر موسسه رویان
- سیف الله داد، فیلمنامه نویس و فیلمساز و مدیر سابق سازمان سینمایی و سمعی و بصری ایران
- غلامعلی حدادعادل، سیاستمدار ایرانی و رئیس سابق مجلس شورای اسلامی
- منصور حکمت، نظریه پرداز مارکسیست ایرانی و رهبر جنبش کمونیستی کارگری
- صالح حسینی، استاد بازنشسته ادبیات، مترجم و منتقد
- احمد جلالی، محقق و فیلسوف ایرانی
- محسن کدیور، فیلسوف
- فاطمه کشاورز، دانشگاهی، مولانا و فارسی شناس، شاعر
- مریم کشاورز، فیلمساز
- لئونارد لویسون، نویسنده، مترجم و مدرس آمریکایی در حوزه مطالعات اسلامی و متخصص زبان فارسی و ادبیات صوفیانه.
- سید عبادالله محمودیان، استاد ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف
- حسن مکارمی هنرمند، نقاش و خوشنویس، روانکاو و فعال حقوق بشر ایرانی
- رضا ملک زاده، پزشک ایرانی و متخصص گوارش و وزیر اسبق بهداشت
- مصطفی معین، سیاستمدار ایرانی و وزیر اسبق فرهنگ و آموزش عالی و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ایران
- عطاءالله مهاجرانی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره اول ریاست جمهوری خاتمی
- ابراهیم نبوی، طنزپرداز، نویسنده، روزنامه نگار و پژوهشگر
- سعدالله نصیری قیدری، استاد فیزیک دانشگاه زنجان
- رضا نگارستانی، فیلسوف و نویسنده، دانش آموخته و مدرس سابق ریاضیات در دانشگاه شیراز
- ریچارد نلسون فرای، مدیر مؤسسه مشهور «آسیا» شیراز و عضو هیئت علمی دانشگاه پهلوی
- محمود نیلی احمدآبادی، استاد متالورژی دانشگاه تهران
- محمد رسول‌اف، فیلمساز
- سهراب روحانی، برندگان جوایز مهندسین حرفه ای انتاریو 2008 (OSPE)، رئیس گروه مهندسی شیمی و بیوشیمی در دانشگاه وسترن انتاریو
- بهرام پارسایی، تاجر، سیاستمدار و نماینده سابق حوزه انتخابیه شیراز در مجلس شورای اسلامی.
- غلامحسین صابر، نقاش، عکاس و معلم.
- کوروش صفوی، زبان‌شناس و مترجم، پیش از عزیمت به تهران برای تحصیل زبان و ادبیات آلمانی، در رشته مهندسی شیمی تحصیل کرد.
- علیرضا شاپور شهبازی، باستان شناس ایرانی، ایران شناس و کارشناس جهان باستان شناسی هخامنشی
- یوسف ثبوتی، دانشکده، فیزیکدان ایرانی و رئیس سابق گروه فیزیک دانشگاه شیراز.
- سعید سهراب پور، استاد و دانش آموخته سابق، استاد تمام مهندسی مکانیک و رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه بین المللی امام خمینی
- محمد سلیمانی، وزیر سابق ارتباطات
- محمد طبیبیان، اقتصاددان و معاون سابق سازمان برنامه و بودجه
- علیرضا طهماسبی، وزیر سابق معدن و صنعت
- جعفر توفیقی، دانشگاهی، وزیر سابق و مشاور ارشد علوم، تحقیقات و فناوری
- مهدی زین‌الدین، سرلشکر سابق در جنگ ایران و عراق