لیگ برتر خلیج فارس
لیگ برتر خلیج فارس یا لیگ برتر ایران مسابقات لیگ حرفه ای و بالاترین سطح باشگاهی لیگ فوتبال ایران است که پس از جام آزادگان آغاز به کار کرد و در حال حاضر با 16 تیم برگزار میشود. نخستین دوره این رقابتها در تاریخ 11آبان 1380 با حضور 14 تیم برگزار شد.
در این لیگ طی بیست و دو دوره گذشته، تیمهای پرسپولیس (هشت بار)، سپاهان (پنج بار)، استقلال (چهار بار)، فولاد خوزستان (دو بار) و پاس تهران، سایپا و استقلال خوزستان (هر کدام یک بار) به مقام قهرمانی رسیدهاند.
در ردهبندی اعلام شده از سوی فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال در سال ۲۰۱۲ این لیگ، به عنوان «سی و ششمین لیگ قدرتمند جهان» و «چهارمین لیگ قدرتمند آسیا» انتخاب شدهاست. افزون بر این در ردهبندی اعلام شده توسط این فدراسیون، لیگ برتر ایران رده چهل و هفتم جهان و چهارم آسیا را در قرن ۲۱ میلادی (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲) کسب کردهاست.
موفق ترین تیمهای لیگ برتر خلیج فارس
بیشترین تعداد قهرمانی در ۲۲ دوره لیگ برتر را به ترتیب تیمهای پرسپولیس (۸ بار)، سپاهان (۵ بار) و استقلال (۴ بار) داشتهاند. همچنین، بیشترین حضور در سه تیم بالای جدول را به ترتیب تیمهای استقلال (۱۷ بار)، پرسپولیس (۱۳ بار) و سپاهان (۱۱ بار) داشتهاند.
گزینش برای لیگ قهرمانان آسیا
- از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۰ چهار تیم از ایران بهطور مستقیم در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا حضور داشتند.
- در سال ۱۳۹۰ چهار سهمیه مستقیم ایران، به دو سهمیه مستقیم و دو سهمیه در پلیآف تغییر یافت.
- در سال ۱۳۹۱ سهمیههای ایران به سه سهمیه مستقیم و یک سهمیه پلیآف تغییر پیدا کرد.
- در سال ۱۳۹۷ سه سهمیه مستقیم و یک سهمیه پلیآف ایران، به دو سهمیه مستقیم و دو سهمیه در پلیآف تغییر یافت.
نحوه برگزاری و رقابتهای لیگ برتر خلیج فارس
از دوره سیزدهم لیگ برتر به بعد، ۱۶ تیم در این رقابتها حاضر هستند، که بهصورت رفت و برگشت در زمین خودی و حریف به میدان میروند، به این ترتیب هر تیم ۳۰ بازی انجام خواهد داد. پیروزی در هر دیدار سه امتیاز و تساوی یک امتیاز برای تیم میزبان و یک امتیاز برای تیم میهمان دارد، در حالی که برای شکست امتیازی در نظر گرفته نمیشود. به این ترتیب هر تیمی که بیشترین امتیاز را در طول فصل کسب کند بهعنوان قهرمان شناخته میشود و دو تیم پایانی جدول ردهبندی به لیگ آزادگان سقوط میکنند. همچنین در مواردی که امتیازها مساوی شوند تفاضل گل و در صورت برابر بودن مقدار تفاضل گل، تعداد گلهای زده، رده بندی جدول را مشخص میکند.
گزینش برای لیگ قهرمانان آسیا
- از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۰ چهار تیم از ایران بهطور مستقیم در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا حضور داشتند.
- در سال ۱۳۹۰ چهار سهمیهٔ مستقیم ایران، به دو سهمیهٔ مستقیم و دو سهمیه در پلیآف تغییر یافت.
- در سال ۱۳۹۱ سهمیههای ایران به سه سهمیهٔ مستقیم و یک سهمیهٔ پلیآف تغییر پیدا کرد.
