سلمان فارسی
سلمان فارسی (حدود ۵۶۸ – ۶۵۲ یا ۶۵۳ میلادی) زاده کازرون، عالم دینی ایرانی و از صحابه محمد، پیامبر اسلام، بود. سلمان از نخستین ایرانیانی بود که اسلام را پذیرفت. او بهعنوان یک زرتشتی، در تلاش و تحصیل بود تا به مقام مغ برسد. تکاپوهای او در نهایت باعث گرویدن او به مسیحیت و بعداً مسلمان شدن او شد که پس از بازدید و دوستی او با محمد در شهر یثرب رقم خورد.
او از صحابی برجسته غیر عرب و از نزدیکترین دوستان محمد بود. محمد یک بار در جمعی از پیروان خود گفته بود که سلمان را جزئی از خانواده خود میداند. در ملاقات با سایر اصحاب، اکثراً با کنیه ابوعبدالله از او یاد میکرد.
پیش از غزوه خندق در سال ۶۲۷، سلمان به محمد و سایر مسلمانان اولیه پیشنهاد داد که خندق بزرگی را دراطراف یثرب حفر کنند (تکنیکی که معمولاً توسط ارتش ساسانی استفاده میشد) تا در مقابل حمله قریش که از مکه اردوکشی کرده بودند، دفاع کند. پس از مرگ محمد در سال ۶۳۲، سلمان از پسر عموی و داماد محمد علی بن ابی طالب پیروی کرد و گمان میرود که در حمله اعراب به ایران توسط مسلمانان شرکت کرده و به گسترش سرزمینهای خلافت راشدین در خارج از شبه جزیره عربستان نقش داشته است.
مدت عمر سلمان فارسی
سلمان فارسی در سال ۵۶۸ میلادی به دنیا آمد و در سال ۶۵۲ یا ۶۵۳ میلادی (۳۲ هجری) درگذشت. پیرامون مدت عمر سلمان فارسی افسانهها و اغراقهایی نیز پرداخته شده است. بیشتر مورخان شیعی مدت حیات سلمان را ۲۵۰ سال دانستهاند مانند: «محدث نوری» که نظریه ۲۵۰ سال معتبر تر میداند یا «ابن عبدالبر» در کتاب الاستیعاب ج ۲، ص ۱۹۵، همچنین ابن اثیر جزری، در کتاب اسد الغابة ج ۲، ص ۳۲۲، السیرة الحلبیة، ج ۱، ص ۱۹۵، صفوة الصفوه، ج ۱، ص ۵۵۵، مجالس المؤمنین، ج ۱، ص ۲۰۸، الاصابة، ج ۲، ص ۶۲، الغدیر، ج ۷، ص ۲۸۲، و الدرجات الرفیعة، ص ۲۲۰، نظریه ۲۵۰ سال را، معتبرتر و قابل قبول تر شمردهاند.
فرزندان
در طبقات ابن سعد، حلیه الاولیاء، طبقات المحدثین و اسدالغابه آمده سلمان سه فرزند بنامهای عبدالله، کثیر و محمد داشته است. همچنین برادری در شیراز و خواهر و دختری در اصفهان داشته است.
کتابت
ترجمه قرآن
اسفراینی نویسنده تاج التراجم مینویسد که سلمان از محمد اجازه خواست تا قرآن را به فارسی برای قوم خویش بنویسید و چون اجازه یافت قرآنی نوشت و پارسی آن را زیر آن نوشت. سرخسی (۴۸۲ قمری) نوشته است سلمان ترجمه سوره حمد را با عبارت «به نام یزدان بخشاینده بخشایند» آغاز میکند.
بر اساس روایتی ایرانیان مسلمان شده از سلمان خواستند تا بخشیهایی از قرآن را برایشان به فارسی ترجمه کند و او با اجازه پیامبر فاتحه الکتاب را به فارسی نوشت. اما برخی آن را رد کردهاند زیرا زمانی که سلمان به جامعه اسلامی پیوست هنوز ساسانیان بر ایران حکمرانی میکردند و هنوز هیچ مرد فارسی زبانی مسلمان نشده بود.
شیخ حرّ عاملی در کتاب فوائد الطوسیة مینویسد که صحیح است که اولین کسی که در اسلام تألیف کرد، علی بن ابی طالب بود که کتاب خدا (قرآن) را تألیف کرد، سپس سلمان فارسی.
مرگ
به نقل از کتاب «سلمان پاک» اثر ماسینیون ترجمه علی شریعتی: تاریخ مرگ سلمان به صورت دقیق مشخص نیست. «پایان خلافت عمر» یا «در خلافت عثمان» به نقل از واقدی و ابن سعد. زیرا پیش از این در خلافت عثمان وی در کوفه اقامت گزیده بود. در قرن سوم گردآورندگان احادیث سنت تاریخ مرگش را سال ۳۸ هجری معین کردند.