درخواست اصلاح

محمدعلی رجایی

از دانشنامه ویکیدا

محمدعلی رجایی (۲۵ خرداد ۱۳۱۲ – ۸ شهریور ۱۳۶۰) سیاستمدار و معلم ایرانی، دومین نخست‌وزیر پس از انقلاب و دومین رئیس‌جمهور ایران بود، محمدعلی رجایی دارای درجه کارشناسی ریاضیات از دانش‌سرای عالی و کارشناسی ارشد آمار بود و پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به دبیری ریاضیات اشتغال داشته‌است. پس از انقلاب در کابینه مهدی بازرگان، وزیر آموزش و پرورش بود و با انتخاب سید ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان رئیس‌جمهور، رجایی به عنوان نخست‌وزیر معرفی شد. پس از عزل بنی‌صدر و دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری، وی از ۱۱ مرداد ۱۳۶۰ تا ۸ شهریور همان سال، یعنی به مدت ۲۸ روز، رئیس‌جمهور منتخب مردم بود. رجایی در هشتم شهریور ۱۳۶۰ در حادثه انفجار در دفتر نخست‌وزیری ترور شد.

محمدعلی رجایی
محمدعلی رجایی

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی که هم‌اکنون تنها دانشگاه کشور است که به تربیت دبیران فنی و حرفه‌ای اهتمام دارد، به افتخار وی نام‌گذاری شده‌است.

رجایی تحصیلات خود را در قزوین تا ششم ابتدایی ادامه داد و پس از آن در خرازی دایی خود، شاگردی کرد. وی در حدود 14سالگی در سال 1326ش به تهران برای یافتن کار مهاجرت کرد و نزدیک دو سال به دست‌فروشی و شاگردی در بازار پرداخت. او در هجده سالگی، در سال ۱۳۲۸ش وارد نیروی هوایی شد و همزمان دیپلم ریاضی گرفت.

رجایی پس از چهار سال از نیروی هوایی ارتش استعفا داد و در سال ۱۳۳۳ش وارد شغل معلمی شد. وی در سال ۱۳۳۸ش از دانش‌سرای عالی (نهادی عمومی و دولتی برای تربیت دبیران دبیرستان) در رشته ریاضی مدرک کارشناسی گرفت. او در رشته آمار نیز کارشناسی ارشد دریافت کرد.

رجایی در سال ۱۳۴۱ش با عاتقه صدیقی (پوران رجایی) ازدواج کرد. به گفته رجایی، او همسرش را از سال ۱۳۴۹ش وارد فعالیت‌های ضد حکومت پهلوی کرد. عاتقه صدیقی پس از انقلاب نماینده دور دوم و سوم مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بود.

ویژگی های اخلاقی و رفتاری

رجایی در دوره کوتاه‌مدت ریاست‌جمهوری خود (۲۸ روز)، راه و خط و مشی انقلابی و مکتبی را که در دوره نخست‌وزیری در پیش گرفته بود، ادامه داد. تنها تفاوت آن در این بود که در دوره ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیر و اعضای دولت نیز هم‌فکر و هم‌رأی با او بودند و برخلاف دوره پیش، این دوره از انسجام و هماهنگی بسیار بالایی برخوردار بود. وی در زندگی خود بسیار ساده، قانع و صرفه‌جو بود؛ پس از برعهده‌گرفتن منصب نخست‌وزیری، همان ساختمان قدیمیِ وزارت آموزش و پرورش در میدان بهارستان را برای این منصب برگزید و معتقد بود اگر محل کار، تشریفاتی باشد، آدمی را اسیر پُست و مقام می‌سازد. وی با همین نگاه به زندگی، در فضایی صمیمی با اقشار مختلف مردم ارتباط برقرار می‌کرد و سر سفره آنان می‌نشست. سادگی و صمیمیت او باعث می‌شد مردم گاه او را با افراد معمولی اشتباه می‌گرفتند و تشخیص نمی‌دادند که او نخست‌وزیر یا رئیس‌جمهور است؛ وی در عین نرم‌خویی و مهربانی ذاتی، در حذف تشریفات اداری، قهرمان‌پروری، مبارزه با خلاف‌ها و اهمال‌کاری‌ها قاطع بود.

شهادت

رجایی در ۸ شهریور ۱۳۶۰ش، در زمان ریاست‌جمهوری خود، با انفجار بمب در ساختمان نخست‌وزیری به همراه محمدجواد باهنر (نخست‌وزیر وقت) به شهادت رسید.

به گفته اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت، عامل انفجار مسعود کشمیری دبیر وقت شورای امنیت ملی بود. کشمیری از اعضای سازمان مجاهدین خلق بود که در دستگاه‌های اجرایی ایران نفوذ کرد و مورد اعتماد محمدعلی رجایی نیز قرار گرفت؛ البته سازمان مجاهدین هیچ‌گاه مسئولیت این انفجار را به عهده نگرفت.

رجایی پس از تشییع، در قطعه ۲۴ بهشت زهرای تهران، دفن شد. بر روی قبر وی و شهیدان واقعه هفتم تیر، آرامگاهی ساخته شده است.