عضدالدوله دیلمی
عضدالدوله دیلمی یا عضدالدوله ابوشجاع پناه‌خسرو (فناخسرو) دیلمی متولد 324 ه.ق در اصفهان، یکی از امیران سلسله آل بویه بود. عضدالدوله دیلمی در تاریخ 337ه.ق بعد از عمادالدوله به پادشاهی رسید و تا تاریخ 372 ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او شیراز بود. سرانجام بعد از عضدالدوله دیلمی، شرف‌الدوله به پادشاهی رسید.
| عضدالدوله دیلمی | |
|---|---|
| نام کامل: | عَضُدالدوله ابوشجاع پناه‌خسرو (فناخسرو) دیلمی |
| لقب(ها): | عضُدالدوله |
| تاریخ تولد: | 324 ه.ق |
| محل تولد: | اصفهان |
| تاریخ فوت: | 372 ه.ق |
| محل فوت: | بغداد |
| محل دفن: | نجف |
| سلسله: | آل بویه |
| قلمرو: | فارس، کرمان، عراق و عمان |
| مرکز حکومت: | شیراز |
| شاه قبلی: | عمادالدوله |
| شاه بعدی: | شرف‌الدوله |
| آغاز سلطنت: | 337ه.ق |
| پایان سلطنت: | 372 ه.ق |
| نام پدر: | رکن‌الدوله |
| خویشاوندی: | برادرزاده معزالدوله دیلمی |
او یکی از امیران خاندان بوئیان در ایران و عراق بود و بزرگ‌ترین امیر این خاندان شمرده می‌شود. فناخسرو در سال ۹۴۹ م. پس از درگذشت عمویش عمادالدوله علی، بنا به وصیت او، هنگامی که سیزده سال سن داشت در شیراز به تخت نشست. در این هنگام پدرش رکن‌الدوله حسن هنوز زنده بود. رکن‌الدوله وارث لقب امیرالامرایی بوئیان گردید و پناه‌خسرو عملاً تا مدت‌ها نایب و عامل پدرش بود. در سال ۹۷۶ م. رکن‌الدوله حسن درگذشت و با وجود مقاومت‌هایی از سوی دیگر امیران بوئیان، ابوشجاع عضدالدوله وارث لقب امیرالامرایی گردید.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت عضدالدوله دیلمی 'فارس، کرمان، عراق و عمان' ذکر شده است.
درگذشت
عضدالدوله دیلمی سرانجام در تاریخ 372 ه.ق در بغداد درگذشت.