حبوبات

حبوبات، به انگلیسی Legume، جزو مواد مغذی رژیم غذایی افراد در سراسر جهان بوده و سرشار از پروتئین گیاهی، فیبر، ویتامین B، آهن، کلسیم و پتاسیم هستند. از نظر مواد مغذی، حبوبات مانند خانواده گوشت‌ها سرشار از پروتئین هستند؛ البته سطح آهن کم‌تری داشته و در عوض چربی‌های اشباع شده ندارند.

انواع مختلف حبوبات

همچنین حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده هستند که فواید بسیاری دارد. انواع مختلف حبوبات از نظر تغذیه، ظاهر، طعم و استفاده بسیار متفاوت‌اند. خوردن انواع حبوبات به کاهش کلسترول، کاهش سطح قند خون و افزایش باکتری‌های سالم روده کمک می‌کند.

انواع مختلف حبوبات، ویژگی‌ها و خواص آن‌ها

لوبیا سفید

لوبیا سفید از پرکاربردترین انواع لوبیا است و در همه جهان محبوبیت بسیاری دارد. به دلیل تولید آسان و ارزش غذایی بالا از انواع حبوبات بسیار پرطرفدار است. جالب است بدانید که مقدار زیادی از برنامه غذایی ملوانان را این دانه مقوی تشکیل می‌دهد. به دلیل بالا بودن ارزش غذایی و وجود پروتئین فراوان، با حفظ مواد غذایی خود می‌تواند تا مدت زمان زیادی نگهداری شود. از فواید مصرف لوبیا سفید می‌توان به تقویت حافظه، کاهش خطر ابتلا به سرطان، بهبود عملکرد قلب، کاهش خطر ابتلا به دیابت، بهبود فرآیند هضم و افزایش رشد اشاره کرد. طب اسلامی و سنتی مصرف آن را برای افزایش میل جنسی، منظم شدن دوره ماهیانه خانم‌ها و ملین کردن سینه بسیار مناسب دانسته است.

لوبیا قرمز

یکی از انواع حبوبات لوبیا قرمز است. به دلیل شباهتی که در رنگ و ظاهر به کلیه دارد به نام لوبیا کلیوی نیز شناخته می‌شود. در حین پخت، عطر و طعم چاشنی‌ها و ادویه‌های اضافه شده را به آسانی جذب می‌کند. پروتئین، کلسیم، فیبر، اسید فولیک و کربوهیدرات به مقدار فراوانی در آن وجود دارد. کاهش مقدار کلسترول بدن، کنترل دیابت و کاهش خطر ابتلا به آن، تقویت حافظه، تولید انرژی برای بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری فشارخون از مزایای آن هستند. از خواص دیگر آن می‌توان به کمک به کاهش وزن، شفاف سازی پوست، استحکام استخوان‌ها و کم کردن سردرد‌های میگرنی اشاره کرد.

لوبیا چشم بلبلی

مردم کشور هند از لوبیا چشم بلبلی، که از انواع حبوبات مقوی است، استفاده بسیاری می‌کنند. محل پیدایش آن در شمال آفریقا بوده و از غذا‌های بسیار پرطرفدار در آفریقا نیز به شمار می‌رود. شکل ظاهری آن‌ها بیضی بوده و یک ناحیه سیاه شبیه به چشم در بالای آن وجود دارد. سرشار از مواد مغذی مورد نیاز برای بدن است و در نتیجه با مصرف آن یک برنامه غذایی سالم را خواهیم داشت.

لوبیا عروس

محل پیدایش لوبیا عروس، که یکی از انواع حبوبات است، در شهر لیما در کشور پرو است. نام‌های دیگر این لوبیا کریسمس و لیما هستند. رنگ آن سفید بوده و نقش‌هایی به رنگ بنفش روی آن وجود دارد. از لحاظ سایز از سایر انواع خود بزرگ‌تر‌ و پس از پخت بافت نرمی دارد. برداشت آن در انتهای تابستان و ابتدای پائیز صورت می‌گیرد.

لوبیا چیتی

لوبیا چیتی به نام لوبیای رومی هم شناخته می‌شود. این لوبیا یکی از انواع حبوبات پرکاربرد در آشپزی ایرانی است. استان لرستان بهترین آن را تولید می‌کند. نظر اکثر مردم این است که این لوبیا نسبت به بقیه خوش طعم تر است و موجب نفخ کم‌تر‌ی نیز می‌شود. آمینو اسید به مقدار زیادی در آن موجود است و از لحاظ میزان فیبر، نسبت به سایر هم‌نوعان خود برتری دارد. هیچ کلسترولی نداشته و مقدار قند آن در قیاس با سایر لوبیا‌ها کم‌تر‌ است. سرشار از ویتامین C بوده و مقادیر فراوانی پتاسیم، آهن، کلسیم و سدیم دارد. از مواد معدنی موجود در آن می‌توان به تیامین، فسفر و نیاسین اشاره کرد. خواص فراوانی برای سلامتی دارد. مصرف آن به درمان یبوست کمک زیادی می‌کند. موجب تنظیم شدن قند خون شده و از ریزش مو جلوگیری می‌کند. لوبیا چیتی در داشتن پوستی سالم و عاری از هرگونه خشکی تأثیر بسیاری دارد. خوردن آن در دوران بارداری در جلوگیری از نقص‌های مادرزادی احتمالی بسیار مفید است.

