قفقاز جنوبی
قفقاز جنوبی که بدان ماورای قفقاز هم گفته می‌شود، نیمه جنوبی منطقه قفقاز است. منطقه قفقاز به سرزمین میان دریای خزر و دریای سیاه می‌گویند که خود به دو بخش قفقاز شمالی و قفقاز جنوبی تقسیم می‌شود.
منطقه قفقاز جنوبی شامل کشورهای گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و مناطقی از شمال غربی ایران و شمال شرقی کشور ترکیه می‌شود. این مطقع مساحتی در حدود ۳۵۰،۰۰۰ کیلومترمربع و جمعیتی بیش از ۳۰،۰۰۰،۰۰۰ نفر دارد.
منطقه قفقاز جنوبی در طول تاریخ تحت کنترل و نفوذ حکومت‌های مختلفی بوده است. اوایل قرن نوزدهم میلادی بر سر حکومت بر این منطقه جنگ‌هایی بین ایران و روسیه درگرفت که در نهایت امپراتوری روسیه به پیروزی رسید. پس از پیروزی امپراتوری روسیه بر ایران، بر مبنای قرارداد گلستان و قرارداد ترکمانچای این منطقه، ضمیمه خاک امپراتوری روسیه شد.
پس از سال ۱۹۱۷ میلادی و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، این مناطق به صورت جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوری شوروی درآمد. و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کشورهای گرجستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر این ناحیه حکومت می‌کنند.