غلامحسین کرباسچی
غلامحسین کرباسچی (زادهٔ ۱۳۳۲) یک سیاستمدار و مدیر اجرایی برجسته ایرانی است که سابقاً به عنوان روحانی فعالیت می‌کرد. او از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ به عنوان استاندار اصفهان و سپس از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۷ به عنوان شهردار تهران خدمت کرده است.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | غلامحسین کرباسچی |
| تاریخ تولد: | ۱۳۳۲ |
| محل تولد: | قم، ایران |
| ملیت: | ایرانی |
| پیشه: | سیاستمدار - روحانی |
| همسر(ها): | خیرالنساء عسگریان |
| سی و نهمین شهردار تهران | |
|---|---|
| آغاز به کار: | دی ۱۳۶۸ |
| پس از: | سید مرتضی طباطبایی (سرپرست) |
| پیش از: | مرتضی الویری |
| پایان کار: | ۱۵ فروردین ۱۳۷۷ |
| استاندار اصفهان در دولت سید علی خامنه‌ای | |
|---|---|
| آغاز به کار: | ۲۵ بهمن ۱۳۶۱ |
| پس از: | عبدالله کوپایی |
| پیش از: | محمدرضا واقفی امامزاده |
| پایان کار: | ۱۷ دی ۱۳۶۸ |
زندگی و تحصیلات
غلامحسین کرباسچی در سال ۱۳۳۲ در قم به دنیا آمد. پدرش محمدصادق کرباسچی، معروف به تهرانی، از نزدیکان بیت سید روح‌الله خمینی در قم بود. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی، وارد حوزه علمیه قم شد و در مدرسه علمیه حقانی تحصیل کرد. او سه سال نزد حسینعلی منتظری و حسین وحید خراسانی درس خواند. در سال ۱۳۵۱ به تشویق سید محمد بهشتی وارد دانشگاه شد و در رشته علوم ریاضی کاربردی در دانشگاه تهران تحصیل کرد. همسر وی، خیرالنساء عسگریان، از مالکان سابق رشت الکتریک است.
فعالیت‌های سیاسی
کرباسچی فعالیت سیاسی خود را در نوجوانی و در مخالفت با حکومت پهلوی آغاز کرد. او چندین بار به دلیل سخنرانی‌هایش به شهربانی احضار شد و پیش از انقلاب ۱۳۵۷، سه بار توسط ساواک دستگیر شد. اولین بار در اسفند ۱۳۵۲ به مدت دو ماه در کمیته مشترک ضد خرابکاری و دو ماه در زندان اوین بود و آخرین بار از ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ در زندان سپری کرد.
فعالیت‌های اجرایی
در سال ۱۳۵۷، کرباسچی به عضویت کمیته استقبال از روح‌الله خمینی درآمد و پس از بازگشت خمینی به تهران، در دفتر او فعالیت می‌کرد. پس از انتقال خمینی به قم، کرباسچی نیز همراه او بود. او سپس به سازمان رادیو تلویزیون رفت و برنامه‌های مذهبی تولید کرد. با ورود به دانشگاه، کرباسچی لباس روحانیت را کنار گذاشت و این ترک لباس برای همیشه ادامه یافت.
استانداری اصفهان
در سال ۱۳۶۱ با حکم مستقیم روح‌الله خمینی، کرباسچی به عنوان استاندار اصفهان منصوب شد و تا سال ۱۳۶۸ در این مقام باقی ماند. پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۸، او از استانداری اصفهان به شهرداری تهران منتقل شد.
شهرداری تهران
به عنوان شهردار تهران، کرباسچی طرح جامع شهر تهران را که در زمان شهرداری غلامرضا نیک‌پی طرح‌ریزی شده‌بود، ادامه داد و از پیشنهادهای مطرح شده بعد از جنگ مبنی بر انتقال پایتخت از تهران جلوگیری کرد. او در دوران شهرداری خود از حمایت هاشمی رفسنجانی برخوردار بود و برای اولین بار شهردار تهران در جلسات هیئت دولت شرکت کرد. این حضور تا زمان انتصاب محمود احمدی‌نژاد به شهرداری تهران ادامه داشت.
در آستانه انتخابات مجلس پنجم، کرباسچی و گروهی از وزرا و معاونان هاشمی رفسنجانی، حزب کارگزاران سازندگی ایران را تأسیس کردند. پس از کناره‌گیری وزرای دولت هاشمی رفسنجانی از حزب، کرباسچی به عنوان چهره اصلی حزب مطرح شد.
