آلاسکا
آلاسکا (به انگلیسی: Alaska) ایالتی غیرهمجوار از ایالات متحده آمریکا است که در منتهیالیه شمالغربی قاره آمریکای شمالی قرار دارد. این ایالت که بخشی از منطقه غربی ایالات متحده بهشمار میآید، همراه با هاوایی یکی از دو ایالت غیرهمجوار آمریکا است.
مساحت و جمعیت
آلاسکا با وسعت 1,723,337 کیلومتر مربع، بزرگترین ایالت آمریکا است و مساحت آن از مجموع سه ایالت بعدی یعنی تگزاس، کالیفرنیا و مونتانا نیز بیشتر است. این ایالت هفتمین تقسیمات زیرملی بزرگ در جهان بهشمار میآید. آلاسکا سومین ایالت کمجمعیت و کمتراکمترین ایالت آمریکا است. جمعیت آن در سال ۲۰۲۴ برابر با ۷۴۰٬۱۳۳ نفر بوده و پرجمعیتترین منطقه در آمریکای شمالی است که بیشتر مساحت آن در شمال مدار ۶۰ درجه قرار دارد. چهار شهر بزرگ آمریکا از نظر وسعت در آلاسکا واقع شدهاند که مرکز ایالت، جونو، نیز جزو آنهاست. پرجمعیتترین شهر این ایالت، انکوریج، است و حدود نیمی از جمعیت آلاسکا در محدوده شهری آن زندگی میکنند.
جغرافیا
آلاسکا از نظر جغرافیایی شمالیترین، غربیترین و حتی شرقیترین ایالت ایالات متحده محسوب میشود، زیرا جزایر آلیوتی از نصفالنهار ۱۸۰ درجه عبور کرده و وارد نیمکره شرقی میشوند. این ایالت در شرق با قلمرو یوکان و استان بریتیش کلمبیا کانادا هممرز است و در تنگه برینگ مرز دریایی با ناحیه خودگردان چوکوتکا در روسیه دارد. در شمال آن دریای چوکچی و دریای بوفورت از اقیانوس منجمد شمالی و در جنوب آن اقیانوس آرام واقع شده است. از نظر فنی، آلاسکا یک نیمهبرونبوم ایالات متحده و بزرگترین برونبوم جهان بهشمار میرود.
تاریخچه
بومیان آلاسکا
انسانهای بومی هزاران سال است که در آلاسکا زندگی میکنند و باور رایج بر این است که این منطقه نقطه ورود نخستین مهاجران به آمریکای شمالی از طریق پل زمینی برینگ بوده است.
دوران استعمار روسیه
امپراتوری روسیه نخستین قدرتی بود که در قرن هجدهم بهطور فعال به استعمار این منطقه پرداخت و سرزمین موسوم به آمریکای روسیه را بنیان گذاشت که بیشتر مساحت کنونی آلاسکا را شامل میشد.
هزینههای سنگین و دشواریهای لجستیکی نگهداری این قلمرو دورافتاده، روسیه را به فروش آن به آمریکا واداشت. این معامله در سال ۱۸۶۷ با مبلغ ۷٫۲ میلیون دلار آمریکا انجام شد که معادل ۱۶۲ میلیون دلار در سال ۲۰۲۴ است.
تبدیل به ایالت آمریکا
آلاسکا پس از چند تغییر در ساختار اداری، در ۱۱ مه ۱۹۱۲ بهعنوان یک قلمرو سازمانیافته اعلام شد و در ۳ ژانویه ۱۹۵۹ بهعنوان چهلونهمین ایالت آمریکا به اتحادیه پیوست.
نامشناسی
نام «آلاسکا» (به روسی: Аля́ска، تلفظ: آلیاسکا) در دوره استعمار روسیه رواج یافت و برای اشاره به شبهجزیره آلاسکا بهکار میرفت. این واژه از اصطلاحی در زبان آلئوتی گرفته شده که بهمعنای «سرزمین اصلی» یا دقیقتر، «جسمی که در برابر حرکت دریا قرار دارد» است.
اقتصاد
آلاسکا با وجود داشتن یکی از کوچکترین اقتصادهای ایالتی، به دلیل منابع طبیعی فراوان، یکی از بالاترین درآمدهای سرانه را در میان ایالات دارد. اقتصاد این ایالت عمدتاً بر ماهیگیری تجاری و استخراج نفت و گاز طبیعی استوار است. پایگاههای نیروهای مسلح آمریکا و صنعت گردشگری نیز نقش مهمی در اقتصاد ایفا میکنند. بیش از نیمی از مساحت آلاسکا زمینهای فدرال است که شامل جنگلهای ملی، پارکهای ملی و پناهگاههای حیات وحش میشود. آلاسکا از ایالتهای غیرمذهبی آمریکا است و از نخستین ایالتهایی بود که مصرف تفریحی ماریجوانا را قانونی کرد.
فرهنگ
جمعیت بومیان آلاسکا بیش از ۱۵ درصد کل جمعیت ایالت را تشکیل میدهد و از این نظر پس از هاوایی، دومین جایگاه را در میان ایالتهای آمریکا دارد.
رویدادهای سالانه محبوب در آلاسکا
- مسابقه سورتمهسوانی سگهای اییدیتارود که از شهر انکوریج آغاز شده و تا نوم ادامه دارد.
- رقابتهای جهانی هنر یخ (World Ice Art Championships) در فربنکس.
- جشنواره بلوبری و جشنواره مرغ مگسخوار آلاسکا در کچیکن.
- جشنواره نهنگ سیتکا (Sitka Whale Fest).
- جشنواره گارنت رودخانه استیکین (Stikine River Garnet Fest) در رانگل.
رودخانه استیکین بهویژه در بهار، بزرگترین تجمع عقابهای سرسفید آمریکا را در جهان به خود جذب میکند.
مراکز فرهنگی بومی آلاسکا
- مرکز میراث بومی آلاسکا: این مرکز به پاسداشت میراث غنی ۱۱ گروه فرهنگی بومی آلاسکا اختصاص دارد. هدف آن، تقویت تبادلات فرهنگی میان تمام مردم و ارتقای عزتنفس در میان بومیان آلاسکاست.
- بنیاد هنرهای بومی آلاسکا: این بنیاد به ترویج و بازاریابی آثار هنری بومی از همهٔ مناطق و فرهنگهای ایالت میپردازد و در این مسیر از اینترنت بهعنوان ابزار اصلی بهره میگیرد.