عکس
عکس (واژهای برگرفته از ریشه هندواروپایی "haksi") یا فتوگراف (به انگلیسی: Photograph) به نوعی تصویر گفته میشود که با تابش نور بر سطحی حساس به نور (مانند فیلم عکاسی یا دستگاههای الکترونیکی مثل تراشه CMOS) بهوجود میآید. عکسها عموماً با دوربینهای آنالوگ ثبت میشوند. در این دوربینها، از لنز برای تمرکز نور مرئی و ایجاد تصویری استفاده میشود که برای چشم انسان قابل مشاهده باشد. فرایند تولید عکس را عکاسی میگویند. نخستین عکس در سال ۱۸۲۶ یا ۱۸۲۷ میلادی توسط ژوزف نیسهفور نیپس گرفته شد. واژه "فوتوگراف" در سال ۱۸۳۹ توسط سر جان هرشل ابداع شد و از واژههای یونانی φῶς (phos) به معنای نور و (γραφή (Graphê به معنای نگارش یا نوشتن گرفته شدهاست؛ در نتیجه، معنای آن "نگارش با نور" است.
تاریخچه عکس
اولین عکس دائمی در سال ۱۸۲۲ با استفاده از فرآیند هلیوگرافی توسط ژوزف نیسهفور نیپس ثبت شد. اولین عکسهای واقعی از صحنههای موجود در طبیعت، که با استفاده از دوربین تاریکخانه گرفته شدند، چند سال بعد به ثبت رسیدند، اما به دلیل حساسیت پایین این فرآیند، گرفتن این عکسها نیاز به ساعتها یا حتی روزها زمان داشت. در سال ۱۸۲۹، نیپس و لوئی داگر با هم همکاری کردند تا روش عکاسی را بهبود بخشند. داگر پس از مرگ نیپس در سال ۱۸۳۳ روی فرآیندهای مبتنی بر نقره متمرکز شد و فرآیندی را اختراع کرد که بعدها "داگرئوتایپ" نامیده شد. در این روش، یک ورق مسی با پوششی از نقره، در معرض بخار ید قرار میگرفت تا لایهای از یدید نقره حساس به نور ایجاد شود. این تصویر نامرئی با استفاده از بخار جیوه به تصویر دیدهشده تبدیل میشد و برای اولین بار توانست تصویری دائمی و واضح تولید کند.
این فرآیند بهزودی پیشرفت کرد و مدتزمان لازم برای نوردهی از چند دقیقه به چند ثانیه کاهش یافت. این امر عکاسی پرتره را محبوبتر و کاربردیتر کرد.
انواع عکسها
عکسهای غیر دیجیتالی با استفاده از فرآیند شیمیایی دو مرحلهای تولید میشوند. در این فرآیند، فیلم حساس به نور تصویری نگاتیو (وارونه) ضبط میکند و سپس این نگاتیو برای ایجاد تصویری کامل به کاغذ عکاسی منتقل میشود. برخی فیلمها با پردازش تصویری مثبت و شفاف تولید میشوند که به آنها "اسلاید" گفته میشود و معمولاً برای نمایش در فریمهای نورانی استفاده میشوند.
عکاسی رنگی، اگرچه از سال ۱۸۶۱ بهصورت آزمایشی در دسترس بود، تا دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ بهطور گستردهای در دسترس نبود. تا دهه ۱۹۶۰، بیشتر عکسها سیاه و سفید بودند.
نگهداری از عکس
نگهداری عکسها نیازمند مراقبت و رسیدگی مناسب است. استفاده از پوشههای کاغذی، محفظههای پلیاستری و سایر تجهیزات محافظتی از روشهای رایج برای حفظ و نگهداری عکسها در برابر آسیبهای محیطی مانند نور و رطوبت است.
اسطورهها و اعتقادات
داگرئوتایپها به دلیل سطح آینهای خود، باعث ایجاد باورهایی در بین برخی از روحانیون شدند. برخی بر این باور بودند که عکسها میتوانند روح انسان را نمایش دهند و حتی در برخی ادیان این باور وجود داشت که عکسبرداری ممکن است دروازهای برای ورود شیاطین باشد. در بین برخی مسلمانان، انجام عبادت در محلی که با عکسها تزئین شده باشد، ناپسند شمرده میشود.