محمدعلی اسلامی ندوشن
محمّدعلی اسلامی نُدوشَن متولد ۳ شهریور ۱۳۰۳ در بخش ندوشن، شرستان میبد، استان یزد، شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و پژوهشگر ایرانی بود. او دانش‌آموخته حقوق بین‌الملل از فرانسه بود و بعد از بازگشت به ایران، به عنوان قاضی دادگستری مشغول به کار شد، اما بعد از مدتی به دعوت فضل‌الله رضا به دانشگاه تهران رفت.
محمدعلی اسلامی ندوشن
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | محمدعلی اسلامی ندوشن |
| لقب(ها): | م. دیدهور |
| تاریخ تولد: | ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ |
| محل تولد: | ندوشن، یزد، ایران |
| تاریخ فوت: | ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ |
| محل دفن: | نیشابور کنار ارامگاه خیام |
| ملیت: | ایرانی |
| تحصیلات: | دکتری حقوق |
| پیشه: | شاعر نویسنده منتقد مترجم پژوهشگر |
| همسر(ها): | شیرین بیانی |
| فرزندان: | مهران و رامین |
ندوشن سرانجام در 5 اردیبهشت 1401، در سن 97، سالگی به دلیل کهولت سن، در کشور کانادا درگذشت.
زندگی شخصی
محمد علی اسلامی ندوشن در سال 1345 با دکتر شیرین بیانی، مدرس دانشگاه تهران و نویسنده‌ی چندین کتاب تاریخی، ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو پسر با نام‌های رامین اسلامی ندوشن و مهران اسلامی ندوشن است.
درگذشت
اسلامی ندوشن، ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱، به علت کهولت سن در سن ۹۷ سالگی در تورنتو، کانادا درگذشت. شیرین بیانی گفته‌است که پیکر او در کانادا به امانت به خاک سپرده می‌شود و طبق وصیت ایشان را باید به ایران بازگردانیم، سرانجام مطابق با وصیت ایشان پیکرش در تاریخ 28 آبان ۱۴۰۲ به وطن بازگشت و در نیشابور در کنار آرامگاه خیام به خاکسپرده شد.
کتاب‌شناسی
تالیف
- گ‍ن‍اه (مجموعه شعر)، بی‌جا: بی‌نا، ۱۳۲۹.
- چشمه (مجموعه شعر)، تهران: تابان، ۱۳۳۵.
- ایران را از یاد نبریم (مجموعه مقالات)، تهران: مجله یغما، ۱۳۴۰.
- ابر زمانه و ابر زلف (نمایشنامه)، تهران: راهنمای کتاب، ۱۳۴۲.
- به دن‍ب‍ال س‍ای‍ه ه‍م‍ای (مجموعه مقالات)، تهران: یغما، ۱۳۴۴.
- ایران را از یاد نبریم (مجموعه مقالات)، تهران: یغما، بی‌تا.
- اف‍س‍ان‍ه و اف‍س‍ون (داستان)، با نام مستعار م. دیدهور، تهران: جوانه، ۱۳۴۵.
- جام جهان‌بین (مجموعه مقالات ادبی)، تهران: ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه ای‍ران‍م‍ه‍ر، ۱۳۴۶.
- زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۴۸.
- داستان داستان‌ها: رستم و اسفندیار در شاهنامه، تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۵۱.
- ص‍ف‍ی‍ر س‍ی‍م‍رغ (ی‍ادداش‍ت‌ه‍ای س‍ف‍ر)، تهران: توس، ۱۳۵۲.
- دربارهٔ رستم و سهراب بنیاد شاهنامه، تهران: یغما، ۱۳۵۳
- آواه‍ا و ای‍م‍اه‍ا (مجموعه مقالات ادبی)، تهران: توس، ۱۳۵۴.
- ف‍ره‍ن‍گ و ش‍ب‍ه‌ف‍ره‍ن‍گ، تهران: توس، ۱۳۵۴؛ بخش اول کتاب منتشرشده در مجله یغما، ۱۳۴۹.
