لئو تولستوی
لف نیکلایِویچ تولستوی (متولد ۹ سپتامبر ۱۸۲۸– درگذشت۲۰ نوامبر ۱۹۱۰ در روس) فیلسوف، عارف و نویسنده و یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های ادبیات جهان به شمار می‌رود. او را از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان جهان می‌دانند. او بارها نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات و جایز صلح نوبل شد؛ ولی هرگز به آنها دست نیافت. دو رمان «جنگ و صلح» و «آنا کارنینا» از شاهکارهای فناناپذیر این داستان‌نویس شهیر به شمار می‌روند. تولستوی اغلب به عنوان یکی از بهترین نویسندگان تاریخ در سبک رئالیسم شناخته می‌شود.
زندگینامه
لئو تولستوی (Leo Tolstoy) در خانواده‌ای اشرافی و بااصل‌ونسب به دنیا آمد. او فرزند چهارم کنت گراف نیکلای ایلیچ تولستوی و پرنسس ماریا نیکلایونا بود. تولستوی مادر خود را در دوسالگی و پدرش را زمانی که تنها نُه سال داشت، برای همیشه از دست داد. پس از این دو فقدان، سرپرستی لئو و چهار برادر و خواهرش را مادربزرگ آنها و پس از فوت او، عمه‌شان برعهده گرفت. لئو تولستوی از دخترعمه‌ی خود، تاتیانا الکساندرونا، به عنوان مهم‌ترین فرد در دوران کودکی و نوجوانی‌اش یاد کرده بود.
سبک تولستوی
آثار تولستوی با نگاهی عمیق به روان انسان، مفاهیم اخلاقی، و مسائل اجتماعی و فلسفی همراه‌اند. او در آغاز زندگی‌اش سبک زندگی اشرافی داشت اما پس از تحولات فکری و معنوی به زندگی ساده و زاهدانه روی آورد. تولستوی پس از میانه‌سالی دچار یک بحران معنوی شد و به نقد دین سازمان‌یافته، مالکیت خصوصی و خشونت پرداخت و به اصول نوع‌دوستی، صلح‌گرایی و خودسازی اخلاقی گرایش پیدا کرد. فلسفه‌ی او تحت عنوان «تولستوی‌گری» الهام‌بخش شخصیت‌هایی چون مهاتما گاندی و مارتین لوتر کینگ شد. تولستوی در آثارش به مسائلی مانند تضاد بین وظیفه و خواسته‌های شخصی، معنای زندگی و عدالت اجتماعی می‌پرداخت. نثر او با صداقت، دقت روان‌شناختی و زیبایی توصیف طبیعت شناخته می‌شود. او در سال ۱۸۴۴م. در رشته زبان‌های شرقی در دانشگاه قازان نام‌نویسی کرد، ولی پس از سه سال، در تاریخ ۱۸۴۶م. از آن رشته به رشته حقوق رفت تا با کسب دانش وکالت به زندگی نابسامان ۳۵۰ نفر کشاورز روزمزد، که پس از مرگ پدر و مادرش به او واگذار شده بودند، رسیدگی کند.
زن و فرزند
تولستوی در سال ۱۸۶۲ با دختر هجده ساله‌ای با تبارِ آلمانی، به نام سوفیا تولستایا (۱۸۴۴ - ۱۹۱۹)، ازدواج کرد و رمان‌های جاودانه‌ای به نام جنگ و صلح و آنا کارنینا را نوشته و منتشر ساخت. پشتیبانی همسر جوانش از کارهای ادبی تولستوی که به روایتی ۱۴۰۰ صفحه از پیش‌نویس جنگ و صلح را بیش از هفت بار پاکنویس کرده‌است، بسیار ارزشمند است.
