زعفران

زعفران یا زَرپَران، با نام علمی (Crocus sativus)، گران‌ترین ادویه جهان است که در آشپزی کاربرد دارد.

زعفران

اطلاعات
طبع در طب سنتی:	طبع زعفران گرم و خشک است.
فرمانرو:	گیاه
شاخه:	گیاهان گلدار
رده:	تک‌لپه‌ای‌ها
راسته:	مارچوبه‌سانان
تیره:	زنبقیان
نام علمی:	Crocus sativus
نام های دیگر:	زَرپَران

نحوه‌ی برداشت زعفران بدان صورت است که کلاله و خامه زرشکی رنگ گل زعفران برداشت شده و پس از خشک کردن، جهت رنگ دهی غذاها و چاشنی به کار می‌رود. محل پیدایش زعفران را ایران دانسته و هم‌ اکنون ایران بیش از ۹۹٪ زعفران جهان را برداشت می‌کند. ایران بزرگ‌ترین صادر کننده‌ی زعفران و چین بزرگ‌ترین واردکنند‌ه‌ی زعفران جهان می‌باشند.

طبع زعفران

طبع زعفران گرم و خشک است.

بنابراین زعفران برای سرد مزاجان مناسب بوده و گرم مزاجان می‌بایست در مصرف آن دقت نموده و حتما آن را با مصلحاتش مصرف کنند.  

خواص زعفران

• زعفران سرشار از ویتامین A، اسید فولیک، مس، پتاسیم، کلسیم،  منگنز، آهن، سلنیوم، روی، منیزیم، ویتامین گروه B؛ B1,B2، است.
• زعفران از سرطان پیشگیری می‌کند. وجود کروسین در زعفران سبب می شود که مرگ سلولی (Apoptosis) در تعداد مختلفی از سلول‌های سرطانی، از جمله سرطان خون، سرطان تخمدان، سرطان روده بزرگ، سارکوم بافت نرم، رخ دهد.
• زعفران و اجزای فعال آن توانایی مهار سلول‌های بدخیم بدن را دارند. همچنین تشکیل سلول‌های عادی بدن و تحریک لنفوسیت‌ها از دیگر خواص زعفران است.
• کروسین موجود در زعفران، به کاهش مشکلات ناشی از کهولت سن کمک می‌کند.
• زعفران افزایش دهنده‌ی تمرکز حواس بوده و در پیشگیری از آلزایمر موثر است. علاوه بر آن، زعفران به بخشی از درمان بیماری پارکینسون کمک می‌کند.
• زعفران اثر محرک در دخترانی که دچار بلوغ دیررس هستند را دارد.
• زعفران تقویت کننده قوای جنسی می‌باشد.
• زعفران جهت کاهش اثر سرماخوردگی و پایین آوردن تب مفید است.
• زعفران نشاط آور است.
• زعفران اثرات قابل ملاحظه‌ای بر ژن‌هایی دارد که عملکرد سلول‌های بینایی را تنظیم می‌کنند.
• زعفران جهت پاکسازی پوست مناسب بوده و دارای مواد ضدباکتریایی جهت درمان آکنه و از بین بردن آلودگی‌های روی پوست است.
• زعفران سبب کاهش چربی و کلسترول خون می‌شود.
• زعفران فشار خون را کاهش می‌دهد.
• زعفران اشتهاآور است.
• زعفران تقویت کننده‌ی معده بوده و به هضم غذا کمک می‌کند.
• زعفران گاز معده را بر طرف می‌کند.
• زعفران حاوی مقادیر بالای آهن است، گردش خون را آسان کرده، خون‌ساز بوده و در درمان کم خونی موثر است.
• زعفران برای کاهش دردهای لثه کاربرد دارد.
• زعفران در درمان بیماری آسم موثر است.
• زعفران به بهبود عفونت های ادراری کمک می‌کند.
• زعفران در بهبود عملکرد کبد موثر است و به درمان یرقان کمک می‌کند.
• زعفران خاصیت ضد التهاب و ضد اسپاسم داشته و در درمان دردهای مفاصل و آرتروز مفید است.
• مصرف زعفران در پیشگیری از بروز افسردگی موثر است.

مضرات زعفران

• در دوران بارداری بهتر است از زعفران استفاده نشود. مصرف زعفران در سه ماه اول دوران بارداری سبب افزایش هورمون پروستاگلاندین در رحم شده، که اثر تحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم داشته، و در نتیجه احتمال سقط جنین را بالا می‌برد.
• مصرف دوز بیش از حد زعفران می‌تواند ایجاد مسمومیت کند. البته مسمومیت با زعفران بسیار نادر است.
• زیاده روی در مصرف زعفران سبب کاهش ضربان قلب می‌شود.
• اسهال و استفراغ، سرگیجه، بی حالی، رنگ پریدگی و سردرد از دیگر عوارض مصرف بیش از اندازه‌ی زعفران می‌باشند.
• خونریریزی از پلک‌ها و لب نیز از دیگر عوارض زیاده روی در مصرف زعفران است.
• زردی پوست از دیگر عوارض مصرف بیش از اندازه‌ی زعفران می‌باشد.
• مصرف بیش از حد زعفران سبب کاهش فشار خون و رقیق شدن بیش از حد خون شده و ممکن است عوارضی مانند خونریزی‌های بینی و رحمی در بانوان را به همراه داشته باشد.
• افرادی که با مشکل تعریق کف دست مواجه هستند باید از مصرف زعفران خودداری کنند.
• زعفران در برخی افراد می‌تواند سبب ایجاد آلرژی شود که با علائمی مانند سرگیجه، تهوع، اضطراب، خستگی و تغییر اشتها بروز خواهد کرد.

مصلحات زعفران

با توجه به طبع گرم زعفران، توصیه می‌شود که گرم مزاجان آن را با مصلحاتش که شامل سکنجبین و انیسون می‌شود مصرف کنند تا طبع و مزاج زعفران اصلاح شود.