درخواست اصلاح

اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ویکیدا
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'میباشد' به 'می‌باشد')
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
شهر '''اصفهان'''، با نام‌های کهن '''گابا'''، '''گابیه'''، '''گابیان'''، '''گبی'''، '''گی'''، '''جی'''، '''اسپادانا'''، '''سپهان'''، '''اسپهان'''، '''سپاهان'''، '''اصفاهان'''، '''صفاهان''' و '''اصبهان'''، با وسعت 551 کیلومتر مربع، در فاصله ۴۳۵ کیلومتری از [[پایتخت]] [[ایران]] قرار دارد.  
شهر '''اصفهان'''، با نام‌های کهن '''گابا'''، '''گابیه'''، '''گابیان'''، '''گبی'''، '''گی'''، '''جی'''، '''اسپادانا'''، '''سپهان'''، '''اسپهان'''، '''سپاهان'''، '''اصفاهان'''، '''صفاهان''' و '''اصبهان'''، با وسعت 551 کیلومتر مربع، در فاصله ۴۳۵ کیلومتری از [[پایتخت]] [[ایران]] قرار دارد.  
[[پرونده:کلیسای وانک در استان اصفهان .jpg|جایگزین=کلیسای وانک در استان اصفهان |بندانگشتی|کلیسای وانک در استان اصفهان {{استان|کشور=ایران|تأسیس=1291 خورشیدی قبل از 430 (میلادی)|مرکز=اصفهان|تعداد شهرستان‌ها=24|استاندار=سید رضا مرتضوی (از 11 مهر 1400)|مساحت=107045 کیلومتر مربع|جمعیت=شهر: 2,861,260 نفر در 1401
[[پرونده:کلیسای وانک در استان اصفهان .jpg|alt=کلیسای وانک در شهر اصفهان|بندانگشتی|کلیسای وانک در شهر اصفهان{{شهر
استان اصفهان: 6,120,850 نفر در 1401|تراکم جمعیت=تراکم جمعیت بر کیلومتر مربع 47.8 نفر است.|منطقه زمانی=یوتی‌سی +۰۳:۳۰ (ساعت رسمی ایران)|پلاک خودرو=ایران43-23-13-53-67|زبان‌های اصلی=مردم استان اصفهان به زبان فارسی با لهجه‌های اصفهانی، نایینی، نطنزی، خوانساری، گرجی، خوری، کاشانی، اردستانی، جندقی، گزی، فریدنی، لری سخن می‌گویند.|پیش‌شماره تلفنی=پیش شماره و کد شهر اصفهان ۰۳۱ است.}}]]
| کشور = ایران
| استان = اصفهان
| نام(های) پیشین = گابا، گابیه، گابیان، گبی، گی، جی، اسپادانا، سپهان، اسپهان، سپاهان، اصفاهان، صفاهان و اصبهان
| جمعیت = ۲٬۸۶۱٬۲۶۰ نفر
| تراکم جمعیت = ۱۴۳ نفر بر کیلومتر مربع
| ارتفاع = ۱۵۷۵ متر (۵۱۶۷ پا)
| شهردار = علی قاسم‌زاده
| پیش‌شمارهٔ تلفن = پیش شماره و کد شهر اصفهان ۰۳۱ است.
| شناسهٔ ملی خودرو = کدهای شهر اصفهان ۱۳، ۲۳، ۴۳، ۵۳ و ۶۷ است.
| میانگین دما = شهر اصفهان دارای مختصات حدود 32∘N 32 ∘ N و 51∘E 51 ∘ E می‌باشد و میانگین دمای سالانه آن حدود 16 درجهٔ سانتی‌گراد است.
| میانگین بارش = متوسط بارش شهر اصفهان حدود ۱۲۰ میلیمتر است.
}}]]




استان اصفهان با جمعیت حدود ۳ میلیون نفر به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می‌شود. وجود آثار تاریخی بسیاری در این شهر سبب شده تا در سال ۲۰۰۶ استان اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان [[اسلام]] معرفی گردد.


