نیجر
نیجر (به فرانسوی: Niger) که به‌طور رسمی جمهوری نیجر نامیده می‌شود، کشوری در غرب آفریقا است. این کشور محصور در خشکی است و با لیبی در شمال شرقی، چاد در شرق، نیجریه در جنوب، بنین و بورکینافاسو در جنوب غربی، مالی در غرب و الجزایر در شمال غربی همسایه است. نیجر با وسعتی نزدیک به ۱،۲۷۰،۰۰۰ کیلومتر مربع، بزرگترین کشور محصور در خشکی در غرب آفریقا و دومین کشور محصور در خشکی در کل آفریقا بعد از چاد به شمار می رود. بیش از ۸۰ درصد از مساحت این کشور را صحرای بزرگ آفریقا تشکیل می‌دهد. جمعیت نیجر که اکثرا مسلمان هستند، حدود ۲۵ میلیون نفر است و بیشتر در مناطق جنوبی و غربی کشور ساکن هستند. نیامی، پایتخت این کشور، در گوشه جنوب غربی نیجر قرار دارد.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری نیجر |
| پایتخت: | نیامی |
| زبان(های) رسمی: | فرانسوی |
| دین(ها): | اسلام 99.3%، مسیحیت 0.3%، آنیمیسم 0.2% |
| حکومت: | جمهوری واحد تحت حکومت نظامی |
| مساحت: | 1,267,000 کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 26,342,784 نفر (2024) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.394 |
| واحد پول: | فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی (XOF) |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 1+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 227+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | NE |
| دامنه سطح‌بالا: | ne. |
تاریخ
انسان ها از دوران ماقبل تاریخ در سرزمین کنونی نیجر سکونت داشته اند. شواهدی از فعالیت های اولیه انسان در این منطقه به ۶۰ هزار سال قبل باز می گردد. این ناحیه زمانی سرسبز و حاصلخیز بوده و از جوامع دامداری و سکونت گاه های بزرگ پشتیبانی می کرده است. اما با خشک شدن آب و هوا در حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد، این روند تغییر کرد.
تا قرن پنجم پیش از میلاد، نیجر بخشی از مسیرهای تجارت صحرا بود که امپراتوری های غرب آفریقا را به دریای مدیترانه متصل می‌کرد. استفاده از شتر در قرن سوم پیش از میلاد، تجارت و ارتباط منظم تر را در سراسر صحرا تسهیل کرد.
پس از گسترش اسلام به این منطقه، نیجر در حاشیه برخی از امپراتوری‌ها از جمله امپراتوری کانم-برنو و امپراتوری مالی قرار داشت تا اینکه بخش‌های مهم‌تری از قلمرو آن در امپراتوری‌هایی مانند سلطنت آغادیز و امپراتوری سونگهای گنجانده شد. این کشور در جریان رقابت برای تصاحب آفریقا توسط فرانسه، به عنوان بخشی از آفریقای غربی فرانسه مستعمره شد و در سال ۱۹۲۲ به یک مستعمره مجزا تبدیل گشت. از زمان کسب استقلال در سال ۱۹۶۰، نیجر شاهد پنج کودتا و چهار دوره حکومت نظامی بوده است. هفتمین و جدیدترین قانون اساسی نیجر در سال ۲۰۱۰ به تصویب رسید که نظامی چندحزبی، یکپارچه و نیمه ریاست جمهوری را برقرار کرد. به دنبال کودتای اخیر در سال ۲۰۲۳، این کشور بار دیگر تحت کنترل یک شورای نظامی قرار دارد.
جغرافیا
نیجر کشوری محصور در خشکی در غرب آفریقاست. این کشور درست روی خط مرزی بین صحرای بزرگ و منطقه جنوب صحرا قرار گرفته است. اکثر عوارض زمین نیجر دشت‌های بیابانی و تپه‌های شنی هستند و تنها در جنوب این کشور دشت‌های هموار و تپه ماهوریِ ساوان وجود دارد. رود نیجر از جنوب این کشور می‌گذرد. دریاچه چاد در گوشه جنوب شرقی این کشور میان نیجر، نیجریه، چاد و کامرون مشترک است.
