صدابردار
صدابردار کسی است که به ضبط بالاترین کیفیت صدای زنده در مکان یا استودیو می‌پردازد. یک صدابردار می‌بایست از تجربه، تجهیزات، تخصص فنی و زمان‌بندی خود جهت گرفتن صدا، با توجه به دید خلاق مدیر، استفاده کند. علاوه برآن، وی باید قبل از فیلم‌برداری، فیلمنامه را مطالعه کنند تا الزامات فنی و نحوه دستیابی به آن‌ها را تعیین نماید. یک صدابردار باید قبل از شروع ضبط پروژه، برنامه‌ریزی کند، تمام تجهیزات فنی را آزمایش و تصمیم گیرد که تجهیزات ضبط را کجا قرار دهد. او مسئول تمام جنبه‌های عملکرد صدا و دستیاران صدا در هنگام تولید است.
یک صدابردار مسئول این است که تجهیزات فنی مورد استفاده برای ضبط، تقویت، میکس یا بازتولید صدا را مونتاژ، بهره‌برداری و نگهداری کند. عناوین شغلی با توجه به صنعت متفاوت است و می‌تواند شامل دستیار صدا، ضبط صدا و سرپرست صدا باشد. در فیلم، نقش‌های تخصصی مانند ویرایشگر گفتگو، میکسر دوبله، ویرایشگر جلوه‌های صوتی، تولید میکسر و… در دسترس است.
تاریخچه
فیلم‌های اولیه سینما تنها تصاویر متحرکی بودند که هیچ صدایی نداشتند. با تولید اولین فیلم ناطق، تحولی بزرگ در صنعت فیلم‌سازی ایجاد شد. صدا، احساسات را بیان و موقعیت زمانی و مکانی فیلم را مشخص می‌کند. صدا در شناسایی شخصیت‌ها و نقش‌ها، به خصوص در رادیو، کمک شایانی می‌کند.
صدابرداری در بخش‌های مختلف تلویزیون، رادیو و سینما وجود دارد. صدابردار در رادیو و تلویزیون هنگام تهیه و پخش برنامه‌ها، تجهیزات و سیستم‌های مربوط به صدا را بررسی و میکروفون‌ها را به درستی و در جای مناسب نصب می‌کند. در حین ضبط برنامه نیز با دقت صداها را ضبط می‌کند و در صورت لزوم موسیقی یا جلوه‌های صوتی به آن‌ها اضافه می‌کند.
در بخش تولید انواع فیلم، صدابردار کارهای متفاوتی را انجام می‌دهد. در هنگام فیلم‌برداری علاوه بر تهیه و کنترل تجهیزات و سیستم‌های صدابرداری، به کمک ابزار مناسب صداها را به خوبی ضبط می‌کند. صداگذاری بخش مهمی از کار صدابردار است. صداگذاری در فیلم در واقع به‌معنای جداسازی یا حذف یا تغییر صدای پس‌زمینه از زبان اصلی فیلم و قرار دادن صدایی جدید برروی فیلم جهت رساندن و القای حس فیلم به بیننده یا شنونده است. پس از اتمام مراحل فیلم‌برداری و انجام برخی کارهای فنی، فیلم به یک صداگذار حرفه‌ای سپرده می‌شود. صداگذار صداهای ضبط شده سر صحنه فیلم‌برداری را بررسی و آن را به بالاترین کیفیت می‌رساند. در صورت لزوم صداهای دیگری مانند موسیقی پس‌زمینه، صدای باد، صدای نفس و ... را به آن اضافه می‌کند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های فیلم‌های خارجی و انیمیشن‌ها، دوبله آن‌ها است که صداگذار نقش کلیدی را در آن بر عهده دارد. صداگذار صداهای دوبلورها را ضبط و آن‌ها را به خوبی با تصاویر فیلم هماهنگ می‌کند. در بسیاری از پروژه‌های فیلم‌سازی، وظایف صدابرداری و صداگذاری توسط یک فرد انجام می‌شود.
در پیشرفت بخش صدابرداری عوامل مختلفی موثر هستند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از وجود زمینه‌های آموزش علم صدابرداری، صدابرداران خبره و تجهیزات پیشرفته. کشور ما از نظر مباحث آموزشی و وجود متخصصان حرفه‌ای در حوزه صدابرداری تقریبا با هیچ کمبودی مواجه نیست. مهم‌ترین مشکل و معضل، نبود تجهیزات جدید و پیشرفته همگام با نوآوری‌های دنیا است. این عامل سبب شده است که در تولید فیلم‌ها و برنامه‌های مختلف امکان استفاده از جدیدترین روش‌ها وجود نداشته باشد و در نتیجه محصولاتی با ارزش را نتوان تولید کرد.