- در سال ۱۳۹۷ سه سهمیهٔ مستقیم و یک سهمیهٔ پلیآف ایران، به دو سهمیهٔ مستقیم و دو سهمیه در پلیآف تغییر یافت.
- در سال ۱۴۰۲ باتوجه به تغییر سبک مسابقات آسیایی از لیگ قهرمانان آسیا به لیگ نخبگان آسیا و لیگ قهرمانان آسیا ۲ سهمیه باشگاههای ایران به ۲سهمیه مستقیم و یک سهمیهٔ پلیآف ایران، و یک سهمیه مستقیم به لیگ قهرمانان آسیا ۲ تغییر یافت که در صورت شکست نماینده ایران در مسابقه پلیآف نماینده ایران به مرحله گروهی لیگ۲ آسیا میرود.
- در سال ۱۴۰۳ با توجه به عملکرد تیمهای ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا و قرارگرفتن لیگ برتر ایران در جایگاه ششم لیگهای آسیایی سهمیه ایران برای دو فصل آینده لیگ نخبگان آسیا ۲۶-۲۰۲۵ و لیگ نخبگان آسیا ۲۷-۲۰۲۶ از ۲+۱ به ۱+۱ کاهش یافت. به این ترتیب ایران یک سهمیه مستقیم لیگ نخبگان آسیا دارد و یک سهمیه حضور در مسابقات پلیاف و یک سهمیه مستقیم به مرحله گروهی لیگ۲ قهرمانان آسیا خواهد بود.
تفکیک دورهها براساس میانگین گل لیگ برتر خلیج فارس
تا پایان بیست و دومین دوره لیگ برتر ۴٬۶۶۲ بازی در این مسابقات انجام شده و ۱۲٬۲۳۶ گل به ثمر رسیدهاست که میانگین ۲٫۶۲ گل در هر بازی میباشد. بهجز دوره هجدهم، بیستم و بیست و یکم لیگ برتر در بقیه ادوار لیگ، میانگین به ثمر رسیدن حداقل دو گل در این بازیها به ثبت رسیدهاست.
تفکیک تیمها براساس تعداد گل زده لیگ برتر خلیج فارس
در ادوار لیگ برتر استقلال با گلزنی در ۴۹۰ بازی بیش از هر تیمی موفق به گلزنی شدهاست. پرسپولیس نیز با گلزنی در ۴۸۳ بازی در رده دوم این جدول قرار گرفتهاست. تیمهای سپاهان و ذوبآهن هم در ردههای بعدی این جدول هستند.
تفکیک تیمها براساس تعداد کلینشیت لیگ برتر خلیج فارس
تیم استقلال با ثبت ۲۶۲ کلینشیت تا پایان بیستمین و یکمین دوره لیگ برتر بهترین عملکرد را در این زمینه داشتهاست. تیمهای پرسپولیس و سپاهان هم بهترتیب با ۲۵۶ و ۲۵۰ کلینشیت در رتبه دوم و سوم این ردهبندی قرار دارند.
رکوردهای لیگ برتر خلیج فارس
- باشگاه فوتبال سپاهان با کسب قهرمانی در فصل۸۲-۱۳۸۱ تبدیل به اولین باشگاه فوتبال غیر تهرانی گردید که قهرمان رقابتهای سراسری شده است.
- باشگاه فوتبال استقلال در فصل ۹۹–۱۳۹۸ به اولین باشگاهی تبدیل شد که مرز ۱۰۰۰ امتیاز را در تاریخ لیگ برتر رد کرد.
- استقلال در فصل ۰۱–۱۴۰۰ به اولین تیم در تاریخ لیگ برتر تبدیل شد که بدون شکست به عنوان قهرمانی دست پیدا کرد.
- استقلال فصل ۰۳–۱۴۰۲ به اولین تیم لیگ برتر تبدیل شد که تعداد گلهایش در تاریخ لیگ برتر به عدد ۱۰۰۰ گل رسید.
