هامور دهان‌سرخ
هامور دهان‌سرخ (Aethaloperca rogaa)، که با نام هامور سرخ‌گون نیز شناخته می‌شود، گونه‌ای از ماهیان پرتوباله از زیرخانواده هامورماهیان (Epinephelinae) و خانواده ساران (Serranidae) است که شامل آنتیاس‌ها و ساباس‌ها نیز می‌شود. این ماهی در آب‌های اقیانوس هند و آرام پراکندگی وسیعی دارد و به عنوان یک ماهی صیدی مورد توجه قرار می‌گیرد.
توصیف هامور دهان‌سرخ
هامور دهان‌سرخ دارای بدنی بیضی‌شکل و از پهلو فشرده است با عمقی تقریباً نصف طول استاندارد و سری بزرگ. نیمرخ پشتی سر آن صاف یا کمی مقعر و نیمرخ جلویی بین چشم و ابتدای باله پشتی محدب است. آرواره آن از پشت چشم فراتر می‌رود. باله پشتی شامل ۹ خار و ۱۷–۱۸ شعاع نرم و باله مخرجی دارای ۳ خار و ۸–۹ شعاع نرم است. در بالغ‌ها، شعاع‌های نرم میانی باله‌های پشتی و مخرجی کشیده شده و ظاهری زاویه‌دار به آن‌ها می‌بخشد. باله دمی آن صاف و باله‌های سینه‌ای نامتقارن هستند. باله‌های لگنی از مخرج فراتر می‌روند.
رنگ بدن از قهوه‌ای تیره تا سیاه متغیر است، گاهی با رنگ نارنجی و یک نوار عمودی کمرنگ در پهلوی پایین. قسمت انتهایی بخش خاردار باله پشتی از نارنجی تیره تا قرمز مایل به قهوه‌ای متفاوت است. حفره دهانی، حفره آبششی و غشاهای آرواره بالایی به رنگ قرمز تا نارنجی هستند، که دلیل نام‌گذاری این ماهی است. نوزادان دارای حاشیه عقبی سفید پهن در باله دمی و حاشیه سفید نازک در طول بخش نرم باله پشتی هستند. حداکثر طول کل این گونه ۶۰ سانتی‌متر است.
پراکندگی هامور دهان‌سرخ
هامور دهان‌سرخ در منطقه هند و غرب اقیانوس آرام یافت می‌شود، از دریای سرخ و خلیج فارس در جنوب امتداد سواحل شرقی آفریقا تا آفریقای جنوبی، شرق تا جزایر فونیکس در کیریباتی و شمال تا جنوب هونشو در ژاپن. در استرالیا، از آب‌سنگ‌های رولی و منطقه کیمبرلی در استرالیای غربی، آب‌سنگ اشمور در دریای تیمور و بخش شمالی آب‌سنگ سدی بزرگ تا آب‌سنگ ویلر در کوئینزلند گزارش شده است. این گونه احتمالاً در تمامی جزایر گرمسیری اقیانوس هند حضور دارد، هرچند هنوز از موریس گزارش نشده است. از جزیره اروپا در کانال موزامبیک نیز ثبت شده است.
زیست‌شناسی و زیستگاه هامور دهان‌سرخ
این ماهی گرمسیری در آب‌سنگ‌های ساحلی و تالاب‌ها زندگی می‌کند و در بسترهای گلی و همچنین درون و اطراف غارها و شکاف‌های آب‌سنگ‌ها دیده شده است. دامنه عمق زندگی آن بین ۱ تا ۶۰ متر است. نوزادان کوچک از ماهیان فرشته از جنس Centropyge تقلید می‌کنند. هامور دهان‌سرخ یک گونه شکارچی است که عمدتاً از ماهیان کوچک، از جمله گونه‌های Pempheris، و همچنین از استوماتوپودها و سخت‌پوستان تغذیه می‌کند. این گونه در طول سال تخم‌ریزی می‌کند و در حدود ۳۵ سانتی‌متر طول استاندارد به بلوغ جنسی می‌رسد، هرچند تشکیل تجمعات تخم‌ریزی از آن گزارش نشده است.
کاربردهای هامور دهان‌سرخ
هامور دهان‌سرخ احتمالاً در سراسر محدوده خود توسط ماهیگیری با قلاب و نیزه صید می‌شود، هرچند به عنوان گونه هدف مورد توجه نیست و معمولاً ارزش کمی دارد. صید آن توسط ماهیگیران خطی در جزایر سلیمان، میکرونزی، مالدیو، هند و استرالیا گزارش شده است. به ندرت در بازارها فروخته می‌شود، اگرچه گفته شده که جزء مهمی از ماهیگیری هامور تازه و خنک در مالدیو است.
رده‌بندی هامور دهان‌سرخ
هامور دهان‌سرخ برای اولین بار توسط طبیعت‌شناس سوئدی پیتر فورسکول (۱۷۳۲–۱۷۶۳) به‌عنوان Perca rogaa با محل نمونه در جده به‌طور رسمی توصیف شد. این توصیف توسط کارستن نیبور در سال ۱۷۷۵ از یادداشت‌های میدانی ویرایش‌شده توسط یوهان کریستیان فابریسیوس منتشر شد، بنابراین نام آن گاهی به صورت Perca rogaa Fabricius (ex Forsskål) در نیبور ۱۷۷۵ نوشته می‌شود. برخی منابع، هامور دهان‌سرخ را تنها گونه در جنس تک‌نمونه‌ای Aethaloperca می‌دانند که در سال ۱۹۰۴ توسط ایکتیولوژیست آمریکایی هنری وید فاولر به‌عنوان زیرجنسی از Bodianus ایجاد شد. آنالیزهای مولکولی اخیر جایگاه این گونه در جنس Aethaloperca را به چالش می‌کشند. در مطالعه‌ای بر اساس پنج ژن مختلف، این گونه در کلاد Cephalopholis قرار گرفت، بنابراین پیشنهاد می‌شود که باید در جنس Cephalopholis طبقه‌بندی شده و به عنوان Cephalopholis rogaa شناخته شود.