== جغرافیا استان اصفهان ==
شهر اصفهان با جمعیت حدود ۳ میلیون نفر به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می‌شود. وجود آثار تاریخی بسیاری در این شهر سبب شده تا در سال ۲۰۰۶ شهر اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان [[اسلام]] معرفی گردد.
استان اصفهان با مساحت ۱۰۷۰۴۵ کیلومتر مربع ( معادل ۶/۵۷ درصد از مساحت کشور) بین ۳۰ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۸ دقیقه تا ۵۵ درجه و ۳۲ دقیقه طول شرقی در بخش مرکزی [[ایران]] در جلگه‌ای [[حاصلخیز]] واقع شده و می‌توان گفت اکثر شهرها و روستاهای آن حاصل جریان [[زاینده رود]] می‌باشند.  
== جغرافیا شهر اصفهان ==
موقعیت جغرافیایی اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری [[تهران]] و در جنوب این شهر قرار دارد. شهر اصفهان دارای طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۹ دقیقه و ۴۰ ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه شمالی می‌باشد. محدوده شهری آن هم پانزده منطقه شهری تقسیم می‌شود و از غرب شهر (خیابان کهندژ) متصل به [[خمینی شهر]]، از جنوب متصل به فلاورجان، از سمت شمال به سمت شهر [[شاهین شهر]] و از شرق نیز به دشت سجزی منتهی می‌شود.  


== تقسیمات استان اصفهان ==
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان اصفهان دارای ۲۴ [[شهرستان]]، ۵۱ [[بخش]]، ۱۰۶ [[شهر]] و و ۱۳۱ [[دهستان]] می‌باشد.
== جمعیت استان اصفهان ==
جمعیت استان اصفهان طبق نتایج سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۴۸۱۵۸۶۳ نفر، شامل ۲۴۵۱۶۴۷ نفر [[مرد]] و ۲۳۶۴۲۱۶ نفر [[زن]] بوده که در ۱۴۱۰۲۳۶ خانوار زندگی می‌کنند.
جمعیت استان اصفهان طبق نتایج سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۴۸۱۵۸۶۳ نفر، شامل ۲۴۵۱۶۴۷ نفر [[مرد]] و ۲۳۶۴۲۱۶ نفر [[زن]] بوده که در ۱۴۱۰۲۳۶ خانوار زندگی می‌کنند.


جمعیت ساکن در نقاط شهری ۴۱۱۱۳۵۵ نفر و جمعیت ساکن در نقاط [[روستایی]] ۷۰۴۵۰۸ نفر می‌باشد.  
جمعیت ساکن در نقاط شهری ۴۱۱۱۳۵۵ نفر و جمعیت ساکن در نقاط [[روستایی]] ۷۰۴۵۰۸ نفر می‌باشد.  


== آب و هوای استان اصفهان ==
== آب و هوای شهر اصفهان ==
آب و هوای استان از نوع بیابانی<ref>[https://bankmaghaleh.ir/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88%D9%8A%DA%98%DA%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%A8-%D9%88-%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%8A%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86/ <ویژگی های آب و هوایی مناطق بیابانی>] برداشت شده در 1402/02/21</ref> است که وجود رشته کوه‌های [[زاگرس]] در قسمت غرب آن مانع نفوذ رطوبت به نواحی مرکزی و [[شرق]] استان می‌گردد. از طرفی وجود نواحی پست و کویری شرق استان هوای بخش وسیعی از آن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
 
 
شهر اصفهان به دلیل موقعیت جغرافیایی و [[توپوگرافی]] خاصی که دارد در اراضی پست قرار گرفته و از سه جهت (۲۷۰ درجه) در محاصرهٔ ارتفاعات بوده به گونه‌ای که در بیشتر اوقات سال (بالای ۵۵ درصد) جابه‌جایی [[هوا]] در این [[شهر]] اتفاق نمی‌افتد، این موضوع عامل مؤثری در تشدید آلودگی هوای شهر به ویژه در نیمه دوم [[سال]] می‌باشد.
 
