عمر یاغی
عمر مونس یاغی (به عربی: عمر مونّس ياغي) دانشمندی آمریکایی-اردنی است که در 9 فوریه ۱۹۶5 در امان پایتخت اردن متولد شد. او قائم مقام موسسه علوم نانو انرژی کاولی و عضو هیئت علمی دانشگاه برکلی و همچنین برنده جایزه مصطفی در سال 2015 است.
سنین جوانی و تحصیل
یاغی در سال 1965 در امان، اردن، در یک خانواده پناهنده اصالتاً فلسطینی به دنیا آمد. او در خانواده‌ای بزرگ شد که فرزندان زیادی داشت، دسترسی محدود به آب سالم و برق داشت. در 15 سالگی به تشویق پدرش به آمریکا رفت. اگرچه او زبان انگلیسی کمی می‌دانست، اما کلاس‌ها را در کالج اجتماعی هادسون ولی شروع کرد و بعداً برای پایان دادن به تحصیلات دانشگاهی خود به دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی، منتقل شد. او مدرک لیسانس را در رشتۀ شیمی از دانشگاه نیویورک (سال ۱۹۸۵)، و مدرک دکترایش را از دانشگاه ایلینوی اروبانا-شمپین (سال ۱۹۹۰) دریافت کرد. از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ در مقطع فوق دکترا در دانشگاه هاروارد مشغول به تحصیل بود.
شغل آکادمیک
از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ در دانشگاه آریزونا، از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵ در دانشگاه میشیگان و دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس و از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ در مقام استادی مشغول به کار بوده است. در حال حاضر استاد رشته شیمی دانشگاه برکلی است.
همچنین او دارای کرسی استادی بیش از ۱۰ دانشگاه در کشورهای چین، کره جنوبی، ویتنام، عربستان سعودی، و امارات عربی است؛ بیش از ۲۰۰ مقاله در معتبرترین مجله‌های جهانی به چاپ رسانده و در زمره پنج دانشمند بزرگ جهان به‌شمار می‌آید.
جوایز
پرفسور یاغی به‌خاطر تلاش در طراحی مواد، صاحب جوایز بی‌شماری است. او در سال ۲۰۰۴ جایزه مدال ساکونی از جامعه شیمی کشور ایتالیا، و در سال ۲۰۰۷ جایزه پژوهش و تولید برنامه هیدروژن را به‌خاطر اثر منحصربه‌فردش در زمینه ذخیره‌سازی هیدروژن کسب کرده است. در سال ۲۰۰۹ نیز برای تولید پایه‌های اولیه برای طراحی مواد جدید، جایزه ACS جایزه شیمی مواد را دریافت نمود. همچنین در سال ۲۰۱۵ جایزه بین‌المللی شاه فیصل را به‌طور مشترک با پروفسور مایکل گراتزل از انستیتیو فناوری فدرال سوییس کسب کرد.
او در سال 2015 جایزه مصطفی را کسب کرد و پس از آن جوایز مهمی از جمله جایزه جهانی علم آلبرت اینشتین در سال 2017، جایزه ولف در شیمی در سال 2018، جایزه گریگوری امینوف در سال 2019؛ جایزه وین‌فیوچر در سال 2022 و جایزه علم برای آینده ارنست سولوای در سال 2024 را کسب کرد.
جایزه مصطفی(ص)
پروفسور عمر یاغی در سال 2015 در اولین دوره جایزه مصطفی(ص) جایزه بهترین اثر در حوزه علم و فناوری نانو را به‌دست آورد. او این جایزه را به‌خاطر پژوهش در زمینه طراحی و تولید طبقاتی از ترکیبات با عنوان چارچوب های فلزآلی (MOFs)، چارچوب های زئولیت ایمیدزولات (ZIF/ Zeolite Imidazolate Frameworks) و چارچوب های کوالانسی آلی (COFs/ Covalent Organic Frameworks) از آن خود کرد. پروفسور یاغی توانسته بود برای اولین بار موادی بسازد که از ترکیب دو واحد ارگانیک و غیر ارگانیک باشد؛ واحدهایی که با پیوند سخت در قالب مواد بلوری محکم با نام قالب‌های غیرمتخلخل (Non Porous Metal Organic Frameworks) ساخته شوند. این مواد دوگانه در مخازن گاز (هیدروژن، متان، و دی اکسید کربن)، جداسازی هیدروکربن، کاتالیز و به‌تازگی در الکترونیک کاربرد دارند. پروفسور یاغی این نوع شیمی را از ابتدای علوم پایه تا مقطع کاربرد تولید کرده است. شرکت BASF اخیرا اختراع وی را بازاریابی می‌کند.