عدس

عدس، با نام علمی (Lens esculinaris)، که با اسامی دیگری نظیر مَرجُمَک، مَرجو یا نسک نیز شناخته می‌شود، از دانههای خوراکی است که به خانوادهی حبوبات تعلق دارد.

انواع عدس

اطلاعات
طبع در طب سنتی:	طبع عدس سرد و خشک است.
فرمانرو:	گیاهان
راسته:	باقلاسانان
تیره:	باقلاییان
نام علمی:	Lens culinaris
نام های دیگر:	مَرجُمَک، مَرجو، نسک

عدس، گیاهی کوچک شبیه به نخود است که معمولاً به‌صورت دو بخش جدا درون یک پوسته قرارگرفته است و می‌توان با پوست و یا بدون پوست آن را مصرف کرد.

عدس، معمولاً در خاک‌های فقیری که برای کاشت دیگر محصولات مناسب نیست، کاشته می‌شود. این دانه خوراکی، در انواع و رنگ‌های گوناگونی وجود دارد که عدس قهوه‌ای، سبز و نارنجی از آن جمله‌اند. از عدس نارنجی، جهت تهیه شوربای‌رنگی استفاده می‌شود. جهت پخت نان، عدس را با آرد مخلوط می‌کنند.

طبع عدس

طبع عدس سرد و خشک است.

بنابراین عدس برای گرم مزاجان مناسب بوده و سرد مزاجان می‌بایست در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.  

خواص عدس

• عدس سرشار از آهن بوده و کم خونی را برطرف می‌کند.
• عدس، شیر مادران شیرده را افزایش می‌دهد.

• مصرف عدس، به دلیل خاصیت لعاب دار بودن در هنگام پخت، برای افرادی که دارای ناراحتی‌های روده هستند مفید است.

• جهت تقویت معده و برطرف کردن گاز معده می‌توانید عدس پخته را با سرکه میل کنید.

• عدس حاوی فیبر قابل جذب و فیبر غیرقابل جذب می‌باشد.

• فیبر غیر قابل جذب عدس به افزایش مقدار مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند؛ علاوه بر آن، به جلوگیری از بیماری‌های گوارشی نظیر سندرم روده تحریک پذیر و التهاب روده نیز کمک می‌کند.

• فیبر قابل جذب در عدس به تنظیم مقدار قند خون کمک کرده  و قند خون را در تنظیم متابولیسم بدن تثبیت می‌کند.

• عدس دارای مقادیر زیادی فولات و منیزیم می‌باشد که جهت تضمین سلامت قلب بسیار مناسب هستند.

• عدس بهترین منبع پروتئین است که کلسترول مضر نداشته و به همین دلیل سبب مرگ ناشی از سرطان و بیماری‌های قلبی نمی‌شود.

• مصرف عدس به همراه غذاهای غنی از ویتامین C، مانند گوجه فرنگی، فلفل سبز، کلم بروکلی، مرکبات و عصاره آن‌ها، سبب افزایش جذب آهن موجود در عدس شده و مصرف آن برای مادران باردار و افرادی که دارای بیماری کم خونی هستند ضروری است.

• عدس پخته را در هر مرهمی برای پاک کردن زخم های بدن به کار می‌برند.

• بهترین روش در مصرف عدس، استفاده از جوانه آن است زیرا معایب عدس را نداشته و خواص بیشتری دارد.

• عدس غذای مناسبی جهت رشد و تقویت عضلات کودکان است.

• مصرف عدس سبب فعالیت سلول‌های مغز شده و هوش و حافظه را افزایش می‌دهد.

• عدس یک مکمل غذایی مناسب برای نوزادان محسوب می‌شود.

• اسید فولیک موجود در عدس، در زمان بارداری تأثیر منفی داروها بر بدن را از بین می‌برد.

• پتاسیم موجود در عدس مانع از بالا رفتن فشار خون شده و به تنظیم جریان خون کمک می‌کند.

• عدس غنی از ویتامین B5 می‌باشد که به کاهش استرس و درمان میگرن کمک می‌کند.

• حبوبات، از جمله عدس، به دلیل مقدار فیبر و پتاسیم بالا، و سدیم کم، در پیشگیری و درمان کبد چرب موثر واقع می‌شوند.

• مصرف عدس برای شادابی و رفع خستگی پوست و همچنین درمان آکنه و جوش صورت مناسب است.

• عدس موهای نازک را ضخیم‌تر و درخشان می‌کند. همچنین وجود مقدار بالای آهن در آن اکسیژن را به فولیکول های مو انتقال داده و سبب افزایش رشد مو می‌شود.

• مصرف عدس برای داشتن ناخن‌های سالم و قوی مفید است.

• عدس به دلیل تنظیم سطح قندخون برای افراد مبتلا به دیابت مناسب است.

• عدس غنی از فیبر است که به فرآیند پاکسازی و سم زدایی کبد کمک می‌کند.

• مصرف عدس جهت درمان خارش و سوزش چشم مفید است.

• مصرف مقدار کمی عدس در دوران قاعدگی، برای درمان اختلالات قاعدگی و درد پریود مفید است.

• عدس حاوی پتاسیم است که در حفظ فشار طبیعی خون و کنترل فشار خون بالا نقش مهمی را ایفا می‌کند.

• عدس سرشار از منیزیم است که علاوه بر داشتن فواید زیاد برای مغز از بروز بیماری ذهنی نظیر آلزایمر پیشگیری می‌کند.

مضرات عدس

• مصرف عدس درشب سبب کابوس و خواب های آشفته می‌شود.
• زیاده‌روی در مصرف عدس ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی را افزایش دهد.

• عدس برای افرادی که آنژین صدری دارند مضر است.

• بهتر است افراد سوداوی کمتر عدس مصرف کنند.

• مصرف بیش از اندازه‌ی عدس سبب سخت ادراری می‌شود.

• مصرف زیاد عدس در طب سنتی موجب افزایش سودا در بدن و در نتیجه غلظت خون می‌شود.

• عدس دارای مقدار ساپونین است که می تواند در جذب مواد مغذی غذاهای دیگر اختلال ایجاد کند.

• عدس کاهش دهنده میل جنسی است.

مصلحات عدس

با توجه به طبع سرد عدس، توصیه می‌شود که سرد مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل روغن یا کره گاو و گوسفند و بز، روغن کنجد، روغن بادام شیرین، سرکه و ادویه‌هایی مانند پونه، مرزه، زعفران و گلپر مصرف کنند تا طبع و مزاج عدس اصلاح شود.