آب و هوای اصفهان به‌طور کلی معتدل رو به [[سرد]] است و مقدار بارش باران و [[برف]] به نسبت کمی دارد. حداکثر درجه حرارت در [[تابستان]] ۴۳ درجه سانتی‌گراد است که تابستان‌هایی گرم و خشک را می‌سازد و در [[زمستان]] تا حداقل ۱۹- درجه می‌رسد.
 
گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی سازمان هواشناسی<ref>[http://www.esfahanmet.ir/ <هواشناسی استان اصفهان>] برداشت شده در 1402/02/21</ref> هر چندماه گزارش تحلیل خشکسالی اصفهان را منتشر می‌کند.
 
== اقوام شهر اصفهان ==
مردم شهر اصفهان ترکیبی از اقوام مختلفی است که در طول تاریخ و با روی کار آمدن حکومت‌های مختلف، به منظور انجام فعالیت‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی و صنعتی وارد این سرزمین شده و در آن ساکن شده‌اند. البته اقوام دیگری نیز در این شهر ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتند از: [[پارس‌]]<nowiki/>ها و [[لر‌]]<nowiki/>های بختیاری، لرها، [[ترک‌]]<nowiki/>ها، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، [[یهودی|یهودی‌ها]]، کولی‌ها و عرب‌ها. همچنین مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز اقلیت‌های غالب توده مردمی استان اصفهان را تشکیل می‌دهند.
 
== گویش مردم شهر اصفهان ==


[[متوسط بارش سالیانه]] استان ۱۶۰ میلیمتر و متوسط بارش شهر اصفهان حدود ۱۲۰ میلیمتر است. تنوع رژیم حرارتی در استان تحت تاثیر مناطق کوهستانی و کویری و وزش بادهای غربی است به طوری که میانگین درجه حرارت سالانه در مناطق غرب و جنوب به حدود ۴ درجه سانتیگراد می‌رسد. در بین مناطق استان، خور با [[میانگین]] دمای سالانه ۱۹/۵ درجه سانتیگراد گرم‌ترین و سمیرم با دمای میانگین سالانه ۱۰/۶ درجه سانتیگراد سردترین منطقه استان اصفهان می‌باشد.


== اقوام استان اصفهان ==
مردم اصفهان به زبان فارسی با [[لهجه]] اصفهانی سخن می‌گویند؛ از ویژگی‌های لهجه اصفهانی اضافه کردن حرفِ (س) به آخر واژگان می‌باشد که به جای [[واژه|واژهٔ]] (است) استفاده می‌شود. مهاجران به اصفهان دارای گویش‌های متفاوت هستند و ارامنه اصفهان نیز به زبان [[ارمنی]] سخن می‌گویند. مکالمات روزمره و رسمی شهر، همگی به زبان فارسی (لهجه اصفهانی) است.  
مردم استان اصفهان ترکیبی از اقوام مختلفی است که در طول تاریخ و با روی کار آمدن حکومت‌های مختلف، به منظور انجام فعالیت‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی و صنعتی وارد این سرزمین شده و در آن ساکن شده‌اند. البته اقوام دیگری نیز در این استان ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتند از: [[پارس‌]]<nowiki/>ها و [[لر‌]]<nowiki/>های بختیاری، لرها، [[ترک‌]]<nowiki/>ها، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، [[یهودی‌]]<nowiki/>ها، کولی‌ها و عرب‌ها. همچنین مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز اقلیت‌های غالب توده مردمی استان اصفهان را تشکیل می‌دهند.


