شهر ری
شهر ری، یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان و مرکز شهرستان ری در استان تهران است. این شهر که در گذشته "شیخ‌البلاد" نامیده می‌شد، ریشه در تاریخ اقوام آریایی دارد و در زمان مادها از بزرگترین شهرهای منطقه به شمار می‌رفت. ری که به معنای "شهر سلطنتی" است، در طول تاریخ نام‌های گوناگونی همچون راگا، رغه و ارشکیه به خود گرفته است و در زمان آل زیار و سلجوقیان پایتخت ایران بوده است.
براساس وندیداد، ری سیزدهمین شهری است که در جهان ساخته شده و تاریخ سکونت در آن به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد. این شهر همواره یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران باستان بوده است و در قرن چهارم هجری بزرگترین مرکز ایالت جبال محسوب می‌شد. ابن حوقل نیز از آبادانی ری پس از بغداد سخن گفته است.
با وجود اینکه شهر ری مرکز شهرستان ری است، به عنوان منطقه ۲۰ شهرداری تهران نیز شناخته می‌شود. این شهر به دلیل مدفون بودن عبدالعظیم حسنی یا "شاه عبدالعظیم" از اهمیت مذهبی برخوردار است. این شهر که به عنوان مادر تهران تلقی می‌شود که با گسترش تهران و انتخاب آن به عنوان پایتخت، از توجه به ری کاسته شد.
ری محل زندگی بسیاری از شخصیت‌های تاریخی از جمله رازی، پژوهشگر بزرگ ایرانی و بنیان‌گذار علم شیمی بوده است.
آثار تاریخی
این شهر در طول تاریخ به دلیل موقعیت استراتژیک و اهمیت فرهنگی همواره مورد توجه بوده است و دارای آثار برجسته تاریخی است.
- تپه میل - آتشکده بهرام
- چشمه علی
- باروی ری
- دژ رشکان
- استدوان گبرها
- دژ سلجوقی
- تپه باستانی کنده
- تپه قمی آباد
- قلعه گبری شهرری
- کتیبه و نقش برجسته شکار شیر فتحعلیشاه قاجار (کوه سرسره)
- بازار ری
- کاروانسرای شاه‌عباسی (شهر ری)
- برج طغرل
- کوه نقاره‌خانه
- زندان هارون
- گنبد امیر اینانج
- کاروانسرای کنارگرد
- قلعه گبری
- قلعه کاسنی ری
- یخچال تاریخی کلین
- مقبره شیخ کلینی
- کارخانه سیمان شهر ری
آرامگاه‌ها
شهر ری بیش از آنکه به دلیل آثار تاریخی و باستانی مشهور باشد، به عنوان یک شهر مذهبی شناخته می‌شود. آرامگاه‌های متعددی از منسوبان به امامان شیعیان در این شهر وجود دارد. آرامگاه شاه عبدالعظیم مهم‌ترین مکان مذهبی شهرتهران است. به غیر از آن برخی از مهم‌ترین آرامگاه‌های شهر ری عبارتند از:
- آرامگاه طغرل بیک سلجوقی
- آرامگاه زکریای رازی امامزاده شعیب فیروزآباد (شهر ری)
- ابوالفتوح رازی
- ناصر الدین شاه
- آرامگاه رضاشاه پهلوی
- آرامگاه ابن بابویه
- آرامگاه بی‌بی‌زبیده (شهر ری)
- آرامگاه بی‌بی‌شهربانو
- مرداویج زیاری
- آرامگاه جوانمرد قصاب
- آرامگاه امامزاده عبدالله (شهر ری)
- آرامگاه امامزاده حمزه (شهر ری)
- آرامگاه امامزاده ابوالحسن (شهر ری)
- آرامگاه امامزاده طاهر (شهر ری)
- آرامگاه امامزاده هادی (شهر ری) (مسجد ماشاء الله)
- آرامگاه امامزاده شعیب (شهر ری)
- قائم مقام فراهانی
- آرامگاه امامزاده رضا خ خ (شهر ری)
- قرائت خانه و آرامگاه خانوادگی لرزاده (معمار)
- مسجد فیروز آبادی آرامگاه آیت‌الله سید رضا فیروزآبادی
- مسجد افضلیه (آرامگاه آقای افضلیه)
- آرامگاه جلال آل احمد
- آرامگاه علامه علی اکبر دهخدا
- آرامگاه غلامرضا تختی
- آرامگاه میرزاده عشقی
- آرامگاه مرشد چلویی
- آرامگاه عین‌الله محمودی همدانی
- آرامگاه میرزا ابوالحسن جلوه
- آرامگاه ستارخان
- طیب حاج رضایی