- در کشور ش‍وراه‍ا: ی‍ادداش‍ت‌ه‍ای س‍ف‍ر ات‍ح‍اد ج‍م‍اه‍ی‍ر ش‍وروی، تهران: توس، ۱۳۵۴.
- درب‍اره آم‍وزش، تهران: توس، ۱۳۵۶.
- پ‍ن‍ج‍ره‌ه‍ای ب‍س‍ت‍ه (مجموعه چ‍ن‍د داستان)، تهران: توس، ۱۳۵۷.
- گ‍ف‍ت‍ی‍م و ن‍گ‍ف‍ت‍ی‍م (مجموعه مقالات)، بی‌جا، ۱۳۵۴؛ تهران: یزدان، ۱۳۶۲.
- نوشته‌های بی‌سرنوشت، تهران: جاویدان، ۱۳۵۶.
- ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم، تهران: توس، ۱۳۵۷.
- گ‍ف‍ت‍گ‍وه‍ا (مجموعه گ‍ف‍ت‌وش‍ن‍وده‍ا)، تهران: توس، ۱۳۵۷.
- دی‍دن دگ‍رآم‍وز ش‍ن‍ی‍دن دگ‍رآم‍وز (گ‍زی‍ده ش‍ع‍ره‍ای محمد اق‍ب‍ال)، ان‍ت‍خ‍اب و مقدمه، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۷.
- ک‍ارن‍ام‍ه س‍ف‍ر چ‍ی‍ن، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲.
- روزها: سرگذشت، چهار جلد، تهران: یزدان، ۱۳۸۵–۱۳۶۳.
- م‍اج‍رای پ‍ای‍ان‌ن‍اپ‍ذی‍ر ح‍اف‍ظ (نقد ادبی)، تهران: یزدان، ۱۳۶۸.
- س‍خ‍ن‌ه‍ا را ب‍ش‍ن‍وی‍م (مجموعه مقالات)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۹.
- سروِ سایه‌فکن: دربارهٔ فردوسی و شاهنامه، با خطاطی غلامحسین امیرخانی، تهران: انجمن خ‍وش‍ن‍وی‍س‍ان ایران، ۱۳۷۰.
- ایران، ل‍وکِ پ‍ی‍ر ب‍ه‌ه‍م‍راه ت‍رج‍م‍هٔ نمایشنامه ایرانیان آس‍ی‍خ‍ل‍ی‍وس [آیسخولوس] (آشیل)، تألیف و ترجمه، تهران: پ‍رواز، ۱۳۷۰.
- ن‍امهٔ ن‍ام‍ور: گ‍زی‍ده شاهنامه فردوسی، ان‍ت‍خ‍اب و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: سخن، ۱۳۷۰.
- آوی‍زه س‍خ‍ن‌ه‍ا (اف‍زوده به کتاب س‍خ‍ن‌ه‍ا را ب‍ش‍ن‍وی‍م)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۱.
- آزادی م‍ج‍س‍م‍ه (دربارهٔ ای‍الات م‍ت‍ح‍ده ام‍ری‍ک‍ا)، تهران: یزدان، ۱۳۷۳.
- م‍رزه‍ای ن‍اپ‍ی‍دا (مجموعه مقالات)، تهران: یزدان، ۱۳۷۶.
- ایران و ی‍ون‍ان در ب‍س‍ت‍ر ب‍اس‍ت‍ان (ایران، ل‍وکِ پ‍ی‍ر، ایرانیان از آی‍س‍خ‍ی‍ل‍وس، ایران و ی‍ون‍ان به گ‍واه‍ی شاهنامه و ای‍ل‍ی‍ا)، تألیف و ترجمه، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸.
- ایران چ‍ه ح‍رف‍ی ب‍رای گفتن دارد؟، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸.
- مثنوی معنوی، مولوی، مقدمه، با خطاطی علی سجادی، تهران: انجمن خ‍وش‍ن‍وی‍س‍ان ایران، ۱۳۷۹.
- ک‍ارن‍ام‍هٔ چ‍ه‍ل‌س‍ال‍ه: گ‍زی‍ده ن‍وش‍ت‍ه‌ه‍ا در زم‍ی‍ن‍ه اج‍ت‍م‍اع و ف‍ره‍ن‍گ از سال ۱۳۳۷ ت‍ا ۱۳۷۷، تهران: یزدان، ۱۳۸۰.