آب و هوا
آب و هوای داغ و خشک در مناطق بیابانی باعث آتش‌سوزی در برخی نواحی می‌شود. در جنوب، در امتداد حاشیه حوضه رود نیجر، آب و هوایی گرمسیری حکم فرماست.
حیات وحش
قلمرو نیجر شامل پنج ناحیه بوم شناختی خشکی‌زی است: ساوانای درختان اکاسیا در منطقه ساحل، ساوانای غرب سودان، ساوانای سیل زده دریاچه چاد، استپ و جنگل‌های کوهستانی نیمه‌بیابانی جنوب صحرا، و جنگل‌های کوهستانی خشک غرب صحرا.
بخش شمالی این کشور پوشیده از بیابان و نیمه بیابان است. جانوران پستاندارِ شاخص این ناحیه شامل بز کوهی شاخ بلند (آداکس)، کل یال‌شمشیری، غزال و در کوهستان‌ها قوچ وحشی بربری می‌شود. برای حفاظت از این گونه‌ها، در بخش‌های شمالی، ذخیره‌گاه طبیعی ایر و تنره تاسیس شده است.
بخش‌های جنوبی بطور طبیعی پوشیده از ساوان هستند. پارک ملی دبلیو (W)، که در منطقه هم مرز با بورکینافاسو و بنین قرار دارد، متعلق به یکی از مهمترین مناطق حیات وحش در غرب آفریقا است که با نامِ مجتمع دبلیو-آرلی-پندجاری (WAP) شناخته می‌شود. این پارک زیستگاهِ شیر غرب آفریقا و یکی از آخرین جمعیت‌های یوزپلنگ شمال غرب آفریقا به شمار می‌رود.
از دیگر حیوانات وحشی این منطقه می‌توان به فیل، گاومیش، کوب و شاخ‌بلند ابرش اشاره کرد. زرافه غرب آفریقا نیز در بخش‌های شمالی‌تر یافت می‌شود که آخرین جمعیت باقی‌مانده از این گونه در این منطقه است.
مهمترین مسائل زیست‌محیطی در نیجر شامل شیوه‌های مخرب کشاورزی ناشی از فشار جمعیت، شکار غیرمجاز، آتش‌سوزی در برخی مناطق و تجاوز انسان به دشت‌های سیلابی رود نیجر برای کشت برنج است. همچنین ساخت سد بر روی رود نیجر در کشورهای همسایه مالی و گینه و نیز خود نیجر، به عنوان دلیلی برای کاهش جریان آب در رود نیجر ذکر شده است که تأثیری مستقیم بر محیط زیست دارد. کمبود نیروی انسانی کافی برای حفاظت از حیات وحش در پارک‌ها و ذخیره‌گاه‌ها، عامل دیگری است که برای کاهش جمعیت حیوانات وحشی ذکر شده است.
از سال ۱۹۸۳ به منظور افزایش تولید غذا و چوب و همچنین بالا بردن مقاومت در برابر تغییرات شدید آب و هوایی، احیای طبیعی مدیریت‌شده توسط کشاورزان در حال اجرا است.
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی (GDP) نیجر در سال ۲۰۲۳ طبق اطلاعات رسمی بانک جهانی، ۱۶.۶۱۷ میلیارد دلار آمریکا بوده است. این آمار عمدتا بر پایه بازارهای داخلی، کشاورزی معیشتی و صادرات مواد خام بنا شده است: مواد غذایی به کشورهای همسایه و مواد معدنی خام به بازارهای جهانی.
نیجر با وجود دارا بودن منابع خام فراوان و داشتن دولتی نسبتا باثبات و جامعه ای که در حال حاضر تحت تاثیر جنگ داخلی یا تروریسم قرار نگرفته است، درآمد سرانه بسیار پایین داشته و در میان توسعه نیافته ترین و بدهکارترین کشورهای جهان قرار دارد.
