سلماس
سلماس یکی از شهرهای تاریخی و مهم در منطقه شمال غربی ایران است که در استان آذربایجان غربی قرار دارد. این شهر با موقعیت جغرافیایی استراتژیک، در نزدیکی مرز ترکیه و برخورداری از بازارچه مرزی و منطقه اقتصادی ویژه، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت منطقه ایفا میکند. سلماس در دشتی با ارتفاع ۱,۳۹۰ متر از سطح دریا واقع شده و در فاصله ۶۴۵ کیلومتری شمال غربی تهران و ۷۷ کیلومتری شمال غربی ارومیه قرار دارد. همچنین، خط آهن تبریز به قطور و ترکیه از حاشیه شمالی این شهر عبور میکند که اهمیت ارتباطی آن را دوچندان میسازد.
پیشینه تاریخی
سلماس دارای تمدنی با قدمت حدود ۹ هزار سال است که این موضوع بر اساس کاوشهای باستانشناسی انجامشده در تپههای اطراف شهر در سال ۱۳۷۱ تأیید شده است. طبیعت سرسبز، کوهستانهای پرآب و موقعیت جغرافیایی مناسب این منطقه، آن را از دیرباز به مکانی ایدهآل برای سکونت گروههای انسانی تبدیل کرده است. سلماس در طول تاریخ، بهویژه در دوره مشروطه، یکی از مراکز اصلی فعالیت مشروطهخواهان بوده و مردم آن نقش برجستهای در تحولات سیاسی ایران ایفا کردهاند.
زلزله ۱۳۰۹ و بازسازی
در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۳۰۹، زلزلهای به بزرگی ۷.۹ ریشتر شهر سلماس (دیلمقان) را بهطور کامل ویران کرد. پس از این فاجعه، با تصویب مجلس شورای ملی در هفدهم تیر همان سال، یک میلیون متر مربع از اراضی دولتی روستای اهرنجان به شهرداری سلماس واگذار شد تا شهر جدیدی با اصول ایمنی بالا و نقشه شطرنجی ساخته شود. این شهر با نام شاهپور (شاپور) نامگذاری شد که پس از انقلاب اسلامی، نام شهر دوباره به سلماس تغییر یافت. این ساختار شطرنجی، جلوهای منحصربهفرد به سلماس بخشیده است که در ایران کمنظیر است.
جمعیتشناسی
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهر سلماس ۹۲,۸۱۱ نفر بوده است. بیشتر ساکنان این شهر به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند و مذهب اکثریت آنها شیعه است. با این حال، بخشی از مردم، بهویژه در بخش کوهسار، به زبان کردی کرمانجی صحبت میکنند. در گذشته، گروههایی از یهودیان و چند خانوار آشوری مسیحی نیز در این منطقه ساکن بودهاند که نشاندهنده تنوع فرهنگی و تاریخی سلماس است.
جاذبههای طبیعی و گردشگری
سلماس با طبیعت زیبا، کوهستانهای سرسبز و منابع آبی غنی، یکی از شهرهای جاذب توریست در منطقه آذربایجان محسوب میشود. این ویژگیها، همراه با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، سلماس را به مقصدی جذاب برای گردشگران و پژوهشگران تبدیل کرده است. نزدیکی به مرز ترکیه و امکانات اقتصادی نیز بر پتانسیل گردشگری این شهر افزوده است. مهمترین جاذبههای گردشگری سلماس عبارتند از: آبشار خور خورا، کلیساهای هفتوان، قلعه چهریق، قلعه قارنی یاریق، درّه زولاچای، تالاب چیچک، درّه تمر، آب گرم ایستیسو و سنگ نگاره خان تختی.