ساعات کاری صدابردار معمولا طولانی و متغیر است که بسته به نوع پروژه کاری، گاهی صبح‌های زود یا در نیمه‌های شب است. محل کاری او نیز می‌تواند استودیوها یا سر صحنه در فضاهای داخلی یا خارجی باشد. صدابردار باید بتواند در شرایط مختلف آب و هوایی به خوبی کار خود را انجام دهد.
وظایف صدابردار
صدابردار به ضبط، ترکیب و بررسی صدا برای فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی زنده یا ضبط شده می‌پردازد. او از میکروفون‌ها، تجهیزات ضبط و نرم‌افزارهای ویرایشی برای ضبط و ایجاد یک صدای واضح و با کیفیت استفاده می‌کند. یک تیم صدابرداری سر صحنه شامل ضبط کننده صدا، نگهدارنده بوم صدا و یک دستیار صدا است. در هر صورت وظایف صدابردار سر صحنه عبارتند از:
- صدابرداری سر صحنه
- صداگذاری پس از صحنه شامل انجام ویرایش و کارهای نهایی صداگذاری در استودیو
- گذاشتن تجهیزات صدا در مکان مناسب در هنگام فیلم‌برداری
- انتخاب و نصب میکروفون‌های ثابت
- نگه داشتن بوم صدا (مکان‌یابی میکروفون‌های متحرک در اطراف بازیگران برای ضبط بهتر صدا)
- نظارت بر کیفیت صدا
- ضبط صدا به صورت دیجیتال
- تعمیر و نگهداری تجهیزات
- دادن پس زمینه‌های صدا و موزیک به برنامه‌های زنده
- دنبال کردن دستورات مدیر صدابرداری
- ترکیب و متعادل کردن صحبت‌ها، صداها و موسیقی‌های پس زمینه
- اصلاح صحبت‌ها متناسب با اجراهای روی صحنه
- ایجاد صداهای اضافی لازم برای ترکیب کردن با صدای فیلم
مهارت‌های مورد نیاز صدابردار
- توان شنیداری بالا
- اطلاع از الکترونیک و تکنولوژی صدا جهت آگاهی از نحوه کاربرد انواع میکروفون‌ها و سیستم‌های مرتبط با صدابرداری
- داشتن صبر و تمرکز زیرا در بسیاری از فیلم‌ها فرآیند صدابرداری و صداگذاری کاری طولانی و نیازمند تمرکز بالایی است؛ بنابراین مسئول صدا باید صبر و حوصله کافی داشته باشد.
- توجه زیاد به جزئیات؛ زیرا صدا از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین بخش‌های هر فیلم است و صدابردار باید به کوچک‌ترین موارد توجه داشته باشد.
- خلاقیت؛ زیرا او در تهیه جلوه‌های ویژه صوتی روی فیلم باید خلاقیت داشته باشد تا بتواند کاری منحصر به فرد و جذاب ارائه دهد.
- توانایی کار در ساعات طولانی؛ چه بسا صداگذاری فیلم به دلیل حساسیت بالا و نوع خاص آن، روندی طولانی پیدا کند. بنابراین صداگذار باید هم توان خوب و هم تحمل زیادی داشته باشد.
- مهارت ارتباطی خوب که برای ایجاد ارتباط مناسب با عوامل فیلم از جمله کارگردان لازم است.
- توانایی انجام کار تیمی برای همکاری با عوامل فیلم به منظور تهیه یک برنامه یا فیلم با کیفیت و ارزشمند
- اطلاع از آخرین روش‌ها و فناوری‌ها در حوزه صدا برای تولید فیلمی با کیفیت با استفاده از جدیدترین و پیشرفته‌ترین روش‌ها
بازار کار
گروهی از صدابرداران در صدا و سیما و برخی در استودیوهای صدا مشغول به کار می‌شوند. برخی نیز به صورت مستقل و قراردادی با تلویزیون، رادیو و شرکت‌های تولید فیلم کار می‌کنند. این قراردادها بسته به نوع پروژه می‌تواند یک روزه تا چند ماهه باشد. بدیهی است مهم‌ترین عامل برای موفقیت در شغل صدابرداری، آشنایی با آخرین فناوری‌ها و داشتن مهارت زیاد در کار صدابرداری و صداگذاری است. افراد توانمند می‌توانند در بهترین موقعیت‌های شغلی استخدام شوند.