طبق گزارش شاخص چندبعدی فقر (MPI) سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۳، نیجر یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. برخی از مناطق غیر بیابانی این کشور به طور دوره‌ای دچار خشکسالی و بیابان‌زایی می‌شوند. اقتصاد نیجر بر پایه کشاورزی معیشتی استوار است و در برخی از مناطق کمتر خشک جنوبی به کشاورزی صادراتی نیز پرداخته می‌شود. صادرات مواد خام مانند سنگ معدن اورانیوم نیز در این کشور وجود دارد. نیجر به دلیل موقعیت محصور در خشکی، زمین‌های بیابانی، پایین بودن نرخ سواد، شورش‌های جهادی و بالاترین نرخ باروری در جهان به دلیل عدم استفاده از کنترل بارداری و رشد سریع جمعیت ناشی از آن، با چالش‌هایی در توسعه روبرو است.
جمعیت‌شناسی
جمعیت نیجر طبق آمار سال ۲۰۲۱، ۲۵،۲۵۲،۷۲۲ نفر بوده است. جمعیت این کشور از رقم ۳.۴ میلیون نفر در سال ۱۹۶۰ به سرعت افزایش یافته و در حال حاضر نرخ رشد جمعیت ۳.۳ درصد (به طور میانگین ۷.۱ فرزند برای هر مادر) است. این نرخ رشد یکی از بالاترین نرخ‌های جهان است و باعث نگرانی دولت و سازمان‌های بین‌المللی شده است. جمعیت نیجر عمدتا جوان است، به طوری که ۴۹.۲ درصد زیر ۱۵ سال و ۲.۷ درصد بالای ۶۵ سال سن دارند و عمدتا روستایی هستند و تنها ۲۱ درصد در مناطق شهری زندگی می‌کنند.
جامعه نیجر، بازتابنده تنوع ناشی از تاریخ مستقل برخی از گروه‌های قومی و مناطق و دوره زندگی مشترک آنها در یک کشور واحد است. مردم هوسه بزرگترین گروه قومی این کشور هستند که بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند.
زبان
زبان فرانسه که از دوره استعمار به ارث رسیده، زبان رسمی کشور است. این زبان به عنوان زبان دوم در مدارس تدریس می شود و زبان اداری به شمار می رود. نیجر در سال ۱۹۷۰ به سازمان بین المللی زبان فرانسه پیوست، هرچند ماه‌ها پس از کودتای ۲۰۲۳ همکاری خود را با این گروه به حالت تعلیق درآورد.
نیجر دارای ده زبان ملی شناخته شده است، از جمله عربی، بودوما، فولفولده، گورمانچما، هوسا، کانوری، زارما و سونگهای، تماشق، تاساواگ و تبو. هر یک از این زبان‌ها عمدتا به عنوان زبان اول توسط گروه قومیتی که با آن مرتبط است صحبت می‌شود. زبان‌های هوسا و زارما-سونگهای، دو زبان پرکاربردتر، به طور گسترده در سراسر کشور به عنوان زبان اول یا دوم صحبت می‌شوند.
مذهب
نیجر کشوری سکولار است و جدایی دین و دولت توسط مواد ۳ و ۱۷۵ قانون اساسی ۲۰۱۰ تضمین شده است، که عنوان می‌کند اصلاحات یا تجدید نظرهای آتی نمی‌توانند ماهیت سکولار جمهوری نیجر را تغییر دهند. آزادی مذهب توسط ماده ۳۰ همین قانون اساسی حمایت می‌شود.
اسلام که از قرن دهم میلادی در منطقه گسترش یافته است، به شدت فرهنگ و آداب مردم نیجر را شکل داده است. اسلام دین غالب این کشور است که طبق سرشماری سال ۲۰۱۲، ۹۹.۳ درصد از جمعیت آن را تشکیل می‌دهد.