آسپرین
آسپرین که نام دیگر آن استیل سالیسیلیک اسید است و به اختصار به آن آ.اس.آ می گویند در زبان آلمانی به آن Aspirin و فرمول مولکولی آن C⁹H⁸O⁴ می باشد. آسپرین یک ترکیب آروماتیک است به دلیل اینکه ساختار آن دارای یک حلقه بنزنی می باشد.
آسپرین به منظور کاهش درد، کاهش تب یا التهاب مصرف می گردد. برخی شرایط ویژه ای که این دارو مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از: سندروم کاوازاکی، تب روماتیسمی و پریکاردیت.
آسپرین جزو رده داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می باشد و به صورت قرص در دسترس افراد قرار می گیرد. این دارو بر مواردی مانند: پیشگیری از حمله‌های قلبی مجدد، لخته شدن خون، سکته مغزی ایسکمیک موثر است و در اشخاصی که در معرض خطر قرار دارند طی مدت زمان طولانی مصرف می گردد.
برای کاهش درد یا تب، اثرات این دارو اغلب طی سی دقیقه آغاز می شودو این دارو مانند دیگر داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی عمل می نماید با این تفاوت که عملکرد طبیعی پلاکت ها را هم سرکوب می کند و دارای عملکرد ضدانعقاد می باشد و سبب رقیق شدن خون می گردد.
یکی از عوارض جانبی رایجی که مصرف آسپرین به همراه دارد، بروز ناراحتی معده می باش. از دیگر عوارض جانبی جدی مصرف این دارو می توان به زخم گوارشی، تشدید بیماری آسم و خونریزی معده اشاره کرد. خطر بروز خونریزی در اشخاصی که نشانه‌هایی مانند: سن بالا، استفاده از الکل، مصرف دیگر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و مصرف دیگر داروهای رقیق کننده خون را دارند افزایش می یابد.
استفاده از آسپرین در اواخر دوره بارداری از هفته 20 به بعد توصیه نمی گردد. مصرف این دارو در کودکانی که دچار عفونت هستند به دلیل خطر بروز سندروم داون توصیه نمی گردد. مصرف دوز بالای این دارو ممکن است موجب وروز گوش گردد.
پیش ماده ای که برای تهیه این دارو به کار برده می شود، از پوست درخت سرده بید به دست می آید. از پوست درخت سرده بید حدود 2400 سال است که به منظور اثرهای مفید درمانی مصرف می گردد. در سال 1853 یک شیمیدان با نام چارلز فردریک گرهارت دارویی به اسم سدیم سالیسیلات را با استیل کلرید درمان نمود تا برای اولین بار اسید استیل سالیسیک را تولید نماید. طی پنجاه سال بعد، شیمیدانان متعددی، روش و ساختار تولید بهتر آسپرین را کشف نمودند.
این دارو در اغلب کشور ها، بدون نسخه پزشکی و به صورت یک داروی عمومی یا اختصاصی در اختیار مردم قرار دارد. آسپرین جزو پرمصرف ترین داروهای جهان شناخته می شود که سالانه حدود پنجاه الی صد و بیست میلیار قرص آسپرین مورد استفاده قرار میگیرد. آسپرین جزو فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی نیز می باشد و در سال 2020 با بیشتر از هفده میلیون نسخه، جایگاه 36 داروی رایج تجویز شده را در ایالات متحده به دست آورد.
موارد مصرف
آسپرین جزو داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی است که اغلب به منظور کاهش درد، از بین بردن تب و ضد التهاب مصرف می شود. آسپرین را می توان بدون داشتن نسخه پزشکی نیز تهیه کرد. موارد مصرف این دارو عبارتند از: کاهش انواع دردها از خفیف تا متوسط، بیماری‌های التهابی مانند سندروم کاوازاکی و روماتیسم مفصلی و به منظور مهارکننده تجمع پلاکتی.
آسپرین جزو پرطرفدارترین داروهای جهان می باشد. طبق آمار به دست آمده از بریتانیا، هر شخص به صورت سالانه حدود هفتاد قرص آسپرین را به صورت جدا و یا با برخی مسکن ها، کافئین ها و یا ویتامین ث استفاده می نماید. آسپرین اثراتی مانند بروز زخم های گوارشی، پیشگیری از لخته شدن خون را از خود نشان می دهد. مواردی که امروزه آسپرین برای آن ها استفاده می گردد شامل: جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی، ورم مفصل ها، سر درد، درد بدن و دیگر درد ها می باشد.