آثار تولستوی
رمان
- به یکدیگر محبت کنید، ترجمهٔ سید عبدالرحیم خلخالی
- حرص باعث هلاکت است، ترجمهٔ سید عبدالرحیم خلخالی
- جنگ و صلح، ترجمه های: کاظم انصاری، سروش حبیبی
- رستاخیز، ترجمه های: سروش حبیبی، نشر نیلوفر/ محمد مجلسی، نشر دنیای نو، تهران ۱۳۸۳ / پرویز شهدی، نشر مجید، ۱۳۹۵/ علی اصغر حکمت، انتشارات نگاه، چاپ دوم، ۱۳۹۸/ محمد علی شیرازی
- تریلوژی کودکی، نوجوانی، جوانی، ترجمهٔ غلامحسین اعرابی، نشر سمیر
- آناکارِنینا، ترجمه های: محمدعلی شیرازی، جواد امیرانی، منوچهر بیگدلی خمسه، سروش حبیبی، قازار سیمونیان و حمیدرضا آتش‌برآب
- قزاقان، ترجمهٔ مهدی مجاب، تجدید چاپ با عنوان قزاق‌ها ترجمه عباس‌علی عزتی (نشر چشمه، ۱۳۹۴)
رمانچه
- حاجی مراد، ترجمه های: رشید ریاحی، حسین صادق اوقلی
- مرگ ایوان ایلیچ، ترجمه های: سروش حبیبی، لاله بهنام، کاظم انصاری، هوشنگ اسماعیلیان، عبدالله شاه سیاه
- سونات کرویستر، ترجمه های: عبدالله شاه سیاه/ کاظم انصاری، نشر جامی/ سروش حبیبی، نشر چشمه/ بنفشه جعفر، نشر روزگار
- کوپن تقلبی، ترجمه های: سروش حبیبی، رضا علیزاده
- سعادت زناشویی، ترجمه های: سروش حبیبی، نشر چشمه/ حسین تفرشیان و گامایون، نشر جامی
- ارباب و بنده، ترجمه های: مهران محبوبی، سروش حبیبی
داستان کوتاه
- باباسرگئی (پدر سرژیو/ بابا سرگئی/ پدر سرگی/پدر سرگیوس)، ترجمه های: امیرهوشنگ آذر، کاظم انصاری ،سروش حبیبی، مهناز صدری، هوشنگ اسماعیلیان، عبدالله شاه سیاه
- طبل میان‌تهی، ترجمهٔ منوچهر ضرّابی
- سه پرسش، ترجمه های: پریسا خسروی سامانی، جمال میر خلف، مهدی عاملی
- داستان‌های سواستوپول، ترجمهٔ پرویز نظامی
- پولیکوشکا، ترجمهٔ سیداحمد عقیلی، انتشارات امیرکبیر
- شیطان، ترجمهٔ سروش حبیبی، نشر چشمه/مهرداد ارغوانی، نشر نوین کوشان
- زمین‌نورد، ترجمهٔ حسین تفرشیان و گامایون، نشر جامی/ ابراهیم یونسی، نشر فردا (دارای عنوان داستان یک اسب)
- دو سوار، ترجمهٔ حسین تفرشیان و گامایون، نشر جامی
نمایشنامه
- بار دانش، ترجمهٔ عباس‌علی عزتی، نشر چشمه، ۱۳۹۱.
- نوری در تاریکی می‌درخشد، ترجمهٔ عباس‌علی عزتی، انتشارات افراز، ۱۳۹۲.
- پتر خباز، ترجمهٔ عباس‌علی عزتی، انتشارات افراز، ۱۳۹۲.
- سلطه‌ی تاریکی، ترجمهٔ عباس‌علی عزتی، انتشارات افراز، ۱۴۰۰.
- مردهٔ متحرک، ترجمهٔ آبتین گلکار، انتشارات هرمس، چاپ سوم ۱۴۰۰.
هنر و ادبیات
- هنر چیست؟، ترجمهٔ کاوه دهگان
سایر آثار
- فیلیپ کوچولو، ترجمهٔ عباس اصلی خوش، نشر عصر زندگی
- داستان‌هایی برای بچه‌ها، ترجمهٔ آرش محرمی
- اعتراف و سرشماری در مسکو، ترجمهٔ اسکندر ذبیحیان، اعترافات، ترجمهٔ هوشنگ فتح اعظم و ترجمهٔ سعید فیروزآبادی با عنوان اعتراف من، انتشارات جامی
- پول و شیطان، ترجمهٔ رضا علیزاده
- عید پاک، ترجمهٔ محسن سلیمانی
- مورچه و کبوتر، ترجمهٔ باقر محمودی
- بهترین داستان‌های کودکان و نوجوانان، ترجمه های: مریم خالقی، مجید رزاقی، نسرین مهاجرانی، س. صارمی
- خداوند حقیقت را می‌بیند اما صبر می‌کند، ترجمهٔ پریسا خسروی سامانی، تجدید چاپ با نام جدید: سرانجام حقیقت آشکار خواهد شد، ترجمهٔ صادق سرابی
- جوانی بربادرفته، ترجمهٔ کامران ایراندوست
- بیست‌وسه قصه، ترجمهٔ همایون صنعتی‌زاده، انتشارات قطره
- محکوم بی‌گناه، ترجمهٔ احمد نیک آذر
- عشق بی‌پایان، ترجمهٔ حسین نوشین و گامایون
- نامه‌های تولستوی، ترجمهٔ مشفق همدانی
- قدرت تاریکی (قدرت جهل)،