بهمن فرمان‌آرا
بهمن فرمان‌آرا نویسنده، کارگردان، تهیهکننده و بازیگر مرد ایرانی است که در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۲۰ در تهران به دنیا آمد.
او پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در تهران در سال 1337 برای تحصیل در رشته هنر به انگلستان مهاجرت کرد و پس از مدتی برای تحصیل در رشته فیلم‌سازی و کارگردانی راهی آمریکا شد. او پس از پایان تحصیلاتش در سال 1345 به ایران بازگشت و به خدمت سربازی رفت.
فرمان‌ارا همزمان با گذراندن سربازی، در مجله انگلیسی زبان تهران ژورنال نقد فیلم می‌نوشت.
فرمان‌آرا فعالیت هنری حرفه‌ای خود را از سال 1347 با استخدام در تلویزیون ملی آغاز کرد و به عنوان کارشناس در برنامه‌‌های سینمایی فانوس خیال و جهان سینما حضور داشت. او فیلم‌سازی را با فیلم‌های کوتاه نوروز و خاویار و تهران کهنه و نو آغاز کرد
او سپس در سال 1351 فیلم خانه قمر خانم و در سال 1353 فیلم شازده احتجاب را کارگردانی کرد و مورد تقدیر منتقدین متعددی قرار گرفت. او برای کارگردانی فیلم شازده احتجاب که با اقتباس از داستانی از هوشنگ گلشیری ساخته شده‌بود، موفق به کسب جایزه بهترین فیلم از جشنواره جهانی فیلم تهران شد.
او در برخی آثار خود مانند بوی کافور عطر یاس و حکایت دریا به عنوان بازیگر نیز جلوی دوربین رفته است.
ازدواج و خانواده
بهمن فرمان‌آرا در سال 1346 با فلورا لبافی‌نژاد ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو فرزند پسر و یک فرزند دختر است.
فیلم‌سازی در آمریکا
بهمن فرمان‌آرا بار دیگر و در سال 1359 ایران را به قصد کانادا ترک کرد و در آن‌جا مدیریت یک شرکت فیلم‌سازی با نام سیرکل ونکوور را به عهده گرفت.
او چندی بعد به لس‌‌آنجلس در آمریکا رفت و در ساخت چند فیلم آمریکایی مشارکت کرد. از جمله این فیلم‌ها می‌توان به وارد زیر اشاره کرد:
- باغ‌وحش شیشه‌ای به کارگردانی پل نیومن
- مادام سوزاتسکا به کارگردانی جان شلزینجر
- رادیو حرف به کارگردانی الیور استون
- سقوط امپراتوری آمریکا به کارگردانی دنیس آرکند
- آخرین وسوسه مسیح به کارگردانی مارتین اسکورسیزی
- خانم و آقای بریج به کارگردانی جیمز آیوری
- تردستان به کارگردانی استیون فریرز
- لیولو به کارگردانی ژان کلودلوزان
بازگشت به ایران
فرمان‌ارا در اواخر دهه 60 به ایران بازگشت و مشغول به نویسندگی فیلم‌نامه شد. او در سال 1387 فیلم سینمایی بوی کافور عطر یاس را ساخت و برای این اثر موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
او پس از ساخت فیلم‌های خانه‌ای روی آب و یک بوس کوچولو دوباره به سطح اول سینمای ایران بازگشت.
فرمان‌آرا آثار دیگری همچون دلم میخواد با بازی مهناز افشار و محمدرضا گلزار و حکایت دریا با بازی علی نصیریان، فاطمه معتمدآریا، لیلا حاتمی، علی مصفا، رویا نونهالی، صابر ابر، مریم بوبانی و پانته‌آ پناهی‌ها را ساخت
جوایز و افتخارات
- سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از هجدهمین جشنواره فیلم فجر در سال 1378 برای فیلم وی کافور عطر یاس
- سیمرغ بلورین بهترین فیلم از بیستمین جشنواره فیلم فجر در سال 1380 برای فیلم خانه|ای روی آب
- برنده بز بال‌دار از جشن سینمای ایران و سومین دوره جشنواره جهانی فیلم تهران در سال 1353 برای فیلم شازده احتجاب
- تندیس زرین بهترین فیلم در ششمین دوره جشن خانه سینما
آثار
در ادامه آثار بهمن فرمان‌آرا به عنوان کارگردان، بازیگر و تهیهکننده در یک جدول گردآوری شده‌اند:
| کارگردانی | تهیه‌کنندگی | بازیگری |
|---|---|---|
| سال/ عنوان | سال/ عنوان | سال/ عنوان |
| ۱۳۹۵ / حکایت دریا
۱۳۹۲ / دلم میخواد ۱۳۸۶ / خاک‌آشنا ۱۳۸۴ / یک بوس کوچولو ۱۳۸۰ / خانه‌ای روی آب ۱۳۷۸ / بوی کافور، عطر یاس ۱۳۵۷ / سایه‌های بلند باد ۱۳۵۳ / شازده احتجاب ۱۳۵۱ / خانه قمر خانم |
۱۳۹۵ / حکایت دریا
۱۳۸۶ / خاک‌آشنا ۱۳۸۰ / خانه‌ای روی آب ۱۳۵۷ / سایه‌های بلند باد ۱۳۵۷ / دایره مینا ۱۳۵۶ / کلاغ ۱۳۵۶ / گزارش ۱۳۵۶ / در امتداد شب ۱۳۵۵ / ملکوت ۱۳۵۵ / شطرنج باد |
۱۳۹۸ / مجبوریم
۱۳۹۵ / حکایت دریا ۱۳۷۸ / بوی کافور، عطر یاس ۱۳۵۲ / مغولها |