کافئین
کافئین (به انگلیسی: Caffeine) یک مادهٔ شیمیایی خوراکی است که در گیاهان گوناگونی از جمله قهوه، کاکائو، کولا و چای یافت می‌شود و نوعی داروی محرک است که می‌تواند از خوابیدن جلوگیری کند. کافئین یک آلکالوئید از خانواده متیل‌گزانتین‌ها است که خواص آن به تئوفیلین و تئوبرومین هم شبیه است. کافئین خالص، به صورت پودر سفید رنگ تلخی می‌باشد. این ماده از ترکیب کربن، هیدروژن، نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده‌است.
کافئین یک ترکیب شیمیایی بوده و نام علمی آن 1،3،7 تری متیل پورین 2،6 دیون است. کافئین به طور طبیعی در بیش از 60 گیاه یافت می‌شود. معمولاً به مواد دیگری مانند داروها، نوشیدنی‌ها و غذاها (مانند نوشیدنی‌های انرژی زا و برخی تنقلات) اضافه می‌شود. کافئین یک محرک است و روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد.
اثرات مصرف کافئین
نقش کافئین به عنوان یک محرک این است که هنگام مصرف آن احساس هوشیاری و افزایش انرژی می‌کنید. اگرچه کافئین ممکن است بیشتر برای تأثیر آن بر هوشیاری استفاده شود، اما تأثیرات دیگری نیز بر بدن دارد. کافئین علاوه بر افزایش هوشیاری چندین نقش دیگر هم بر عهده دارند، از جمله:
- به عنوان یک دیورتیک یا ماده ادرارآور عمل می‌کند، به این معنی که آب و نمک اضافی را از بدن دفع می‌کند. به همین دلیل است که هنگام نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای اغلب حجم ادرار در افراد افزایش پیدا می‌کند.
- باعث ترشح بیشتر اسید در معده می‌شود که می‌تواند باعث سوزش سر دل شود.
- فشار خون شما را افزایش می‌دهد.
تاثیر کافئین بر بدن
کافئین فوایدی برای سلامت مغز و بدن دارد از جمله تاثیرات کافئین بر بدن می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت عملکرد مغز
بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از مردم از قهوه برای تمرکز و انجام کار استفاده می‌کنند. به این دلیل که کافئین موجود در قهوه دارای اثرات محرکی است که می‌تواند اثرات مثبتی بر عملکرد مغز داشته باشد. تحقیقات نشان داده است که کافئین می‌تواند شما را هوشیارتر کند و به شما کمک کند تمرکز کنید.
افزایش متابولیسم
کافئین بر فرآیندهای تولید و تجزیه چربی در بدن تأثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که کافئین ممکن است بر عوامل خاصی تأثیر بگذارد که می‌تواند به بهبود متابولیسم چربی کمک کند، اما تحقیقات بیشتری برای درک مکانیسم دقیق کافئین در انسان مورد نیاز است.
بهبود عملکرد ورزشی
کافئین معمولاً به عنوان تقویت کننده عملکرد ورزشی شناخته شده است. نوع ورزشی که به نظر می‌رسد کافئین بیشترین تأثیر را روی آن دارد، ورزش‌های هوازی هستند، اگرچه میزان تاثیر بین افراد مختلف، متفاوت است. اینکه چقدر کافئین باید مصرف شود تا از اثرات تقویت کننده ورزش بهره‌مند شوید، به وزن بدن شما بستگی دارد. طبق گفته انجمن بین المللی تغذیه ورزشی، به نظر می‌رسد مصرف 36 میلی‌گرم کافئین به ازای هر کیلوگرم (میلی‌گرم/کیلوگرم) از وزن بدن، دوزی است که افراد فواید آن را می‌بینند و معمولاً یک ساعت قبل از ورزش مصرف می‌شود.
عوارض جانبی احتمالی
کافئین معمولا برای غالب افراد بزرگسال در صورتی که دوز های متعارف مصرف شود عوارض جانبی نخواهد داشت. اما در بعضی موارد نادر یا در صورت مصرف بیش از حد معمول می تواند عوارض زیر را داشته باشد: