موشک قاسم بصیر

موشک قاسم بصیر یک موشک بالستیک میان‌برد ساخت ایران است که تست نهایی آن در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۴۰۴ انجام شد و در 14 اردیبهشت ۱۴۰۴ به‌طور رسمی توسط وزارت دفاع رونمایی شد. این موشک به‌عنوان نسخه‌ای ارتقایافته از موشک حاج قاسم معرفی گردید و نام آن به افتخار فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، سردار قاسم سلیمانی، انتخاب شده است. بر اساس اعلام مقام‌های ایرانی، قاسم بصیر با پیشران سوخت جامد دومرحله‌ای، بردی در حدود ۱۲۰۰ کیلومتر، دقتی کمتر از یک متر و قابلیت نفوذ به سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته طراحی شده است.

موشک قاسم بصیر

تاریخچه و توسعه

ریشه طراحی قاسم بصیر به موشک شهید حاج قاسم بازمی‌گردد که در سال ۱۳۹۹ رونمایی شد. آن موشک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، سرجنگی ۵۰۰ کیلوگرمی و سرعت‌های مافوق صوت در زمان ورود به جو، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای موشکی ایران به‌شمار می‌رفت. در ادامه، طی بازدید شهید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور وقت ایران از نمایشگاه صنایع دفاعی در سال ۱۴۰۲، سکوی پرتاب پیشرفته‌ای معرفی شد که زمان آماده‌سازی و شلیک را به‌طور چشمگیری کاهش می‌داد. بر پایه همین مسیر توسعه، موشک قاسم بصیر در فروردین ۱۴۰۴ آزمایش و در اردیبهشت 1404 رونمایی شد.

طراحی و ویژگی‌های فنی

قاسم بصیر با طول حدود ۱۱ متر و وزن تقریبی ۷ تن، از بدنه‌ای ساخته‌شده با الیاف کربن بهره می‌برد که جرم سازه‌ای و سطح مقطع راداری آن را کاهش می‌دهد. موتور دومرحله‌ای سوخت جامد، آماده‌سازی و پرتاب سریع را امکان‌پذیر می‌سازد و بقاپذیری سامانه را در شرایط عملیاتی افزایش می‌دهد. سرجنگی موشک حدود ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد و در زمان بازگشت به جو با سرعتی نزدیک به ۱۱ ماخ حرکت می‌کند و با سرعتی در حدود ۵ ماخ به هدف برخورد می‌نماید؛ ویژگی‌ای که آن را در رده سلاح‌های هایپرسونیک قرار می‌دهد.

سامانه هدایت

این موشک از ترکیب سامانه ناوبری اینرسی و جستجوگر الکترواپتیکی مادون‌قرمز بهره می‌گیرد. به‌گفتهٔ مقام‌های ایرانی، قاسم بصیر قادر است اهداف را به‌صورت بصری شناسایی کند و بدون وابستگی به سیگنال‌های ماهواره‌ای GPS، به سمت هدف هدایت شود. این ویژگی، مقاومت بالایی در برابر اخلال الکترونیکی ایجاد کرده و دقت نقطه‌زنی را به سطح کمتر از یک متر رسانده است.

قابلیت گریز از دفاع موشکی

سرجنگی قاسم بصیر به‌صورت کلاهک بازگشتی مانورپذیر طراحی شده و به‌واسطه بالچه‌های کنترلی متحرک قادر است در سرعت‌های مافوق صوت مانورهای پیچیده انجام دهد. این توانایی موجب می‌شود رهگیری موشک توسط سامانه‌های دفاعی پیشرفته نظیر تاد و پاتریوت دشوار گردد. به‌گفتهٔ منابع رسمی ایران، طراحی آیرودینامیکی و سطح مقطع راداری پایین بدنه، احتمال رهگیری را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

سکوی پرتاب

قاسم بصیر همانند نسل پیشین خود از سکوی پرتاب متحرک با فناوری DRU استفاده می‌کند. این سامانه زمان آماده‌سازی را به یک‌ششم کاهش داده و امکان جابه‌جایی سریع پس از شلیک را فراهم می‌سازد. این موضوع توان بقا و قابلیت اجرای عملیات‌های غافلگیرانه را افزایش می‌دهد.

اهمیت راهبردی

موشک قاسم بصیر به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین موشک‌های بالستیک ایران شناخته می‌شود. ترکیب برد بیش از هزار کیلومتر، دقت زیر یک متر، مقاومت در برابر جنگ الکترونیک و توان نفوذ به سامانه‌های دفاع موشکی، آن را به یک سلاح راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرده است. مقام‌های ایرانی از آن به‌عنوان پاسخی به تهدیدات آمریکا و اسرائیل یاد کرده‌اند و رسانه‌های داخلی نیز آن را نشانه‌ای از تثبیت جایگاه ایران در عرصه توانمندی‌های موشکی منطقه معرفی کرده‌اند.