بوسنی و هرزگوین
بوسنی و هرزگوین (به صربی-کرواتی: Bosna i Hercegovina, Босна и Херцеговина) که گاهی به‌عنوان بوسنی-هرزگوین و به‌طور غیررسمی به‌عنوان بوسنی شناخته می‌شود، کشوری در جنوب شرقی اروپا و در شبه‌جزیره بالکان است. سارایوو پایتخت و بزرگترین شهر این کشور است. بوسنی و هرزگوین از شرق با صربستان، از جنوب شرقی با مونته‌نگرو و از شمال و جنوب غربی با کرواسی همسایه است. در جنوب، ساحلی به‌طول 20 کیلومتر در دریای آدریاتیک دارد که شهر نیوم تنها راه دسترسی آن به دریا است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | بوسنی و هرزگوین |
| پایتخت: | سارایوو |
| زبان(های) رسمی: | بوسنیایی، صربی، کرواتی |
| دین(ها): | اسلام 51% مسیحیت 46% بدون دین 3% |
| حکومت: | جمهوری فدرال پارلمانی |
| مساحت: | 51,209 کیلومتر مربع (صد و بیست و پنجم) |
| جمعیت: | 3,434,000 نفر (2022) (صد و سی و چهارم) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.779 (هشتادم) |
| واحد پول: | مارک تبدیل‌پذیر بوسنی و هرزگوین (BAM) |
| پیش‌شماره تلفنی: | 387+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | BA |
| دامنه سطح‌بالا: | ba. |
تاریخ
این منطقه حداقل از دوران پارینه سنگی پسین مسکونی بوده است، اما شواهد نشان می‌دهد که در دوران نوسنگی، سکونت‌گاه‌های دائمی مربوط به فرهنگ‌های بوتمیر، کاکانج و ووچدول ایجاد شد. پس از ورود اولین مردمان هند و اروپایی، این منطقه توسط چندین تمدن ایلیریایی و سلتی پر شد. اجداد اسلاوهای جنوبی که امروزه در این منطقه ساکن هستند در طول قرن ششم تا نهم وارد شدند. در قرن دوازدهم، بانات بوسنی تأسیس شد. در قرن چهاردهم، این کشور به پادشاهی بوسنی تبدیل شد. در اواسط قرن 15، به امپراتوری عثمانی ضمیمه شد، که تا اواخر قرن 19 تحت حکومت آن باقی ماند. عثمانی‌ها اسلام را به این منطقه آوردند.
از اواخر قرن نوزدهم تا جنگ جهانی اول، این کشور به پادشاهی اتریش-مجارستان ضمیمه شد. در دوره بین دو جنگ، بوسنی و هرزگوین بخشی از پادشاهی یوگسلاوی بود. پس از جنگ جهانی دوم، در جمهوری سوسیالیستی فدرال یوگسلاوی، وضعیت جمهوری کامل به آن اعطا شد. در سال 1992، پس از فروپاشی یوگسلاوی، این جمهوری اعلام استقلال کرد. به دنبال آن جنگ بوسنی آغاز شد که تا اواخر سال 1995 ادامه یافت و با امضای قرارداد دیتون به پایان رسید.
آب و هوا
بوسنی دارای آب و هوای قاره‌ای معتدل با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و برفی است. در نواحی مرکزی و شرقی، جغرافیای آن کوهستانی، در شمال غربی نسبتاً تپه ماهوری و در شمال شرقی غالباً هموار است. هرزگوین، منطقه کوچکتر و جنوبی، آب و هوای مدیترانه‌ای دارد و بیشتر کوهستانی است.
جمعیت‌شناسی
این کشور محل زندگی سه گروه قومی اصلی است: بوسنیایی‌ها بزرگترین گروه، صرب‌ها دومین گروه و کروات‌ها سومین گروه بزرگ هستند. اقلیت‌ها شامل یهودیان، رومانیایی‌ها، آلبانیایی‌ها، مونته‌نگرویی‌ها، اوکراینی‌ها و ترک‌ها هستند.
سیاست
بوسنی و هرزگوین دارای یک قوه مقننه دو مجلسی و یک ریاست سه نفره متشکل از یک عضو از هر سه گروه قومی اصلی است. با این حال، قدرت دولت مرکزی بسیار محدود است، زیرا کشور عمدتاً غیرمتمرکز است. کشور شامل دو منطقه خودمختار - فدراسیون بوسنی و هرزگوین و جمهوری صرب بوسنی - و ناحیه برچکو است که توسط دولت محلی خود اداره می‌شود.
این کشور عضو سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا، شورای اروپا، مشارکت برای صلح و موافقتنامه تجارت آزاد اروپای مرکزی است. همچنین یکی از اعضای مؤسس اتحادیه مدیترانه است که در ژوئیه 2008 تأسیس شد. از سال 2022 بوسنی و هرزگوین کشور نامزد اتحادیه اروپا است و همچنین از آوریل 2010 نامزد عضویت در ناتو بوده است.
اقتصاد
بوسنی و هرزگوین کشوری در حال توسعه است و رتبه 74 را در شاخص توسعه انسانی دارد. اقتصاد آن تحت سلطه صنعت و کشاورزی است و پس از آن گردشگری و بخش خدمات قرار دارند. گردشگری در سال‌های اخیر به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. این کشور دارای سیستم تامین اجتماعی و بهداشت جهانی است و تحصیلات ابتدایی و متوسطه در آن رایگان است.