میراث جهانی یونسکو
میراث جهانی یونسکو بناها و مناطقی هستند که طبق یک پیماننامه بینالمللی زیر نظر یونسکو، از نظر فرهنگی، تاریخی یا علمی دارای اهمیت جهانیاند و تحت حمایت قانونی قرار دارند. این مکانها به عنوان «میراث فرهنگی و طبیعی با ارزشی استثنایی برای بشریت» شناخته میشوند.
روند انتخاب و معیارها
برای قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی، هر مکان ابتدا از سوی کشور میزبان نامزد میشود و سپس توسط کمیته میراث جهانی یونسکو بررسی و انتخاب میگردد. این مکانها باید از نظر جغرافیایی و تاریخی منحصر به فرد، و دارای اهمیت فرهنگی یا طبیعی ویژه باشند. همچنین لازم است تحت نظامی مؤثر از حفاظت قانونی قرار داشته باشند. میراث جهانی میتواند شامل خرابههای باستانی، بناهای تاریخی، شهرها، کویرها، جنگلها، جزایر، دریاچهها، کوهها، آثار طبیعی بکر و دیگر مناطق مشابه باشد.
ارزش جهانی برای بشر
یک مکان میراث جهانی ممکن است نمادی از دستاوردهای برجسته بشر و بازتابی از تاریخ فکری و فرهنگی انسان باشد، یا ممکن است جلوهای کمنظیر از زیبایی طبیعی کره زمین را به نمایش بگذارد. تا ژوئیه ۲۰۲۴، در مجموع ۱٬۲۲۳ مکان در ۱۶۸ کشور جهان به ثبت رسیدهاند؛ از این تعداد، ۹۵۲ مکان فرهنگی، ۲۳۱ مکان طبیعی و ۴۰ مکان با ویژگیهای ترکیبی (فرهنگی و طبیعی) هستند. ایتالیا با ۶۰ مکان ثبتشده در صدر قرار دارد، پس از آن چین با ۵۹ و آلمان با ۵۴ مکان قرار دارند.
حفاظت برای نسلهای آینده
هدف از ثبت این مکانها، حفاظت عملی از آنها برای نسلهای آینده است؛ زیرا بدون چنین اقداماتی، این مناطق ممکن است در معرض آسیب ناشی از حضور بیرویه انسان یا حیوان، دسترسی غیرکنترلشده، یا بیتوجهی ادارات محلی قرار گیرند. یونسکو این مناطق را بهعنوان «مناطق حفاظتشده» مشخص میکند.
ساختار و پیشینه برنامه
فهرست میراث جهانی توسط برنامه جهانی میراث که زیر نظر کمیته میراث جهانی یونسکو اداره میشود، نگهداری و بهروزرسانی میگردد. این کمیته شامل ۲۱ کشور عضو است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد انتخاب میشوند و از نظر علمی نیز توسط هیئتهایی از متخصصان در حوزه تاریخ طبیعی، فرهنگ و آموزش مشاوره میگیرند.
آغاز برنامه و گستردگی جهانی آن
برنامه میراث جهانی با تصویب «پیماننامه مربوط به حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان» در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ توسط کنفرانس عمومی یونسکو آغاز شد. تاکنون ۱۹۶ کشور این پیماننامه را تصویب کردهاند، که این امر آن را به یکی از شناختهشدهترین توافقنامههای بینالمللی و موفقترین برنامه فرهنگی جهانی تبدیل کرده است.