دستاوردها و چالش‌ها
کرباسچی مؤسسه همشهری و روزنامه همشهری و نشریات وابسته به آن را تأسیس کرد و فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ در تهران را راه‌اندازی نمود. به دلیل تعارض میان نحوه مدیریت اماکن فرهنگی شهرداری و دیدگاه‌های مدافعین نظریه "مبارزه با تهاجم فرهنگی" سید علی خامنه‌ای، مجلس پنجم سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران را از کنترل شهردار خارج کرد. برخی معتقد بودند که فرهنگسراها به رقیبی برای مساجد و پایگاه‌های بسیج تبدیل شده‌اند. گروه انصار حزب‌الله نیز تظاهرات‌هایی را در مقابل مؤسسه همشهری برگزار کرد.
کرباسچی در دوران کاری خود بیشترین پروژه‌های شهری را اجرا کرد و تهران را با فروش تراکم و بدون استفاده از پول نفت اداره کرد که انتقادات زیادی به همراه داشت. او حتی آب و برق سازمان‌های دولتی بدهکار را قطع می‌کرد. کرباسچی در مصاحبه‌هایش اشاره کرده‌است که مشکل تهران، بی‌برنامگی و توسعه‌نیافتگی است.
عملکرد
دوره شهرداری غلامحسین کرباسچی که با آغاز دوران سازندگی همراه بود، با اقدامات مهم و اساسی در تهران همراه بود. او احیای طرح جامع شهر تهران را آغاز کرد و شبکه بزرگراهی تهران را گسترش داد که شامل پروژه‌هایی مانند بزرگراه نواب صفوی می‌شد. ارتقای کیفیت محیط زیست و تقویت جایگاه شهرداری در تصمیمات اداری نیز از دیگر دستاوردهای وی بود.
کرباسچی مؤسسه همشهری را تأسیس کرد و روزنامه همشهری را به عنوان نخستین روزنامه رنگی ایران منتشر کرد. همچنین، ایجاد فروشگاه‌های شهروند، راه‌اندازی فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ و توسعه فضای سبز از دیگر اقدامات وی بود. طرح ایجاد برج میلاد نیز در دوره مدیریت او کلید خورد. با این حال، فروش تراکم به عنوان یکی از نقاط منفی کارنامه وی شناخته می‌شود. او فرهنگسراهایی از جمله بهمن و خاوران را پایه‌گذاری کرد و بودجه‌ای برای جمع‌آوری زباله و لایروبی سطح شهر تخصیص داد. توسعه فضای سبز تهران نیز در دوران او شروع شد و تا سال ۱۳۷۸ پیشرفت چشمگیری داشت.
زندان
در سال ۱۳۷۷، غلامحسین کرباسچی به اتهام فساد مالی محاکمه و به زندان محکوم شد. او تا سال ۱۳۷۹ بیش از دو سال را در زندان اوین گذراند. در خاطرات هاشمی رفسنجانی از ۳ دی ۱۳۷۷ آمده است که وی از رهبری قول عفو کرباسچی را گرفته است. در اسفند ۱۳۸۵، دادگاه مطبوعات، روزنامه هم‌میهن را که کرباسچی مدیرمسئول آن بود، از اتهاماتی که در سال ۱۳۷۹ مبنای توقیف آن شده بود، تبرئه کرد. این روزنامه در اردیبهشت ۱۳۸۶ با سردبیری محمد قوچانی دوباره منتشر شد، اما پس از انتشار ۴۳ شماره دوباره توسط قاضی مرتضوی دادستان تهران توقیف شد.
انتخابات ۱۳۸۸
در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)، کرباسچی از مهدی کروبی حمایت کرد و به عنوان معاون اول او در صورت پیروزی معرفی شده بود. پس از ایجاد گشایش‌هایی در حصر کاندیداهای معترض به نتایج انتخابات سال ۸۸، مهدی کروبی به منزل کرباسچی رفت و با وی و خانواده‌اش دیدار کرد.
بازداشت
در ۲۲ مرداد ۱۳۹۷، به دلیل اظهارنظر در رابطه با داعش و استناد به ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی، حکم قطعی برای غلامحسین کرباسچی صادر شد. او در اول بهمن ۱۳۹۷ برای اجرای این حکم بازداشت و روانه زندان شد، اما پس از مدتی آزاد گردید.