قابوس بن وشمگیر
قابوس بن وشمگیر یکی از امیران سلسله آل زیار بود. قابوس در تاریخ ۳۶۶ هجری بعد از بهستون به پادشاهی رسید و تا تاریخ ۴۰۳ هجری حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او گرگان قدیم بود. سرانجام بعد از قابوس، منوچهر به پادشاهی رسید.
او چهارمین پادشاه زیاریان بود که بعد از برادرش بیستون در سال ۳۶۷ هجری، در گرگان به تخت نشست. از بیستون فرزند خردسالی مانده بود که دباج بن بانی گیل پدربزرگ مادری این طفل تلاش می‌کرد تا او را به حکومت برساند، اما تعداد زیادی از فرماندهان و لشکریان زیاری، قابوس را به پادشاهی برگزیدند. قابوس دو دوره حکومت کرد. دورهٔ نخست به آرامی گذشت، اما بعد از مرگ رکن‌الدوله، فرمانروای آل‌بویه، سرزمین‌های تحت حکومت او میان سه پسرش عضدالدوله، مؤیدالدوله و فخرالدوله تقسیم شد. عضدالدوله و مویدالدوله با فخرالدوله اختلاف پیدا کردند و بین آن‌ها جنگ درگرفت. فخرالدوله به قابوس پناه برد. قابوس از تسلیم فخرالدوله به برادرانش امتناع کرد و میان آن‌ها جنگی درگرفت که قابوس و فخرالدوله شکست خوردند و او به خراسان پناه برد.
قابوس قریب ۱۸ سال از حکومت محروم بود و در پناه دربار دیگر شاهان می‌زیست؛ اما با مرگ عضدالدوله و تضعیف آل‌بویه، وی با کمک یاران طبری و دیلمی خود، به گرگان حمله کرد و توانست آن را از آل‌بویه پس بگیرد و دوباره بر تخت بنشیند. قابوس تا سال ۴۰۳ هجری حکومت کرد و بر دامنه متصرفات خود از سوی مغرب افزود و گرگان، چالوس و رویان را ضمیمه قلمرو خود کرد و برخی قلاع قومس را فتح نمود.
قابوس در اواخر عمر بدگمان شده و بسیاری از اطرافیان خود را به قتل می‌رساند، به همین خاطر چند تن از سردارانش او را به قتل رساندند. آرامگاه وی در برج گنبد قابوس است، که در زمان حیات، به دستور خودش ساخته شده بود.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت قابوس 'طبرستان و گرگان' ذکر شده است.
درگذشت
قابوس سرانجام در تاریخ ۴۰۳ هجری در گرگان قدیم درگذشت.