لیسبون
لیسبون (به پرتغالی: Lisboa) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر پرتغال، با جمعیتی حدود ۵۶۷٬۱۳۱ نفر در محدوده اداری خود در سال ۲۰۲۳ و ۲٬۹۶۱٬۱۷۷ نفر در منطقه کلان‌شهری، غربی‌ترین پایتخت سرزمین اصلی اروپا (پس از ریکیاویک در کل قاره) و تنها پایتخت واقع در ساحل اقیانوس اطلس است. این شهر در بخش غربی شبه‌جزیره ایبری، در کرانه شمالی رود تاگوس قرار دارد.
تاریخچه
لیسبون یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان و دومین پایتخت قدیمی اروپا پس از آتن است که قرن‌ها پیش از بسیاری از پایتخت‌های مدرن امروزی شکل گرفته است. این شهر ابتدا توسط قبایل پیشاسلتی سکنی گزیده شد و سپس توسط فینیقی‌ها بنیان‌گذاری و متمدن گردید. ژولیوس سزار آن را به یک شهر رومی با نام فلیسیتاس ژولیا تبدیل کرد و این نام را به اولیسیپو افزود. پس از فروپاشی امپراتوری روم، لیسبون از قرن پنجم تحت حاکمیت قبایل ژرمنی، به‌ویژه ویزیگوت‌ها، قرار گرفت و در قرن هشتم به دست مورها افتاد. در سال ۱۱۴۷، آفونسو هنریکش شهر را فتح کرد و در سال ۱۲۵۵، لیسبون جایگزین کویمبرا به‌عنوان پایتخت پرتغال شد و از آن زمان تاکنون مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این کشور بوده است.
نقش سیاسی و جمعیتی
لیسبون به‌عنوان مرکز سیاسی پرتغال، میزبان دولت، مجلس ملی، دیوان عالی عدالت، نیروهای مسلح و اقامتگاه رئیس‌جمهور است. این شهر همچنین کانون دیپلماسی پرتغال محسوب می‌شود و سفیران ۸۶ کشور به همراه نمایندگان تایوان و فلسطین در آن حضور دارند. منطقه کلان‌شهری لیسبون با حدود ۲٫۹۶ میلیون نفر جمعیت، سومین منطقه کلان‌شهری بزرگ در شبه‌جزیره ایبری (پس از مادرید و بارسلونا) و یکی از ۱۰ منطقه شهری پرجمعیت اتحادیه اروپا به شمار می‌رود. این منطقه حدود ۲۸ درصد از جمعیت کل پرتغال را تشکیل می‌دهد.
جایگاه جهانی و اقتصادی
لیسبون به‌عنوان یک شهر جهانی در سطح آلفا شناخته می‌شود و به دلیل اهمیتش در حوزه‌های مالی، تجارت، مد، رسانه، سرگرمی، هنر، تجارت بین‌المللی، آموزش و گردشگری برجسته است. این شهر، همراه با پورتو، یکی از دو شهر جهانی پرتغال است و میزبان سه شرکت از فهرست جهانی ۲۰۰۰ (گروه EDP، گالپ انرژیا و ژرونیمو مارتینس) است. لیسبون یکی از مراکز اقتصادی عمده اروپا با بخش مالی روبه‌رشد است و شاخص PSI-20 آن بخشی از یورونکست، بزرگ‌ترین مرکز عرضه بدهی و صندوق‌ها در جهان، محسوب می‌شود. منطقه لیسبون با تولید ناخالص داخلی به ارزش ۱۷۹ میلیارد دلار و سرانه ۶۱٬۷۱۳ دلار، بالاترین تولید ناخالص داخلی سرانه را در پرتغال دارد. این شهر در رتبه چهلم جهان از نظر درآمد ناخالص قرار دارد و با حدود ۲۱٬۰۰۰ میلیونر، یازدهمین شهر اروپا از نظر تعداد میلیونرها و چهاردهمین از نظر تعداد میلیاردرها است. بیشتر دفاتر مرکزی شرکت‌های چندملیتی در پرتغال نیز در منطقه لیسبون واقع شده‌اند.