اقیانوس منجمد جنوبی
اقیانوس منجمد جنوبی (به انگلیسی: Southern Ocean) که با عنوان اقیانوس جنوبگان نیز شناخته میشود، جنوبیترین آبهای اقیانوسهای جهان را تشکیل میدهد که عموماً در جنوب مدار 60 درجه جنوبی قرار گرفته و قطب جنوب را احاطه کردهاند. با وسعت 20،327،000 کیلومتر مربع، بهعنوان دومین بخش کوچک از پنج بخش اصلی اقیانوسی در نظر گرفته میشود: کوچکتر از اقیانوس آرام، اطلس و هند اما بزرگتر از اقیانوس منجمد شمالی.
حداکثر عمق اقیانوس منجمد جنوبی، با استفاده از این تعریف که در جنوب مدار 60 درجه قرار دارد، در اوایل فوریه 2019 بررسی شد. عمیقترین نقطه با عمق 7,434 متر شناسایی شد و به نام «ژرفای فاکتوریایی» نامگذاری شد.
جیمز کوک از طریق سفرهای خود در دهه 1770 ثابت کرد که آبها عرضهای جغرافیایی جنوبی کره زمین را در بر میگیرند. با این حال، جغرافیدانان اغلب در مورد اینکه آن را بهعنوان یک اقیانوس مستقل یا بهعنوان بخشی از آبهای جنوبی اقیانوسهای آرام، اطلس و هند در نظر گرفته شود، اختلاف نظر داشتند. سازمان بینالمللی هیدروگرافی (IHO) سرانجام پس از اینکه اهمیت کامل گردش واژگونی اقیانوس جنوبی مشخص شد، این بحث را حل کرد و اصطلاح اقیانوس منجمد جنوبی اکنون مجموعه آبی را تعریف میکند که در جنوب مرز شمالی آن گردش قرار دارد.
گردش واژگونی اقیانوس جنوبی از این جهت مهم است که نیمه دوم گردش دماشوری جهانی را تشکیل میدهد و نیمی دیگر گردش واژگونی نصف النهار اقیانوس اطلس (AMOC) است. دقیقاً مانند AMOC، بهطور قابلتوجهی تحتتاثیر تغییرات آب و هوایی قرار گرفته است، بهگونهای که لایهبندی اقیانوس را افزایش داده است و همچنین ممکن است منجر به کاهش قابلتوجه یا حتی عبور از یک نقطه اوج و فروپاشی کامل شود. این موضوع تأثیرات نامطلوبی بر آب و هوای جهانی و عملکرد اکوسیستمهای دریایی در اقیانوس جنوبی خواهد داشت که طی قرنها آشکار میشود. علاوه بر این، گرمایش مداوم در حال حاضر اکوسیستم های دریایی در اقیانوس جنوبی را تغییر داده است.