- ه‍ش‍دار روزگ‍ار و چ‍ن‍د م‍ق‍ال‍ه دی‍گ‍ر، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۰.
- ن‍اردان‍ه‌ه‍ا: گ‍زی‍ده‌ای از رب‍اع‍ی‌ه‍ای ف‍ارس‍ی، مقدمه، ان‍ت‍خ‍اب و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۱.
- چهار س‍خ‍ن‍گ‍وی وج‍دان ایران (فردوسی، مولوی، س‍ع‍دی، ح‍اف‍ظ)، تهران: ق‍طره، ۱۳۸۱.
- ایران و جهان از ن‍گ‍اه شاهنامه، مقدمه، ش‍رح و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: امیرکبیر، ۱۳۸۱.
- ب‍اران ن‍ه رگ‍ب‍ار: گ‍زارش‍ی از چ‍ه‍ل و دو کتاب، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۲.
- ت‍أم‍ل در ح‍اف‍ظ: ب‍ررس‍ی هفتادوهفت غ‍زل در ارت‍ب‍اط با تاریخ و ف‍ره‍ن‍گ ایران، تهران: یزدان، ۱۳۸۲.
- ب‍ازت‍اب‌ه‍ا (سفرنامه)، تهران: آرم‍ان، ۱۳۸۳.
- ی‍گ‍ان‍گ‍ی در چ‍ن‍دگ‍ان‍گ‍ی، تهران: آرم‍ان، ۱۳۸۳.
- از رودک‍ی ت‍ا بهار: دربارهٔ ب‍ی‍س‍ت‌ودو شاعر بزرگ ایران، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۳.
- ک‍ل‍م‍ه‌ه‍ا (کلمات قصار)، تهران: واژه‌آرا، ۱۳۸۷.
- بهار در پاییز: سفینه هفتادوهفت رباعی، تهران: یزدان، ۱۳۸۸.
- راه و بی‌راه (مجموعه مقالات)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۸.
- دیروز، امروز، فردا (مجموعه مقالات مجلهٔ هستی)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۸.
- گفتن نتوانیم نگفتن نتوانیم، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
- دیباچه‌ها: برگرفته از کتاب‌های دکتر محمدعلی اسلامی‌ندوشن به اهتمام حسین مسرت، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
- شهرزاد قصه‌گو، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
- برگریزان (مجموعه مقالات)، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
- سرو سخنگو: تک‌بیت‌هایی از چهار شاعر بزرگ ایران، گزینش و مقدمه، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
- یاد یاران: نامه‌ها، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
ترجمه
- ب‍ه‍ت‍ری‍ن اش‍ع‍ار ه‍ن‍ری لان‍گ‌ف‍ل‍و، تهران: سخن، ۱۳۳۷.
- ش‍ور زندگی: م‍اج‍رای زندگی ون‍س‍ان ون‍گ‍وگ ن‍ق‍اش ه‍ل‍ن‍دی (عنوان چاپ اول: سوز زندگی)، ای‍روی‍ن‍گ اس‍ت‍ون، تهران: سخن، ۱۳۳۸.
- ملال پ‍اری‍س و ب‍رگ‍زی‍ده‌ای از گ‍ل‌ه‍ای ب‍دی، شارل بودلر، تهران: ب‍ن‍گ‍اه ترجمه و ن‍ش‍ر کتاب، ۱۳۴۱.
- ع‍م‍ر خیام، هارولد لمب، تهران: امیرکبیر، ××۱۳.
- آن‍ت‍ون‍ی‍وس و ک‍ل‍ئ‍وپ‍ات‍را، ویلیام شکسپیر، تهران: یزدان، ۱۳۶۳.
- پ‍ی‍روزی آی‍ن‍ده دم‍وک‍راس‍ی، توماس مان، ج‍ام‍ی، ۱۳۶۹.
سرپرستی
- تاریخ بزرگ جهان، کارل گریمبرگ