== آثار مهم تاریخی استان اصفهان ==
== آثار مهم تاریخی شهر اصفهان ==
به طور کلی آثار مهم تاریخی در شهر اصفهان عبارتند از میدان امام یا [[نقش جهان]]، [[کاخ عالی قاپو]]، [[چهلستون]]، منارجنبان، مدرسه [[چهارباغ]] یا سلطانی، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله، کلیسا وگنجینه وانک، سی وسه پل یا پل الله وردیخان، [[پل خواجو]] و بازار اصفهان؛ از جمله نقاط دیدنی این شهر مسجد جامع، سردرقیصریه، کاخ هشت بهشت تالار اشرف, بقعه بابا رکن الدین، امامزاده اسماعیل، هارون ولایت، مناره چهل دختران و نقاط تفریحی بیشماری از جمله [[بوستان]] شهری ملت، آیینه خانه، باغ پرندگان و باغ گل‌ها میباشد. اصفهان امروز یکى از شهرهاى بزرگ و سیاحتى [[ایران]] و [[جهان]] است.  
به طور کلی آثار مهم تاریخی در شهر اصفهان عبارتند از میدان امام یا [[نقش جهان]]، [[کاخ عالی قاپو]]، [[چهلستون]]، منارجنبان، مدرسه [[چهارباغ]] یا سلطانی، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله، کلیسا وگنجینه وانک، سی وسه پل یا پل الله وردیخان، [[پل خواجو]] و بازار اصفهان؛ از جمله نقاط دیدنی این شهر مسجد جامع، سردرقیصریه، کاخ هشت بهشت تالار اشرف, بقعه بابا رکن الدین، امامزاده اسماعیل، هارون ولایت، مناره چهل دختران و نقاط تفریحی بیشماری از جمله [[بوستان]] شهری ملت، آیینه خانه، باغ پرندگان و باغ گل‌ها می‌باشد. اصفهان امروز یکى از شهرهاى بزرگ و سیاحتى [[ایران]] و [[جهان]] است.  


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۴

شهر اصفهان، با نام‌های کهن گابا، گابیه، گابیان، گبی، گی، جی، اسپادانا، سپهان، اسپهان، سپاهان، اصفاهان، صفاهان و اصبهان، با وسعت 551 کیلومتر مربع، در فاصله ۴۳۵ کیلومتری از پایتخت ایران قرار دارد.

کلیسای وانک در شهر اصفهان
کلیسای وانک در شهر اصفهان
اطلاعات شهر
کشور: ایران
استان: اصفهان
نام(های) پیشین: گابا، گابیه، گابیان، گبی، گی، جی، اسپادانا، سپهان، اسپهان، سپاهان، اصفاهان، صفاهان و اصبهان
جمعیت: ۲٬۸۶۱٬۲۶۰ نفر
تراکم جمعیت: ۱۴۳ نفر بر کیلومتر مربع
ارتفاع: ۱۵۷۵ متر (۵۱۶۷ پا)
شهردار: علی قاسم‌زاده
پیش‌شمارهٔ تلفن: پیش شماره و کد شهر اصفهان ۰۳۱ است.
شناسهٔ ملی خودرو: کدهای شهر اصفهان ۱۳، ۲۳، ۴۳، ۵۳ و ۶۷ است.
میانگین دما: شهر اصفهان دارای مختصات حدود 32∘N 32 ∘ N و 51∘E 51 ∘ E می‌باشد و میانگین دمای سالانه آن حدود 16 درجهٔ سانتی‌گراد است.
میانگین بارش: متوسط بارش شهر اصفهان حدود ۱۲۰ میلیمتر است.


شهر اصفهان با جمعیت حدود ۳ میلیون نفر به عنوان سومین شهر پرجمعیت ایران شناخته می‌شود. وجود آثار تاریخی بسیاری در این شهر سبب شده تا در سال ۲۰۰۶ شهر اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی گردد.

جغرافیا شهر اصفهان

موقعیت جغرافیایی اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری تهران و در جنوب این شهر قرار دارد. شهر اصفهان دارای طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۹ دقیقه و ۴۰ ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه شمالی می‌باشد. محدوده شهری آن هم پانزده منطقه شهری تقسیم می‌شود و از غرب شهر (خیابان کهندژ) متصل به خمینی شهر، از جنوب متصل به فلاورجان، از سمت شمال به سمت شهر شاهین شهر و از شرق نیز به دشت سجزی منتهی می‌شود.

