بورکینافاسو
بورکینافاسو کشوری محصور در خشکی در غرب آفریقا است. مساحت این کشور ۲۷۴،۲23 کیلومتر مربع است و با مالی در شمال غرب، نیجر در شمال شرق، بنین در جنوب شرق، توگو و غنا در جنوب و ساحل عاج در جنوب غرب همسایه است. پایتخت و بزرگترین شهر بورکینافاسو واگادوگو است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | بورکینافاسو |
| پایتخت: | واگادوگو |
| زبان(های) رسمی: | فرانسوی |
| حکومت: | جمهوری واحد تحت حکومت نظامی |
| مساحت: | 274,223 کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 22,489,126 نفر (2023) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.438 |
| واحد پول: | فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی (XOF) |
| منطقه زمانی: | ساعت گرینویچ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 226+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | BF |
| دامنه سطح‌بالا: | bf. |
این کشور قبلا جمهوری ولتای علیا (1958-1984) نامیده می‌شد که توسط رئیس جمهور توماس سانکارا به بورکینافاسو تغییر نام یافت. شهروندان این کشور به نام بورکینابه شناخته می‌شوند.
تاریخ
بزرگترین گروه قومی در بورکینافاسو، قوم موسی هستند که در قرن‌های ۱۱ و ۱۳ در این منطقه ساکن شدند. آنها پادشاهی‌های قدرتمندی مانند واگادوگو، تئن کودوگو و یاتنگا را تأسیس کردند. در سال ۱۸۹۶، این منطقه توسط فرانسه به عنوان بخشی از آفریقای غربی فرانسه مستعمره شد. در سال ۱۹۵۸، ولتای علیا به یک کشور خودمختار در درون جامعه فرانسه تبدیل شد. در سال ۱۹۶۰، با ریاست جمهوری موریس یاموگو به استقلال کامل رسید.
از زمان استقلال، این کشور در معرض بی ثباتی، خشکسالی، قحطی و فساد قرار داشته است. همچنین کودتاهای متعددی در سال‌های 1966، 1980، 1982، 1983، 1987 و دو بار در سال 2022 (ژانویه و سپتامبر) رخ داده است. همچنین تلاش های ناموفق برای کودتا در سال های 1989، 2015 و 2023 صورت گرفته است.
توماس سانکارا پس از کودتای موفقیت آمیز در سال 1983 به قدرت رسید. سانکارا به عنوان رئیس جمهور، اصلاحات بلندپروازانه اجتماعی و اقتصادی را آغاز کرد که شامل یک برنامه سوادآموزی سراسری، توزیع مجدد زمین بین کشاورزان، واکسیناسیون برای بیش از 2 میلیون کودک، ساخت راه‌آهن و جاده، برابری دسترسی به آموزش و ممنوعیت ختنه زنان، ازدواج اجباری و چندهمسری می‌شد. او تا سال 1987 به عنوان رئیس جمهور خدمت کرد تا اینکه در کودتایی به رهبری بلیز کامپائوره برکنار و ترور شد. کامپائوره تا خلع او از قدرت در 31 اکتبر 2014 بر این کشور حکومت کرد.
از اواسط دهه ۲۰۱۰، بورکینافاسو به شدت تحت تاثیر ظهور گروه‌های شورشی در منطقه ساحل قرار گرفته است. چندین گروه شبه‌نظامی که تا حدی با داعش یا القاعده متحد هستند در بورکینافاسو و همچنین در آن سوی مرز در مالی و نیجر فعالیت می‌کنند. ارتش بورکینافاسو در کودتایی در 23-24 ژانویه 2022 با سرنگونی رئیس جمهور روش مارک کری کابوره قدرت را به دست گرفت. در 31 ژانویه، شورای نظامی قانون اساسی را احیا کرد و پل-آنری ساندوگو دامبا را به عنوان رئیس جمهور موقت منصوب کرد، اما او خود در کودتای دیگری در 30 سپتامبر برکنار و با کاپیتان ابراهیم تراوره جایگزین شد.
سیاست
این کشور به صورت جمهوری نیمه ریاستی اداره می‌شود که دارای قوای اجرایی، مقننه و قضایی است. با این حال، این کشور در سال‌های اخیر شاهد بی‌ثباتی سیاسی بوده و چندین کودتا در آن رخ داده است. در حال حاضر، ابراهیم ترائوره به عنوان رئیس‌جمهور موقت این کشور فعالیت می‌کند.
بورکینافاسو عضو سازمان ملل متحد، سازمان بین‌المللی کشورهای فرانسوی‌زبان (فرانکوفونی) و سازمان همکاری اسلامی است. عضویت این کشور در ECOWAS (جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا) و اتحادیه آفریقا به طور موقت به حالت تعلیق درآمده است.
اقتصاد
بورکینافاسو با وجود ذخایر قابل توجه طلا، منگنز، مس و سنگ آهک، همچنان با تولید ناخالص داخلی ۱۶.۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۲، در زمره کشورهای کم‌توسعه جهان قرار دارد. کشاورزی و دامداری ستون‌های اصلی اقتصاد این کشور هستند و بخش قابل توجهی از مردم در این بخش‌ها مشغول به کار هستند. با این حال، خشکسالی‌های مکرر و کمبود زیرساخت‌های مناسب، چالش‌های بزرگی برای توسعه پایدار این بخش‌ها به شمار می‌روند.
وضعیت اجتماعی
در بورکینافاسو تقریباً ۶۳.۸ درصد از جمعیت آن مسلمان و ۲۶.۳ درصد مسیحی هستند. زبان رسمی دولتی و بازرگانی این کشور پیش از این فرانسوی بود. با اصلاحیه قانون اساسی که در ژانویه 2024 تصویب شد، جایگاه آن به "زبان کاری" کشور در کنار انگلیسی تنزل پیدا کرد. دولت بورکینافاسو به‌طور رسمی ۶۰ زبان بومی را به رسمیت شناخته است که موره رایج‌ترین زبان با بیش از نیمی از جمعیت است.