موارد مصرف آسپرین:
- کمک به درمان و یا کاهش خطر mi در افراد مبتلا به mi قلبی یا آنژین ناپایدار
- حمله‌های ایسکسمیک گذرا و اختلال های ترومبو آمبولی
- دردهای خفیف
- تب روماتیسمی
- آرتریت در افراد بالغ و نوجوانان
- پریکاردیت پس از آنفارکتوس حاد میوکارد
- جلوگیری از بسته شدن دوباره عروق کرونر پس از انجام عمل جراحی
- کاشت استنت
پیشگیری از سرطان
این امکان وجود دارد که داروی آسپرین خطر کلی بروز سرطان و مرگ ناشی از آن را کم نماید. شواهد بسیاری برای کاهش احتمال بروز سرطان کولورتال به دست آمده است اما برای دیدن این فواید باید حداقل ده الی بیست سال مصرف گردد. آسپرین ممکن است کمی احتمال ابتلا به سرطان مخاط رحم، سرطان پروستات و سرطان پستان را نیز کاهش دهد.
تاریخچه
تاریخچه مصرف ترکیبات دارویی دارای سالیسیک اسید به دوران باستان برمی گردد. بیش از سه هزار و پانصد سال قبل، انسان با این پودر آشنایی داشت. در سال هزار و هشتصد یک باستان شناس از کشور آلمان که در کشور مصر به تحقیق پرداخته بود، با ترجمه کردن یکی از پاپیروس های مصری فهمید که بیش از هشتصد و هفتاد و هفت نوع مواد دارویی برای موارد متعدد در مصر باستان شناسایی شده بود که یکی از آن موارد سالیسیک اسید بوده است که به منظور کاهش درد مورد استفاده قرار می گرفت.
در دیگر نوشته‌هایی که از مصر به دست آمده است، مشخص شد که انسان حدود چهارصد سال قبل از میلاد از شیره پوست درخت بید به منظور کاهش و درمان تب و درد استفاده کرده است. طی تحقیقاتی که امروزه صورت گرفته است، متوجه شدند که ماده موجود در شیره درخت بید همان اسید سالیسیلیک می باشد.
در سال یک کشیشی انگلیسی که ادوارد استون نام داشت، در جلسه سلطنتی انگلستان مقاله ای را ارائه نمود که در آن گفته شده بود که برگ درخت بید بر درمان بیماری مالاریا نیز موثر می باشد. پس از صد سال، یک پزشک اسکاتلندی موفق شد که با همین ترکیب عوارضی ناشی از رماتیسم را به مقدار زیادی کاهش دهد. پس از گذشت مدتی، فردی با نام چارلز فردریگ گرهارت توانست در سال 1859 استیل سالیسیلیک اسید ناخالص را تهیه نماید. در سال 1899 یک شرکت با نام شرکت بایر محصولی از شرکت خود را که آسپرین نام داشت به ثبت رسانید.
اسید سالیسیلیک در پوست درخت بید موجود است. افرادی مانند بوعلی سینا و زکریای رازی نیز در زمان خود از عصاره پوست این درخت برای کاهش درد ها استفاده می کردند.
خصوصیات شیمیایی
آسپرین به صورت قرص هایی سفید رنگ یا بلورهایی به شکل سوزن و یا به شکل پودرهای بلورین وجود دارد.
خصوصیات
- وزن مولکولی آسپرین 180amu است.
- نقطه ذوب این دارو بین 135 الی 137 درجه سلسیوس است.
- نقظه جوش این دارو 140 درجه سلسیوس می باشد. این دارو در این درجه از حرارت تجزیه می شود.
- این دارو دارای بلورهای سوزنی مانند می باشد.
- این دارو در آب به میزان کم و در الکل به میزان زیادی محلول می باشد.
طرز تهیه
یک گرم از اسید سالیسیلیک را درون ارلن خشک می ریزند و حدود یک نیم لیتر انیدرید استیک و یک الی دو قطره از اسید سولفوریک غلیظ را به ارلن اضافه می نماید و با چرخش ارلن همه مواد با یکدیگر مخلوط گردند.
ارلن را حدود پانزده دقیقه درون حمام آب با دمای 50 الی 60 درجه سانتیگراد قرار می دهند و در این زمان مواد درون ارلن را با کمک چرخش مخلوط می کنند. بعد از گذشت پانزده دقیقه، پانزده میلی لیتر آب سرد را به مواد درون ارلن می افزایند. آسپرین به مرور به شکل بلوهای جامد شکل می گیرد. مواد را با قیف بوخنر صاف می کنند. به منظور خالص سازی این دارو، مواد به دست آمده را در سه میلی لیتر اتانول و هفت میلی لیتر آب در گرما حل می نمایند و در آخر کریستالیزه می کنند.