جمعیت استان اصفهان طبق نتایج سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، برابر با ۴۸۱۵۸۶۳ نفر، شامل ۲۴۵۱۶۴۷ نفر مرد و ۲۳۶۴۲۱۶ نفر زن بوده که در ۱۴۱۰۲۳۶ خانوار زندگی می‌کنند.

جمعیت ساکن در نقاط شهری ۴۱۱۱۳۵۵ نفر و جمعیت ساکن در نقاط روستایی ۷۰۴۵۰۸ نفر می‌باشد.

آب و هوای شهر اصفهان

شهر اصفهان به دلیل موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی خاصی که دارد در اراضی پست قرار گرفته و از سه جهت (۲۷۰ درجه) در محاصرهٔ ارتفاعات بوده به گونه‌ای که در بیشتر اوقات سال (بالای ۵۵ درصد) جابه‌جایی هوا در این شهر اتفاق نمی‌افتد، این موضوع عامل مؤثری در تشدید آلودگی هوای شهر به ویژه در نیمه دوم سال می‌باشد.

آب و هوای اصفهان به‌طور کلی معتدل رو به سرد است و مقدار بارش باران و برف به نسبت کمی دارد. حداکثر درجه حرارت در تابستان ۴۳ درجه سانتی‌گراد است که تابستان‌هایی گرم و خشک را می‌سازد و در زمستان تا حداقل ۱۹- درجه می‌رسد.

گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی سازمان هواشناسی[۱] هر چندماه گزارش تحلیل خشکسالی اصفهان را منتشر می‌کند.

اقوام شهر اصفهان

مردم شهر اصفهان ترکیبی از اقوام مختلفی است که در طول تاریخ و با روی کار آمدن حکومت‌های مختلف، به منظور انجام فعالیت‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی و صنعتی وارد این سرزمین شده و در آن ساکن شده‌اند. البته اقوام دیگری نیز در این شهر ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتند از: پارس‌ها و لر‌های بختیاری، لرها، ترک‌ها، ارمنی‌ها، گرجی‌ها، یهودی‌ها، کولی‌ها و عرب‌ها. همچنین مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز اقلیت‌های غالب توده مردمی استان اصفهان را تشکیل می‌دهند.

گویش مردم شهر اصفهان

مردم اصفهان به زبان فارسی با لهجه اصفهانی سخن می‌گویند؛ از ویژگی‌های لهجه اصفهانی اضافه کردن حرفِ (س) به آخر واژگان می‌باشد که به جای واژهٔ (است) استفاده می‌شود. مهاجران به اصفهان دارای گویش‌های متفاوت هستند و ارامنه اصفهان نیز به زبان ارمنی سخن می‌گویند. مکالمات روزمره و رسمی شهر، همگی به زبان فارسی (لهجه اصفهانی) است.

آثار مهم تاریخی شهر اصفهان

به طور کلی آثار مهم تاریخی در شهر اصفهان عبارتند از میدان امام یا نقش جهان، کاخ عالی قاپو، چهلستون، منارجنبان، مدرسه چهارباغ یا سلطانی، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله، کلیسا وگنجینه وانک، سی وسه پل یا پل الله وردیخان، پل خواجو و بازار اصفهان؛ از جمله نقاط دیدنی این شهر مسجد جامع، سردرقیصریه، کاخ هشت بهشت تالار اشرف, بقعه بابا رکن الدین، امامزاده اسماعیل، هارون ولایت، مناره چهل دختران و نقاط تفریحی بیشماری از جمله بوستان شهری ملت، آیینه خانه، باغ پرندگان و باغ گل‌ها می‌باشد. اصفهان امروز یکى از شهرهاى بزرگ و سیاحتى ایران و جهان است.

منابع

  1. <هواشناسی استان اصفهان> برداشت شده در 1402/02/21