نان گرده
نان گرده یک نوع نان می‌باشد که اصالت آن به استان همدان باز می‌گردد و جزو خانواده نان‌های فطیر به شمار می‌رود. نان گرده را اغلب در ماه رمضان استفاده می‌نمایند و برای تهیه آن به مواردی همچون آرد، تخم مرغ، شیر، شکر، روغن، خمیر مایه و... نیاز است. این نان طعم شیرینی دارد.
طرز تهیه نان گرده
مواد لازم برای تهیه نان گرده:
- آرد: چهار الی پنج پیمانه
- تخم مرغ: سه عدد
- شیر: دو پیمانه
- شکر:دو پیمانه
- خمیر مایه: دو قاشق غذاخوری
- روغن: یک دوم پیمانه
- ماست: دو الی سه قاشق غذاخوری
- آب: یک لیوان
- نمک: یک قاشق چایخوری
- رازیانه: سه قاشق چایخوری
- شنبلیله خشک: دو قاشق غذاخوری
- سیاهدانه و کنجد: به میزان کافی
- زردچوبه: یک دوم قاشق غذاخوری
طرز تهیه نان گرده:
برای تهیه نان گرده همدان ابتدا یک ظرف مناسب انتخاب کنید و دو قاشق غذاخوری خمیر مایه را به همراه یک قاشق غذاخوری شکر و یک دوم لیوان آب گرم درون آن بریزید و کمی مخلوط نمایید. درب ظرف را بگذارید و حدود ده دقیقه زمان دهید تا خمیر مایه عمل آید.
یک کاسه با اندازه مناسب انتخاب کنید و دو عدد تخم مرغ را درون آن بشکنید. دو پیمانه شکر را به همراه یک دوم پیمانه روغن به آن اضافه نمایید. حال دو پیمانه شیر ولرم را نیز به مواد بیافزایید و با همزن به خوبی مخلوط کنید تا دانه‌های شکر درون مواد حل شود. خمیر مایه‌ای که از قبل آماده کرده بودید را نیز اضافه کنید و مجدد مخلوط کنید.
در این قسمت سه قاشق چایخوری دانه رازیانه را به مواد اضافه نمایید. در صورت دلخواه میتوانید در این مرحله از مقداری سیاهدانه به همراه کنجد نیز استفاده کنید. شما میتوانید برای عطر بهتر نان گرده به مواد مقداری زعفران دم کرده غلیظ نیز اضافه کنید و هم بزنید.
در ظرفی دیگر پنج پیمانه آرد را دو الی سه مرتبه الک نمایید و به آن یک دوم قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق چایخوری نمک بیافزایید و مخلوط کنید. مواد آردی را طی چند مرتبه روی مواد دیگر الک نمایید و به آرامی مخلوط کنید.
وقتی خمیر جمع شد آن را به دست حدود یک ربع ورز دهید تا دیگر به دست نچسبد. اگر خمیر همچنان به دست شما می‌چسبید میتوانید از مقداری دیگر آرد استفاده کنید و آن را ورز دهید اما اگر خمیر سفت شد باید به آن کمی آب اضافه کنید و مجدد ورز دهید.
خمیر را به صورت توپ جمع کنید و در وسط یک ظرف قرار دهید. روی ظرف را به کمک سلفون بپوشانید و آن را در جایی گرم حدود یک الی دو ساعت استراحت دهید. پس از گذشت این زمان، حجم خمیر باید دو برابر شود. خمیر را کمی ورز دهید تا پف آن گرفته شود و هوای اضافی خارج گردد.
سطح کار را تمیز کنید و آن را آرد پاشی نمایید. خمیر را روی سطح کار قرار دهید و آن را به ده چانه مساوی تقسیم نمایید. روی چانه‌ها را بپوشانید تا به مدت یک ربع استراحت نمایند.
در ظرفی کوچک یک عدد زرده تخم مرغ را به همراه دو الی سه قاشق غذاخوری ماست و کمی روغن به وسیله چنگال کاملا مخلوط کنید تا یکدست شود. در این مواد میتوانید از کمی زعفران نیز استفاده کنید تا نان‌ها ظاهر زیباتری داشته باشند.
پس از گذشت یک ربع از استراحت چانه‌ها، هر چانه را روی سطح کار بگذارید و آن را به کمک وردنه باز نمایید تا قطر آن به نیم سانتیمتر برسد. روی خمیر را به وسیله چنگال چند سوراخ ایجاد کنید و سپس با انگشت خود یا ته یک لیوان روی خمیر‌ها طرح دلخواه ایجاد نمایید. به وسیله یک برس تمیز از مایه‌ای که برای رومال نان‌ها آماده کرده بودید روی خمیر‌ها بمالید و سپس به میزان دلخواه کنجد، سیاهدانه و پودر شنبلیله خشک شده روی خمیر نان‌ها بریزید.
فر را روشن کنید و دمای آن را روی ۱۸۰ درجه سانتیگراد تنظیم نمایید تا به مدت ده دقیقه کاملا گرم شود. پس از گذشت ده دقیقه، حرارت فر را روی ۱۵۰ درجه سانتیگراد بگذارید. خمیر نان گرده را در سینی فر قرار دهید و آن را درون فر بگذارید تا به مدت بیست و پنج دقیقه پخته شود و سطح آن نیز طلایی گردد. اگر فر در دسترس ندارید میتوانید از ماهیتابه نیز برای پخت نان گرده استفاده کنید.