موفقترین تیمهای لیگ برتر خلیج فارس
بیشترین حضور در سه تیم بالای جدول را به ترتیب تیمهای استقلال (۱۸ بار)، پرسپولیس (۱۵ بار) و سپاهان (۱۳ بار) داشتهاند. پس از این سه تیم، تیمهای ذوبآهن و فولاد و تراکتور هر کدام ۵ بار فصل را با قرار گرفتن در میان سه تیم برتر به انتها رساندهاند. فهرست ۱۰ تیم برتر این مسابقات به لحاظ تعداد قهرمانی و سپس تعداد مقامهای کسبشده، به شرح زیر است:
| # | تیم | قهرمانی | نایب قهرمانی | سومی |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | پرسپولیس | ۹ (۸۱–۱۳۸۰، ۸۷–۱۳۸۶، ۹۶–۱۳۹۵، ۹۷–۱۳۹۶، ۹۸–۱۳۹۷، ۹۹–۱۳۹۸، ۱۴۰۰–۱۳۹۹، ۰۲–۱۴۰۱، ۰۳–۱۴۰۲) | ۳ (۹۳–۱۳۹۲، ۹۵–۱۳۹۴، ۰۱–۱۴۰۰) | ۳ (۸۲–۱۳۸۱، ۸۶–۱۳۸۵، ۰۴–۱۴۰۳) |
| ۲ | سپاهان | ۵ (۸۲–۱۳۸۱، ۸۹–۱۳۸۸، ۹۰–۱۳۸۹، ۹۱–۱۳۹۰، ۹۴–۱۳۹۳) | ۵ (۸۷–۱۳۸۶، ۹۸–۱۳۹۷، ۱۴۰۰–۱۳۹۹، ۰۲–۱۴۰۱، ۰۴–۱۴۰۳) | ۳ (۹۲–۱۳۹۱، ۰۱–۱۴۰۰، ۰۳–۱۴۰۲) |
| ۳ | استقلال | ۴ (۸۵–۱۳۸۴، ۸۸–۱۳۸۷، ۹۲–۱۳۹۱، ۰۱–۱۴۰۰) | ۶ (۸۱–۱۳۸۰، ۸۳–۱۳۸۲، ۹۰–۱۳۸۹، ۹۶–۱۳۹۵، ۹۹–۱۳۹۸، ۰۳–۱۴۰۲) | ۸ (۸۴–۱۳۸۳، ۸۹–۱۳۸۸، ۹۱–۱۳۹۰، ۹۵–۱۳۹۴، ۹۷–۱۳۹۶، ۹۸–۱۳۹۷، ۱۴۰۰–۱۳۹۹، ۰۲–۱۴۰۱) |
| ۴ | فولاد | ۲ (۸۴–۱۳۸۳، ۹۳–۱۳۹۲) | — | ۳ (۸۱–۱۳۸۰، ۸۳–۱۳۸۲، ۹۹–۱۳۹۸) |
| ۵ | تراکتور | ۱ (۰۴–۱۴۰۳) | ۳ (۹۱–۱۳۹۰، ۹۲–۱۳۹۱، ۹۴–۱۳۹۳) | ۱ (۹۶–۱۳۹۵) |
| ۶ | پاس تهران | ۱ (۸۳–۱۳۸۲) | ۲ (۸۲–۱۳۸۱، ۸۵–۱۳۸۴) | — |
| ۷ | سایپا | ۱ (۸۶–۱۳۸۵) | — | ۱ (۸۵–۱۳۸۴) |
| ۸ | استقلال خوزستان | ۱ (۹۵–۱۳۹۴) | — | |
| ۹ | ذوبآهن | — | ۴ (۸۴–۱۳۸۳، ۸۸–۱۳۸۷، ۸۹–۱۳۸۸، ۹۷–۱۳۹۶) | ۱ (۹۰–۱۳۸۹) |
| ۱۰ | استقلال اهواز | ۱ (۸۶–۱۳۸۵) | — | |
| ۱۱ | نفت تهران | — | ۲ (۹۳–۱۳۹۲)، (۹۴–۱۳۹۳) | |
| ۱۲ | صبای قم | ۱ (۸۷–۱۳۸۶) | ||
| ۱۳ | مس کرمان | ۱ (۸۸–۱۳۸۷) |
آمار تماشاگران