لوبیا کشاورزی

لوبیا کشاورزی زمان پخت بسیار کمی دارد. شهرهای شمالی، علی الخصوص رشت و گیلان، به مقدار فراوانی آن را تولید می‌کنند؛ از این رو به لوبیا رشتی نیز شناخته می‌شود. برداشت محصول در اوایل فصل پاییز صورت می‌گیرد. از انواع حبوبات پرکاربرد در گیلان است که به نام پاچ باقلا شناخته می‌شود و در غذاهایی چون باقلاقاتوق و خوراک مرغ از آن استفاده می‌کنند.

نخود ریز

نخود ریز طبع گرم و خشکی دارد. سرشار از پروتئین‌های گیاهی بوده و در پیشگیری از ابتلا به دیابت و کمک به کاهش وزن بسیار مؤثر است. از دیگر خواص آن می‌توان کنترل فشار خون، بهبود هضم، کم کردن خطر مبتلا شدن به بیماری‌های ژنتیکی و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی را نام برد. مصرف این محصول پرخاصیت در سلامتی پوست و مو نیز بسیار مفید است.

نخود درشت

نخود درشت بهترین رتبه را از لحاظ کیفیت در بین انواع خود دارد. اندازه و درشتی، عاملی است که در رتبه‌بندی آن‌ها ملاک قرار می‌گیرد. با درشت شدن سایز، مرغوبیت و قیمت نیز بیش‌تر‌ خواهد شد. نکته‌ای که بایستی در خرید انواع حبوبات به آن توجه کرد این است که محصول باید یک دست بوده و هیچ گونه آشغال و نخاله‌ای نباید در آن وجود داشته باشد.

عدس ریز

عدس ریز یکی از انواع حبوباتی است که فواید زیادی دارد و به نام دیم نیز شناخته می‌شود. شکل ظاهری آن پهن و گرد و رنگ آن سبز روشن و تیره است. آبیاری عدس دیم توسط باران انجام می‌گیرد. سایز آن در مقایسه با بقیه کوچک بوده اما طعم بسیار خوشمزه‌تر‌ی دارد. به دلیل رشد طبیعی، کاملا ارگانیک است. در استان‌هایی که در زمان کاشت محصول بارندگی فراوانی دارند کشت می‌شود.

عدس درشت

پروتئین به مقدار زیادی در عدس درشت وجود دارد. میزان پروتئین آن ۳۵ درصد بوده که با پروتئینی که در محصولات لبنی، گوشت قرمز، ماهی‌ها و پرنده‌ها وجود دارد تقریبا برابر است. مواد مغذی همچون ویتامین B1، اسید فولیک، پتاسیم، منگنز، فسفر و آهن در این دانه وجود دارد. سرشار از فیبر رژیمی بوده و کالری موجود در آن بسیار کم است.

دال عدس

یکی از مدل‌های عدس بوده که رنگ قرمز و یا نارنجی دارد و از فواید زیادی برخوردار است. موجب تقویت بدن شده و به همین دلیل خوردن آن به خانم‌های باردار توصیه می‌شود. سرشار از مواد معدنی بوده و در حفظ سلامت جنین تأثیر به‌سزایی دارد. از غذاهایی که می‌توان با آن تهیه کرد دال عدس بوشهری، دال عدس هندی، سوپ دال عدس، کوفته و خورش دال عدس هستند.

لپه

یکی از گیاهان دولپه‌ای که در گروه نخود‌ها جای دارد، لپه است. ارزش غذایی انواع حبوبات بسیار بالا بوده و بهترین گزینه‌ای هستند که می‌توان آن‌ها را به جای گوشت استفاده کرد. افزون بر وجود پروتئین مقداری نشاسته نیز در آن وجود دارد. مصرف یک الی دو مرتبه در روز برای بدن مفید است. پوست لپه طی فرآیندی گرفته می‌شود؛ بنابراین میزان نفخی که پس از خوردن آن به وجود می‌آید کم بوده و لازم نیست که به مدت چندین ساعت آن را خیساند. افرادی که معده حساسی دارند مناسب‌تر‌ است که کمی آن را خیسانده و بعد از ریختن آب آن، در غذاهای خود استفاده کنند.

ماش

در این دانه کوچک و سبز به مقدار زیادی فیبر، پروتئین و آنتی‌اکسیدان موجود است. در اکثر دنیا در قیاس با سایر حبوبات طرفداران کم‌تر‌ی دارد ولی در کشور ما این دانه مغذی گیاهی که از انواع حبوبات پر خاصیت بوده از محبوبیت بالایی برخوردار است. از جوانه ماش نیز استفاده فراوانی می‌شود. یک لیوان کوچک از جوانه میزان ۳۱ کالری، ۱۰۰ گرم پروتئین و ۲ گرم فیبر دارد.