سکته مغزی
سکته مغزی یا حوادث مغزی – عروقی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون قسمتی از مغز کاهش یافته یا قطع شود. این امر سبب می‌شود که رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به مغز مختل شود. در این حالت، سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه از بین می‌روند.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نشانه ها: | ضعف و کرختی صورت و بازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی) فلج صورت، بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی) عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی) اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری) اشکال در بلع (دیس فاژی) کرختی و سوزش قسمت‌های بدن اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی) دو بینی و تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم سردرد شدید و ناگهانی از دست دادن حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت-اختلال در قضاوت سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی بی‌اختیاری ادرار و مدفوع اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران می‌گویند. |
| گونه ها: | حمله ایسکمیک گذرا (TIA) سکته مغزی ایسکمیک یا انسدادی سکته مغزی هموراژیک |
| فراوانی: | 0.24% (فرانسه), 0.6% (نووسیبیرسک) |
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان آن باید بلافاصله انجام شود. اقدامات سریع می‌تواند میزان تخریب مغزی را کاهش داده و از عوارض بعدی جلوگیری کند. در حال حاضر در جهان تعداد کمتری از انسان‌ها به علت سکته مغزی می‌میرند.
انواع
انواع سکته مغزی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
- سکته مغزی ایسکمیک یا انسدادی
- سکته مغزی هموراژیک
اصولا نوع سکته مغزی بر روند درمان و بهبودی بیمار تأثیر می‌گذارد.
حمله ایسکمی گذرا (TIA)
حمله ایسکمیک گذرا، که اغلب TIA یا ministroke نامیده می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که جریان خون در مغز به طور موقت در اثر وجود لخته خون مسدود شود. علائم آن شبیه علائم سکته کامل می‌باشند، اما به طور معمول موقتی هستند و پس از چند دقیقه یا چند ساعت به علت حرکت لخته و برطرف شدن انسداد، از بین می‌روند. طبق آمار CDC، بیش از یک سوم افرادی که TIA را تجربه می‌کنند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند، در طی یک سال پس از آن دچار سکته مغزی کامل می‌شوند. پس باید به سرعت به فکر درمان اساسی بود.
سکته مغزی ایسکمیک
در طی سکته ایسکمیک، شریان‌های خونرسان به مغز باریک و یا مسدود می‌شوند. این انسداد معمولا در اثر لخته شدن خون ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند در اثر ظهور پلاک در اثر تصلب شرایین (گرفتگی عروق در اثر رسوب چربی) اتفاق افتد. دو نوع متداول از سکته مغزی ایسکمیک شامل سکته ترومبوتیک و سکته آمبولیک می‌باشد. در نوع آمبولیک لخته خونی که در قسمت‌های دیگر بدن تشکیل شده، به سمت مغز حرکت می‌کند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، ۸۷ درصد سکته‌های مغزی از نوع ایسکمیک یا انسدادی است.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که شریان مغز پاره شود و یا خون آن نشت پیدا کند. در نتیجه این شرایط، خون حاصل سبب بروز فشار اضافی در جمجمه شده و مغز را متورم می‌کند؛ این وضعیت به سلول‌ها و بافت‌های مغز آسیب می‌رساند.
طبق آمار انجمن قلب آمریکا، حدود ۱۳ درصد سکته‌های مغزی از این نوع است. اصولا پارگی عروق مغز در اثر آنوریسم عروق (برجستگی بخشی از دیواره رگ در اثر ضعیف شدن دیواره به دلایل مختلف مانند فشار خون بالا) یا یک بیماری به نام ناهنجاری شریانی، که در آن اتصال غیرطبیعی بین وریدها و شریان‌ها وجود دارد، رخ می‌دهد. از دیگر دلایل آن می‌توان به مصرف بیش از حد داروهای ضد انعقاد خون، تروما (مانند تصادف رانندگی)، رسوب پروتئین در دیواره رگ‌های خونی، که منجر به ضعیف شدن دیواره رگ‌ها می‌شود (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی)، و حتی بروز سکته مغزی ایسکمیک اشاره کرد.
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان آن باید بلافاصله انجام شود، اقدامات سریع می‌تواند میزان تخریب مغزی را کاهش داده و از عوارض بعدی جلوگیری کند.
خبر خوب اینکه در حال حاضر در جهان تعداد کمتری از انسان‌ها به علت سکته مغزی می‌میرند.
انواع
انواع سکته مغزی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ حمله ایسکمیک گذرا (TIA)، سکته مغزی ایسکمیک یا انسدادی و سکته مغزی هموراژیک. اصولا نوع سکته مغزی بر روند درمان و بهبودی بیمار تأثیر می‌گذارد. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
حمله ایسکمی گذرا (TIA)
حمله ایسکمیک گذرا که اغلب TIA یا ministroke نامیده می‌شود؛ هنگامی رخ می‌دهد که جریان خون در مغز به طور موقت در اثر وجود لخته خون مسدود شود. علائم آن شبیه علائم سکته کامل می‌باشند اما به طور معمول موقتی هستند و پس از چند دقیقه یا چند ساعت به علت حرکت لخته و برطرف شدن انسداد، از بین می‌روند. طبق آمار CDC، بیش از یک سوم افرادی که TIA را تجربه می‌کنند و تحت درمان قرار نمی‌گیرند، در طی یک سال پس از آن دچار سکته مغزی کامل می‌شوند. پس باید به سرعت به فکر درمان اساسی بود.
سکته مغزی ایسکمیک
در طی سکته ایسکمیک، شریان‌های خونرسان به مغز باریک و یا مسدود می‌شوند. این انسداد معمولا در اثر لخته شدن خون ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند در اثر ظهور پلاک در اثر تصلب شرایین (گرفتگی عروق در اثر رسوب چربی) اتفاق افتد. دو نوع متداول از سکته مغزی ایسکمیک شامل سکته ترومبوتیک و سمته آمبولیک می‌باشد. در نوع آمبولیک لخته خونی که در قسمت‌های دیگر بدن تشکیل شده؛ به سمت مغز حرکت می‌کند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، ۸۷ درصد سکته‌های مغزی از نوع ایسکمیک یا انسدادی است.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که شریان مغز پاره شود و یا خون آن نشت پیدا کند. در نتیجه این شرایط، خون حاصل باعث بروز فشار اضافی در جمجمه شده؛ مغز را متورم می‌کند و به سلول‌ها و بافت‌های مغز آسیب می‌رساند. طبق آمار انجمن قلب آمریکا، حدود ۱۳ درصد سکته‌های مغزی از این نوع است. اصولا پارگی عروق مغز در اثر آنوریسم عروق (برجستگی بخشی از دیواره رگ در اثر ضعیف شدن دیواره به دلایل مختلف مانند فشار خون بالا) یا یک بیماری به نام ناهنجاری شریانی که در آن اتصال غیرطبیعی بین وریدها و شریان‌ها وجود دارد؛ رخ می‌دهد. از دیگر دلایل آن می‌توان به مصرف بیش از حد داروهای ضد انعقاد خون، تروما (مانند تصادف رانندگی)، رسوب پروتئین در دیواره رگ‌های خونی که منجر به ضعیف شدن دیواره رگ‌ها می‌شود (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی) و حتی بروز سکته مغزی ایسکمیک؛ اشاره کرد.