| # | تیم میزبان | نتیجه | تیم مهمان | ورزشگاه | تعداد تماشاگر |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | تراکتور | ۲–۱ | استقلال | ورزشگاه یادگار امام | ۱۲۰٬۰۰۰ |
| ۲ | تراکتور | ۲–۴ | استقلال | ورزشگاه یادگار امام | ۱۰۰٬۰۰۰ |
| ۳ | تراکتور | ۰–۰ | فجر شهید سپاسی | ورزشگاه یادگار امام | ۱۰۰٬۰۰۰ |
| ۴ | تراکتور | ۳–۳ | نفت تهران | ورزشگاه یادگار امام | ۱۰۰٬۰۰۰ |
| ۵ | استقلال | ۳–۰ | برق شیراز | ورزشگاه آزادی | ۱۰۰٬۰۰۰ |
| ۶ | ۱–۲ | داماش گیلان | ۱۰۰٬۰۰۰ | ||
| ۷ | ۰–۰ | نفت مسجدسلیمان | ۱۰۰٬۰۰۰ | ||
| ۸ | ۱–۰ | پرسپولیس | ۱۰۰٬۰۰۰ | ||
| ۹ | پرسپولیس | ۴–۰ | پدیده مشهد | ۱۰۰٬۰۰۰ | |
| ۱۰ | ۱–۲ | سپاهان | ورزشگاه آزادی | ۱۰۰٬۰۰۰ | |
| ۱۱ | ۲–۱ | راهآهن | ورزشگاه آزادی | ۹۵٬۰۰۰ | |
| ۱۲ | تراکتور | ۱–۱ | پرسپولیس | ورزشگاه یادگار امام | ۹۰٬۰۰۰ |
تیمها
شمار
| شمار تیمها در ادوار لیگ برتر | |||
|---|---|---|---|
| از | تا | تعداد دوره | شمار تیمها |
| ۱۳۸۰ | ۱۳۸۳ | ۳ | ۱۴ |
| ۱۳۸۳ | ۱۳۸۶ | ۳ | ۱۶ |
| ۱۳۸۶ | ۱۳۹۲ | ۶ | ۱۸ |
| ۱۳۹۲ | تاکنون | ۱۲ | ۱۶ |
بیشترین تعداد بازی گلزده در مجموع ادوار لیگ برتر
در مجموع ادوار لیگ برتر استقلال و پرسپولیس با گلزنی در ۵۳۴ بازی بیش از هر تیمی موفق به گلزنی شدهاند. تیم سپاهان و ذوبآهن هم در ردههای بعدی این جدول هستند.
| # | تیم | تعداد بازیهایی که گل زدهاند | تعداد گلهای زده |
|---|---|---|---|
| ۱ | استقلال تهران | ۵۳۴ بازی | ۱۰۶۵ |
| ۲ | پرسپولیس تهران | ۵۳۴ بازی | ۱۰۴۶ |
| ۳ | سپاهان اصفهان | ۵۲۳ بازی | ۱۰۷۲ |
| ۴ | ذوبآهن اصفهان | ۴۶۶ بازی | ۸۴۹ |
| ۵ | فولاد خوزستان | ۴۴۱ بازی | ۷۷۵ |
| ۶ | سایپا تهران | ۳۷۲ بازی | ۶۶۰ |
| ۷ | تراکتور تبریز | ۳۴۰ بازی | ۶۹۰ |
| ۸ | پیکان تهران | ۳۲۴ بازی | ۵۷۲ |
| ۹ | ملوان انزلی | ۳۱۲ بازی | ۴۸۸ |
| ۱۰ | صبای قم | ۲۸۸ بازی | ۴۶۸ |